Ovdâsijđo

Tiervâpuáttim anarâškielâ Wikipedian!

Tot lii Wikipedia anarâškielâlâš versio, mii vuáđudui roovvâdmáánu 19. peeivi 2020.

Anarâškielâlii Wikipediast láá 5 906 artikkâlid.

Puoh siijđoh • Kuhes siijđoh • Uđđâ siijđoh

Räähti uđđâ siijđo:

Oho 37 artikkâl
Hedy Lamarr ive 1944 Hedy Lamarr (š. Hedwig Eva Maria Kiesler; 9. skammâmáánu 1914 Wien, Nuorttâriijkâ-Uŋgar – 19. uđđâivemáánu 2000 Orlando, Florida, Ovtâstum staatah) lâi nuorttâriijkâlâš čaittâleijee já utkee. Sun huutkâi oovtâst George Antheiláin távjudâhnjuškom vuáđuld piäđguispektritekniik, mii lii vuáđđun ovdâmerkkân tááláid WiFi, GPS, já Bluetooth -tekniikáid. Hutkos árvu lii suulân 30 miljard eurod, mutâ Lamarr jieš ij uážžum tast maiden. Lamarr pajanij elleekovemaailm tiätun, ko sun čaittâlij tšekkilâš elleekooveest Extase (1933), mii lâi ton ááigán tyestilis filmâ já šoddâdij eroottisâš kuáhtámijdis tet polemiik. Lamarr pyeremustáá miänástum elleekove lâi Cecil B. DeMille Samson and Delilah (1949), mast sun čaittâlij Delilah. Lamarr jooskâi čaittâlem ive 1958. Arkkâdâh


Tiettih-uv tun, ete...
...tälviuággum lii kuálástemvyehi, mast kuálástuvvoo tälviv jieŋân puhhum rääigi peht? ...Gilgameš lii maailm puárásumos eepos? ...Matti Nykänen vuoitij nelji kollemiitaal já oovtâ silbâmiitaal tälviolympialijn? ...tlingiteh láá algâaalmug Alaskast já Kanadast? ...šiljoboŋŋam lii Suomâ stuárráámus loddetábáhtume? ...Sari Essayah lii oovdiš kištoväzzee, kote šoodâi maailmmiäštárin ive 1993? ...Eennâmpáálu áimukeerdist 78 % lii typpi já 21 % lii happi? ...Aanaarjäävrist láá 3 318 suollud já Päijännest láá 2 690 suollud? ...Braunwald lii sijdâ Sveeicist, kost muáttá koskâmiärálávt 9 m jyehi täälvi? ...Aila-duo vuoittijn ive 2014 Sámi Grand Prix -kišto lávlumuási lavluin Naharij kandâ? ...Michael Collins jaamij purâstaavdân cuáŋuimáánu 28. peeivi 2021? ...Aanaarjáávrán lii ive 1984 koččâm rakkeet? ...Flavia Pennetta lii vuáittám ohtsis 49 WTA-turnaamid karrieeris ääigi? ...ores laahul láálá moonijd 18–27 peivid? ...Marie Curie lii vuáittám Nobel-palhâšume kuohtii? ...Helsigist láá 59 kaavpuguássid? ...Suomâst láá paijeel 100 000 sorvâd? ...Niillas Holmberg vuoitij Ive sämmilâš -palhâšume ive 2016? ...olesstuárusii viäpsákuáđist pyehtih leđe joba 20 000 viäpsád? ...čapis soormán jammii áárvu mield 30–60 % Euroop aalmugist? ...kapybara puáhtá teddiđ joba 79 kg? ...Hermann Hesse jaamij porgemáánu 9. peeivi 1962 85-ihásâžžân vuoiŋâšvardemân? ...täsni šadda ko kaasusovđâ čokkâšuvá jieijâs tiädduvyeimi keežild? ...káránâs lii tovle onnum paa tiettee lodden, jäämmim pyehten já pahakkâs litolâžžân? ...uárree kulovijđodâh lii suullân 2,5 keerdi vijđásub ko ulmust? ...kiemâsämikielâ lii sämikielâ, mii čaaskâi 1700-lovo já 1800-lovo ääigi? ...tááláá ääigi láá kiävtust kuttâ trigonometrisâš funktio?

Kalender: čohčâmáánu

Šoddâmeh

3. peeivi (1900) – Urho Kekkonen, syemmilâš politikkár já Suomâ täsivääldi 8. president (j. 1986)
4. peeivi (1982) – Hildur Guðnadóttir, islandlâš nuotâsteijee já musikkár
9. peeivi (1986) – Amanda Kernell, ruátálâš-sämmilâš stivrejeijee já kietâčällee
10. peeivi (1954) – Domna Khomjuk, kieldâsämmilâš zooteknikkár, kirječällee já musikkár
15. peeivi (1982) – Sofia Jannok, sämmilâš lávloo, musikkár, čaittâleijee já mediapargee
30. peeivi (1943) – Rauni Magga Lukkari, sämmilâš tivtâsteijee já jurgâleijee

Jämimeh

2. peeivi (1973) – J. R. R. Tolkien, eŋlandlâš kirječällee (š. 1892)
3. peeivi (1991) – Frank Capra, italialâš-ameriklâš stivrejeijee, čällee já pyevtitteijee (š. 1897)
14. peeivi (1982) – Grace Kelly, ovtâstumstaatâlâš čaittâleijee já Monaco prinses (š. 1929)
18. peeivi (2020) – Ruth Bader Ginsburg, ovtâstumstaatâlâš juuriist já Ovtâstum staatâi alemuu rievti tuámmár (š. 1933)
21. peeivi (2006) – Ella Holm Bull, maadâsämmilâš máttáátteijee já kirječällee (š. 1929)
22. peeivi (1952) – K. J. Ståhlberg, syemmilâš vuoigâdvuođâtiettee, politikkár já Suomâ täsivääldi 1. president (š. 1865)