Han Hollander
| Han Hollander | ||||
|---|---|---|---|---|
.jpg)
| ||||
Han Hollander
| ||||
| Volledige naam | Hartog Hollander | |||
| Geboren | 5 oktober 1886 | |||
| Geboorteplaats | Deventer | |||
| Overleden | 9 juli 1943 | |||
| Overlijdensplaats | Sobibór | |||
| Beroep | radio-sportverslaggever | |||
| Bekend van | AVRO-radio | |||
| ||||
Hartog (Han) Hollander (Deventer, 5 oktober 1886 - Sobibór, 9 juli 1943) was de eerste Nederlandse radio-sportverslaggever.
Biografie[bewerken | brontekst bewerken]
Han Hollander werd het meest bekend door de verslagen van voetbalwedstrijden die hij van 1928 tot 1940 bracht voor de AVRO. Als jongeman was hij in 1902 een van de oprichters van de Deventer club Go Ahead, waar hij de naam van bedacht. Na zijn schooltijd werkte hij jaren voor de Hollandsche IJzeren Spoorweg-Maatschappij. Daarna ging hij de sportjournalistiek in: in 1921 werd hij adjunct-chef van de sportredactie van De Telegraaf.
Tijdens zijn militaire dienst was een van zijn "slapies" Willem Vogt, de latere directeur van de AVRO. Toen deze iemand zocht voor het eerste sportverslag op de Nederlandse radio, herinnerde hij zich Hollander, die vroeger al smakelijk over sport kon vertellen. Dat eerste verslag werd gegeven op 11 maart 1928, Nederland-België in Het Nederlandsch Sportpark in Amsterdam.[1] En het was meteen zo'n succes dat Hollander erna meer dan 50 interlands versloeg en in de jaren 30 bijzonder populair was.
Daaraan zal hebben bijgedragen dat het Nederlands elftal in die jaren goed presteerde. Vooral de kwalificatie voor het WK van 1934 leidde tot groot enthousiasme, dat ook op de reporter oversloeg. Hij werd gezien als een deskundig en meeslepend verslaggever, al was zijn spreektempo veel lager dan men later gewend raakte. Hij was ook een niet onverdienstelijk zanger en heeft een aantal liederen op de plaat gezet, die voor de luisteraars van nu een hoge curiositeitswaarde hebben.
Alhoewel hij herinnerd wordt als de eerste voetbalverslaggever, becommentarieerde hij ook allerlei andere sporten, zoals zwemmen en atletiek. Zo versloeg hij de Olympische Spelen van 1936 in Berlijn.
Tijdens die Spelen ontving hij een door Hitler ondertekende oorkonde, die hem later noodlottig is geworden. Nadat de Duitsers in 1940 Nederland binnenvielen, nam Vogt het zekere voor het onzekere: een aantal Joodse AVRO-medewerkers, onder wie Hollander, werd ontslagen, in zijn geval zogenaamd, omdat er wegens gebrek aan sportgebeurtenissen voor hem geen werk meer zou zijn. In werkelijkheid werden er in 1940 door de bezetter geen sportwedstrijden verboden. Overigens lopen onder historici de meningen over de achtergrond van het ontslag door Vogt van Hollander en andere Joodse AVRO-medewerkers uiteen.[2]
Hollander meende dat hem, door het bezit van Hitlers oorkonde, weinig kon gebeuren en dook niet onder. Hij werd toch afgevoerd naar het kamp Westerbork. Volgens Werner Löwenhardt (die van het kampleven tekeningen maakte) verbleef de familie Hollander tijdens de oorlog niet in kamp Westerbork, maar in de barakken van het nabijgelegen Kamp Hooghalen waar de bewakers woonden. Herbert Bitter heeft een aantal brieven, die Hollander daar schreef, gevonden[3].
Op 6 juli 1943 werd Hollander met zijn familie vanuit Westerbork weggevoerd naar het vernietigingskamp Sobibór in Polen, waar zij op 9 juli aankwamen en dezelfde dag werden vermoord. Een andere bekende AVRO-medewerker, dirigent Jacob Hamel, zat ook bij dit transport en onderging hetzelfde lot.
_(1930).jpg)
Han Hollander wordt op verschillende plaatsen herdacht: in het Olympisch Stadion hangt een plaquette die herinnert aan zijn eerste uitzending en een plein in de Deventer wijk Colmschate is naar hem vernoemd. Nico Scheepmaker schreef uitgebreid over hem in het boek "Het krankzinnige kwartiertje" (1978).
In Amsterdam werden op 4 mei 2009 Stolpersteine geplaatst op de Amstelkade voor Han Hollander en zijn echtgenote Leentje Hollander-Smeer.[4] In 2013 werd een gedenkplaat onthuld bij het ouderlijk huis van Hollander aan de Walstraat in Deventer.[5]
Externe links[bewerken | brontekst bewerken]
Bronnen, noten en/of referenties
|
