Juar

"Juar" uun ööder spriakwiisen

Sölring Öömrang Fering Halunder Halifreesk Mooring Wiringhiirder Karhiirder Gooshiirder

Füsikaalisk ianhaid
Nööm	(Juliaans) juar
Ianhaidentiaken	$\mathrm {a,a_{jul.},y,y_{jul.}}$
Füsikaalisk grate	Tidj
Formeltiaken	$t$
Dimension	${\mathsf {T}}$
Uun SI-ianhaiden	$\mathrm {1\,y=31\,557\,600\;s}$
Näämd efter	Julius Cäsar
Hinget tuup mä	Juliaans kalender

At (Juliaans) juar as en miat för't tidj an düüret akeroot 365,25 daar. Det krüm taal komt diarfaan, dat wi trii juar loong mä 365 daar reegne, an do ian juar mä 366 daar. Det as en skregeljuar.

Tidjrümer[Bewerke | Kweltekst bewerke]

Juartjiint. Det as en tidjrüm faan 10 juaren an woort faan di 1. Janewoore efter en tjiiner-juar, t.b. 1971 bit tu di 31. Detsember faan't naist tjiiner-juar reegent, det wiar do 1980. Wan am faan a "sööwentager juaren" snaaket, ment am oober miast a juaren, diar mä 197.. began, det ment faan 1970 bit 1979.

Juarhunert. Diar as miast en tidjrüm faan di 1. Janewoore efter en hunerter-juar (t.b. 1801) bit tu di 31. Detsember faan't naist hunerter-juar (t.b. 1900) mä mend. Detdiar juarhunert as do det 19. juarhunert.

Juardüüsen. Det lääpt jüst so mä düüsener-juaren, t.b. faan di 1. Janewoore 1001 bit tu di 31. Detsember 2000. Det as do det 2. juardüüsen efter Krast.

Juarmiljuun. Son tidjrüm woort t.b. uun a geologii brükt. Ian juarmiljuun woort Ma (faan Mega-annum) ufkört.

Kalendern[Bewerke | Kweltekst bewerke]

Kalendern


Gregoriaans kalender	2023 MMXXIII
Ab urbe condita	2776
Armeensk kalender	1472 ԹՎ ՌՆՀԲ
Schineesk kalender	4719 – 4720 己寅 – 庚卯
Etiopisk kalender	2015 –2016
Hebreewsk kalender	5783 – 5784
Hindukalendern
- Vikram Samvat	2078 – 2079
- Shaka Samvat	1945 – 1946
Iraans kalender	1401 –1402
Islaamisk kalender	1445 –1445

At juar spelet en grat rol bi kalendern. Wi racht üs efter di Gregoriaans kalender an haa nü det juar 2023 efter Krast.

Ööder brük[Bewerke | Kweltekst bewerke]

Uun a astronomii woort det juar ööders fäästlaanj: Ian juar as am, wan a eerd ham iansis am a san dreid hää. An det düüret ei akeroot 365,25 daar, det san 365,2421 daar. Am dat üs kalender nü ei ferkiard gongt, fäält leewen efter 100 (kalender)juaren, diar jo ei troch 400 dial läät, at skregeljuar ütj, naist tooch uun't juar 2100.

En skuuljuar düüret ei akeroot ian juar an begant uk ei di 1. Janewoore. Det woort faan't amt fäästlaanj an begant miast aanj August an lääpt bit began Jüüle amanbi.