صفحهٔ اصلی

دانشنامه‌ای آزاد که همه می‌توانند آن را ویرایش کنند؛
با ۹۹۵٬۹۹۳ مقاله به زبان فارسی

مقالهٔ برگزیده

عباس میرزا نامدار به عباس میرزا نایب‌السلطنه، از شاهزادگان قاجار و فرزند فتحعلی‌شاه و آسیه‌خانم دولو بود که در فاصلهٔ سال‌های ۱۷۹۹ تا ۱۸۳۳ م ولایت‌عهد ایران و نیابت سلطنت پدرش در آذربایجان را بر عهده داشت. او پیش از مرگ پدرش درگذشت و پسرش محمد میرزا جانشین او شد. عباس میرزا در عصر جنگ‌های ایران و روسیه در آذربایجان و قفقاز رشد کرد. فتحعلی شاه در ۱۳ شوال ۱۲۱۳ ه‍.ق/۲۰ مارس ۱۷۹۹ م برای شاهزاده عباس میرزا با عنوان «نایب‌السلطنه» تاج‌گذاری کرد. در همان زمان عباس میرزا حکمرانِ آذربایجان شد. در سال ۱۸۰۳ م، مراسم ازدواج او با دختر میرزا محمدخان دَوَلّو قاجار در تهران برگزار شد. در تابستان ۱۸۰۵ م به‌طور رسمی به سمت حکمران «آذربایجان و قره‌باغ، از قپلان کوه تا دربند» منصوب شد. در جنگ اول روسیه و ایران و در اول ژوئیهٔ ۱۸۰۴ م، با سیسیانوف در ایروان جنگید که نتیجه‌ای قطعی نداشت. این جنگ سرانجام پس از ده سال با انعقاد عهدنامهٔ گلستان با شکست ایران پایان رسید که موجب واگذاری دربند، باکو، و شروان شد. پس از جنگ اول روس و ایران، همراه با برادرش محمدعلی میرزا به عثمانی حمله کرد، اما ناگزیر از صلح شد. جنگ با معاهدهٔ ارزروم پایان یافت. از آنجا که صلح گلستان به حل و فصل نهایی اختلافات روسیه و ایران منجر نشد، در مهٔ ۱۸۲۶ م ارتش روسیه میرک در خانات ایروان را اشغال کردند. در سپتامبر ۱۸۲۶ م، عباس میرزا از طریق شوشی به سمت گنجه پیشروی کرد، اما شکست شدیدی را متحمل شد. روس‌ها به آذربایجان نفوذ کردند و تبریز را در سوم ربیع‌الثانی ۱۲۴۳ ه‍.ق/۲۴ اکتبر ۱۸۲۷ م تسخیر کردند.

ادامه… مقاله‌های برگزیده – مقالهٔ امروز

آیا می‌دانستید که …؟

… تا پیش از دوره محمدشاه قاجار، در نشان شیر و خورشید شمشیری وجود نداشت؟ (در تصویر)
… قطب جنوب بیابانی است که متوسط بارش سالانه آن فقط ۱۶۶ میلی‌متر می‌باشد؟
… ساس یک ماده بی‌حس‌کننده در بزاق دارد که محل گزش را بی‌درد می‌کند؟
… یهودیان مسیحی، یهودیانی بودند که علی‌رغم پذیرش عیسی به عنوان مسیحای یهودیت، به پیروی از تورات ادامه دادند؟
… ژاپنی‌ها، امضای دستی ندارند و به جای آن از مهرهای مخصوص استفاده می‌کنند؟
… جنین به وسیله سلول‌های بنیادی می‌تواند مادر خود را در طول بارداری درمان کند؟

بیشتر…

دربارهٔ ویکی‌پدیا

ویکی‌پدیا دانشنامه‌ای اینترنتی با بیش از ۳۲۹ زبان با محتوای آزاد است که با همکاری افراد داوطلب نوشته می‌شود و هر کس که به اینترنت دسترسی داشته باشد می‌تواند مقاله‌های آن را ویرایش کند. هدف ویکی‌پدیا آفرینش و انتشار جهانی یک دانشنامهٔ آزاد به تمامی زبان‌های زندهٔ دنیاست. با رشد روزافزون این دانشنامه گردانندگان آن در بنیاد ویکی‌مدیا چندین پروژهٔ مشابه دیگر همچون ویکی‌واژه، ویکی‌کتاب، ویکی‌گفتاورد، ویکی‌خبر، ویکی‌دانشگاه، ویکی‌سفر، ویکی‌داده و ویکی‌گونه را پدیدآوردند. ویکی‌پدیای فارسی دو سال پس از شروع پروژهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، در ۲۸ آذر ۱۳۸۲ (۱۹ دسامبر ۲۰۰۳) فعالیت خود را آغاز کرد و اکنون در ردهٔ نوزدهم ویکی‌پدیاها قرار دارد و بزرگترین دانشنامهٔ فارسی محسوب می‌شود. ویکی‌پدیای فارسی هم اکنون (۲۵ اسفند ۱۴۰۲ خورشیدی) ۹۹۵٬۹۹۳ نوشتار دارد.

