Wikipedia:Houptsyte

Elsassisch

Buschur un wìllkumma uf dr àlemànnischa Wikipedia! D frei Enzyklopedi, wo àlla känna mìtmàche.

Àrtikel fìnde

Àrtikel noh Kàtegorie:
Àlle Kàtegorie • Brüüchtum • Ernährung • Geogràfi • Gschicht • Gsellschàft • Kunscht • Literàtür • Müsik • Nàtur • Person • Politik • Religion • Sport • Sproch • Technik • Verkehr • Wìrtschàft • Wìsseschàft

Themeportal: Regionàle Àrtikel Àlemànne Àlemànnisch Bade Bàde-Wirttebärg Basel Elsàss Friburg Liachtastei Schwiiz Schwoba Vorarlberg
Geogràfi Gschìcht Gsellschàft Kunscht Lìteràtür Müsik Nàtür Politik Religion Sport Sproch Technik Wìsseschàft

Sunschtigs: Àrtikelindex vu A bis Z • Bsunders güeta Àrtìkel • Lasige Àrtikel • Àrtìkel noh Dialekt • Audioufnàhme vu Àrtikel • Ufnàhme vu Dialektwerter • A Fàbel ìn verschìdne Dialekt ìwersetza • Àlemànnische Ortsnamme • Àlemànnische Diernamme • Àlemànnische Pflànzenamme

D Àlemànnischa Wikipedia

D àlemànnischa Wikipedia ìsch a Enzyklopedi ìn da Dialekta vum àlemànnischa Sprochrüüm, àlso vu dr ditscha Schwiz, vum Elsàss, vu Lìechtestei, vu Owerbàda, vum Schwowalànd un vu Vorarlberg.

D Enzyklopedi wàchst durch d frèiwìlliga Hìlf vu àlla, wo ebbis ìn ìhrem Dialekt wann bitràga. Àlla Itràga känna vu alla Bsuacher gschrìwa un gändert wara. Àlla sìn harzlig iglàda mìtz'màcha. Brìnga Èier Wìssa ii un halfa a so mìt, s Àlemànnischa z pflega, ufz'warta un z'erhàlta. D erschta Schrìtt sìn gànz eifàch!

Wer mìr vu dr Àlemànnischa Wikipedia sìn un wàs mìr wann, fìndsch ìn unserm Profil.

D Ìnhàlt vu dr Wikipedia därf frèi kopiart un verbreitet wara.

Bis jetz gìt's bi dr àlemànnischa Wikipedia 28.458 Àrtìkel.

Àrtìkel vu dr Wucha: Grõfschaft Hauèschtai

Grõfschaft Hauèschtai isch d Bezeichnung für è bolitisch-geografischi Vowaltungseinheit im Südschwarzwald, wo zuè dè Zit vo dè Hèrrschaft vu dè Habsburger übber Vorderöschterrych eksischtyrt hèt. È Bsunderheit vo dè Grõfschaft isch diè früèni Entwicklig von èrè witgehèndè demokratischè Sèlbschtvowaltig, der sog. Einung mit èm Redmaa, innerhalb vo dè Staatshoheit vo dè Habsburger. Sèlli Sèlbschtbschtimmungè sin im Volauf vo dè Johrhundert immer stärker ygschränkt worrè un hèn letschtlich zuè dé bekanntè Salpetèrerunruè gfüürt.

Dè Nammè Grõfschaft Hauèschtai isch im Lauf vo dè Gschichtè entschtandè un hèt niè è richtigi Grõfschaft bezeichnèt. Als Ursach gildèt d Vogaab durch dè Herzog Leopold aa sini Vowandtè, wo durch Aaschprüch vo sim Vater als Landvogt bassyrt isch, èm letschtè Grõf vo Habsburg-Laufèburg, dè Grõf Hans, dèmm er d Feste Hauenstein mit dem Schwarzwald und ihr Zugehörung uff Läbbenszit vopfändèt hèt. Pfandnõchfolger isch denn dè Eberhard im Durm gsi, dènõch d Hèrrè vo Rumlang. Im 15. Johrhundert sin d Markgrõfè vo Hachbärg-Suusèbärg d Pfandinhaber gsi. D Grõfschaft isch vo dört aa bis i d Neuzit jewyls durch èn Waldvogt vowaltet worrè. (…dr gànz Àrtìkel lasa)

Friahjera Àrtìkel vu dr Wucha:

Hàsch gwìsst ...

Friburger Buppebihni

... dass s Handbuppespil vu de Friburger Buppebihni in eme traditionelle Guckkaschte stattfindet?
... dass koi anderer remisch-deitscher Herrscher vom Middlalter deradige Heana ond Diafana hat erleaba miasa wia dr Heinrich IV. (HRR)?
... dass dr Ararat ds Nationalsymbol vo de Armene isch un im Wappe vo Armenie abbildet isch, ou we der Ararat hüt i der Türkei lyt?
... dass dr Göri Klainguti zäme mit sinere Tochter Sidonia Klainguti Redakter vom Chalender Ladin gsi isch?
... dass d Christina Bauer ìm Dezamber 2020 àls medizinischer Joker ìm ASPTT Mulhouse z’ruckkumma ìsch?
... dass dr Armin Diem i viela luschtiga Gedichtr s'Leaba vo da Dorobirar Bura und Holzar beschriaba-n-und zoagat heat?

Àlemànnischa Nochrìchte:

17. Merz 2022:
Mundart oder Hochdeutsch? (SRF)
14. Merz 2022:
Pius Jauch: Mit Erfolg zurück zum Dialekt (SWR)
Verein sucht die schönsten „Oberallgäuer Huimatversle“ (all-in.de)
11. Merz 2022:
Spannende Mischung aus Dialekten (Markgräfler Tagblatt)
Deklination bringt Frustration bei der Integration (SRF)
«Space Dream» greift wieder nach den Sternen (SRF)
Melancholie auf Mundart (Tagesanzeiger)
In Mittelbaden sprechen immer weniger Kinder und Jugendliche Dialekt (BNN)

Meh Nochrìchte uf Dialäkt-Neuigkeite

19. März

1799: In dr Helvetische Republik wird dr Franke yygfiert. Dodermit git s zum erschte Mol e gsamtschwyzerischi Währig.
1964: Di erschte Öuto fahre dur s Tunäll unter em Alpebass Grosser St. Bernhard.
1976: Dr belgisch Radrännfahrer Eddy Merckx (Bild) gwinnt zum sibte Mol s Radsportmonumänt Mailand–Sanremo.
2008: Dr britisch Science-Fiction-Schriftsteller Arthur C. Clarke stirbt.