Огайо

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
Навигацияға өту Іздеуге өту

Огайо (ағылш. Ohio) — бұл штат АҚШта. Онда 11,5 миллион адам тұрады. Огайоның ең үлкен қаласы мен астанасы Колумбус аталады. Басқа үлкен қалалар Кливленд және Синсиннати. 1803 жылы Огайо АҚШ-тың он жетінші штаты болды. Огайо "Букай Штат" (каштан штат) деп те аталады, себебі осы жерде көп каштан ағашы бар. Огайоның адамдары да "букай" деп аталады.

Map of USA OH.svg

Географиясы және Климаты[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Огайо штатының физикалық географиясы

Солтүстікте Ири көлінің жағалауында Огайо 502 км жалғасады. Огайоның онтүстік шекарасы - Огайо өзені. Басқа маңызды өзендер - Куяхога өзені, Үлкен Миами өзені, Mауми өзені, Мускингум өзені, жене Сиото өзені аталады. Огайоның климаты ылғалды, континенталды. Жазы әдетте ыстық және ылғалды болады, ал қысы салқын немесе суық болады, орташа жауын-шашынды. Ири көлінің жанында қатты қар болады - сол жер "Қар-белбеу" аталады. Ең жоғары градус 45° (1934 жылда) болады, ал ең төмен градус -39° (1899 жылда) болды.

Огайода көп жолдар бар және үш үлкен халықаралық әуежай бар: "Клевланд Хопкинс Халықаралық Әуежайы" Клевландда, "Порт Колумбус Халықаралық Әуежайы" Колумбуста, "Дайтон Халықаралық Әуежайы" Дайтон қаласында орналасқан.

Карта Огайо

Тарихы[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Ең бірінші Огайо тұратын адам көшпелі адам болды. Көшпенді халық, біздің жыл санауымыздан бұрынғы 13,000 жылы осы жерге келді. Олар 1,000 BC жыл бұрын кеткен. 900 BC жылда, сарт адам келді, Адена халық атылады. Адена халық ауылда турады, бұғы аулады, жүгері, көкөніс, мен "сол-гул" өсімдік егді. 100 BC жылда Хопуел Халық келді, шым төбелер құрылді. Хопуел Халық 600 жылде кетті. Басқа тарихиның кезінде Огайода тұратын адам да бар: Миами, Уайандот, Делауар, Шауни, Оттауа, жене Ири халық атылады.

18нші бекте, Еуропадан француз адам Огайога келді, аң терісіні сата басталды. Соғысдан кейін, Француз ел 1752 жылда Огайо аумақ Англияға берді. АҚШның Револуциясыдан кейін, Англия 1783 жылда Огайо аумақ АҚШға берді. 1803 жылда, АҚШның Президент Томас Джеферсон Огайон штат жасады. 1861дан 1865ға жылда, Огайо көп солдат АҚШның азамат соғысыға жіберді. Жеті АҚШның президент Огайода туған—cондықтан, бұл штат "Президенттер Анасы" атылады.

Осы шақ, Огайоның губернаторы—Джон Касыч. Осы штат -- "қара қошқыл тус, ойткені жарты сайлаушы "қызыл" республықалық партиясын сайлады, ал жарты сайлаушы "көк" демократиялық партиясын сайлады. 2008 жылда, Президент Барак Обама Огайода 51% сайлау жеңді.[1]

Тұрақты адам[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Белгі: "Қош келдіңіз!"

Огайодан адамдар "Огайоан" атылады. Огайода 2010 жылда 11,536,504 адам турады. 3.6% Огайоның халық саны шетел тұған. Огайоның бес ең үлкен халық:

  • Немец (28.9%);
  • Ирландық (14.8%);
  • Ағылшын (10.1%);
  • Польский (8.4%);
  • Итальянский (6.4%).

Бұл штатта несіл райіз:

  • 82.8% Ақ (Eyропа арғы ата)
  • 11.8% Қара (Африка арғы ата)
  • 2.3% Испанский (Онтүстік Америка арғы ата)
  • 1.5% Асиян (Асия арғы ата)
  • 1.3% Аралас Несіл
  • 0.2% Жергілікті Американ (Солтүстік Америка арғы ата)

Огайода көп адам христиан немесе атеист:

  • 76% Христиан
  • 17% Атеист

Ал басқа кіші сект да бар:

  • 1% Иегова
  • 1% Еврей
  • 1% Мұсылман
  • 0,5% Индус
  • 0,5% Буддист
  • 0,5% Мормон

Экономика[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Синсиннатиның Проктор & Гамбл -- өте бай Огайо компаниясы, жоғары кіріс бар.

Ohioның бизнес таныс. 2007 жылда, GDP $466 billion болды. Огайо елу АҚШ штаты салыстырғанда, жетінші үлкен економия бар. Огайоның орта шама уй шаруасы жалақы: $46,645 жыл сайын. Әдетте, Огайоандар кесіп, тасу, денсаулық, білім, мемлекет, немесе фабрика секторінде жұмыс істейді. Банкинг да өте маңызды сектор. Америкада, Огайо ең көп есем де, өшіргіш те, металлургия да, електр жабдық та, кұрал да өндіреді. 5 миллион Огайоан казір жұмыс істейді.

Университеттер[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Басқа штатпен салыстырғанда, Огайо көп униберситет бар. Ең белгілі—Огайо Штат Униберситет. Осы униберситет артық 40,000 студент бар. Басқа үлкен униберситет: Униберситет Акроны, Боулинг Жасыл, Орта Штат, Униберситет Синсиннати, Клевланд Штат, Кент Штат, Миами Униберситет, Огайо Униберситет, Урайт Штат, жене Иунгстоун Штат қоса алды.

Спорт[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Ohioда көн Профессионалны спорт теамс бар: Синсиннати Қызылдер (байсбал), Клевланд Индианс (байсбал), Синсиннати Бенгалс (американский футбол), Клевланд Қонырдар (американский футбол), Клевланд Кавалиерс (баскетбол), Колумбус Көк Джакетс (хоккей) жене Колумбус Креу (футбол).

Ең маңызда теам (ойнаушылар командасы): Огайо Штат Букайс (американский футбол).

Штат символы[өңдеу | қайнарын өңдеу]

"Букай," Огайо букай ағаштан дән.
  • Штат аңы: ақ-құйрық бұғы
  • Штат cусыны: томат шырыны
  • Штат құсы: Кардинал (қызыл құс)
  • Штат астанасы: Колумбус, Огайо
  • Штат гүлі: Қызыл Карнатион
  • Штат жәндігі: Лайдибаг (әйел жәндігі)
  • Штат ұраң: "Құдаймен, бері мүмкін."
  • Штат еңы: "Әдемі Огайо"
  • Штат тасы: Флинт
  • Штат ағашы: Огайо "Букай" (бұғының көзі деген сөз)

Мәлімет[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Штатның вебсайт -- http://www.ohio.gov.

Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]

  1. Қазақ Энциклопедиясы, 7 том, 4 бөлім
Ортаққорда бұған қатысты медиа санаты бар: Ohio