ادامه… ویکی‌پدیا، بدون نیاز به اینترنت

از میان خبرها

کریستوفر نولان

در مراسم اسکار، اوپنهایمر (کارگردان کریستوفر نولان در تصویر) هفت جایزه از جمله جایزهٔ بهترین فیلم را به دست آورد.
آکیرا توریاما، هنرمند مانگا ژاپنی و مؤلف دراگون بال، در ۶۸ سالگی درگذشت.
سوئد رسماً سی و دومین کشور عضو ناتو شد.
پس از انتخابات سراسری پاکستان، شهباز شریف به‌عنوان نخست‌وزیر پاکستان منصوب شد.
برایان مالرونی، نخست‌وزیر پیشین کانادا، در ۸۴ سالگی درگذشت.

یادبودها

امروز: جمعه، ۱۵ مارس ۲۰۲۴ میلادی برابر ۲۵ اسفند ۱۴۰۲ هجری خورشیدی و ۵ رمضان ۱۴۴۵ هجری قمری (UTC)

در ایران: روز بزرگداشت پروین اعتصامی

رویدادها

پایان سرایش شاهنامه
۱۳۱۷ - ازدواج محمدرضا پهلوی با فوزیه بزرگترین دختر ملک فؤاد یکم
۴۴ (پیش از میلاد) - ژولیوس سزار به دست مارکوس ژونیوس بروتوس و با کمک تعدادی از سناتورهای دیگر سنای رم بوسیلهٔ ضربات چاقو به قتل رسید.
۱۹۰۶ - چارلز رولز و هنری رویس کارخانهٔ خودروسازی رولزرویس را بنیان نهادند.
۱۹۹۲ - با انحلال حزب کمونیست روسیه، انتشار روزنامهٔ پراودا روزنامهٔ این حزب پس از ۸۰ سال انتشار مداوم متوقف شد.
۱۹۵۰ - تصویب طرح ملی‌شدن صنعت نفت در مجلس شورای ملی و شادمانی ایرانیان.

زادروزها

۲۷۰ - زادروز نیکلاس قدیس اسقف شهر میر
۱۷۶۷ - زادروز اندرو جکسون هفتمین رئیس‌جمهور آمریکا
۱۸۳۰ - زادروز پال هیزه نویسنده آلمانی، برندهٔ جایزه نوبل ادبیات سال ۱۹۱۰
۱۸۵۴ - زادروز امیل آدولف فون برینگ فیزیولوژیست آلمانی، برندهٔ اولین جایزه نوبل فیزیولوژی و پزشکی در سال ۱۹۰۱
۱۹۷۵ - زادروز اوا لونگوریا بازیگر آمریکایی
۱۹۷۵ - زادروز وسلین توپالف استاد بزرگ شطرنج بلغارستان، قهرمان شطرنج جهان در سال ۲۰۰۵

درگذشت‌ها

۱۳۷۳ - درگذشت سید احمد خمینی دومین فرزند روح‌الله خمینی
۱۸۴۲ - درگذشت لوئیجی کروبینی آهنگساز ایتالیایی
۱۹۶۲ - درگذشت آرتور هالی کامپتون فیزیکدان آمریکایی، برندهٔ جایزه نوبل فیزیک سال ۱۹۲۷ میلادی
۱۹۷۰ - درگذشت آرتور آدامف نمایشنامه نویس ارمنی در اثر خودکشی
۱۹۷۵ - درگذشت ارسطو اوناسیس کارآفرین و ثروتمند نامدار یونانی
۲۰۰۳ - درگذشت هوارد فاست، نویسندهٔ آمریکایی، خالق اسپارتاکوس

→ روز قبل – روز بعد ←
یادبودهای مارس – یادبودهای بیشتر…