صفحهٔ اصلی

دانشنامه‌ای آزاد که همه می‌توانند آن را ویرایش کنند؛
با ۹۵۲٬۳۷۲ مقاله به زبان فارسی

مقالهٔ برگزیده

زیاریان یا آل زیار یک خاندان کوچک گیلی-دیلمی در سرزمین‌های جنوب‌شرقی دریای مازندران بودند. امیران زیاری در قرن چهارم و پنجم هجری امیر گرگان و طبرستان بودند و در برخی ادوار قومس، دیلم و گیلان نیز تحت فرمانروایی آنان بود. دودمان زیاریان در ۳۱۹ هجری قمری ایجاد گردید و یکی از حکومت‌های دیالمه شد که در میان‌دوره ایرانی توانستند بر بخش‌هایی از خلافت عباسیان امارت کنند. به مرور از وسعت قلمرو زیاریان کاسته شد و به حکومتی دست‌نشانده بدل شدند. اطلاعات دربارهٔ آخرین امیران زیاری محدود است اما حداکثر تا ۴۸۶ هجری بخشی از سرزمین‌های موروثی خود را حفظ کرده بودند. تبار زیار، نیای خاندان، از منطقه داخل گیلان بود. مرداویج بنیان‌گذار این سلسله است. هدف مرداویج احیای امپراتوری ساسانیان و خلع قدرت خلافت عباسی بود، ولی نهایتاً موفق نشد به اهدافش دست یابد و توسط خدمه‌اش به قتل رسید. پس از مرگ مرداویج، اطرافیان او با برادرش، وشمگیر، بیعت کردند. وشمگیر در همان ابتدای به امارت رسیدن، با لشکرکشی‌های سامانیان و بوییان مواجه شد و این جنگ‌ها در تمام طول حکومتش ادامه یافتند. در زمان منوچهر، دودمان زیاری وارد دوران افول خود شده و وابسته به سلاطین ترک‌تباری شد که در خراسان قدرت بیشتری داشتند. بدین ترتیب در این دوره زیاریان از حکومت مستقل تبدیل به قدرتی تحت سلطه، خراجگزار و دست‌نشانده شدند. در سال ۴۳۳ هجری، طغرل بیگ حکومت زیاریان بر طبرستان و گرگان را پایان بخشید و در نهایت بقایای این خاندان هم توسط اسماعیلیان الموت منقرض شدند.

ادامه... مقاله‌های برگزیده – مقالهٔ امروز

آیا می‌دانستید که …؟

… مراسم نخستین دوره جوایز اسکار کلا پانزده دقیقه طول کشید و تنها مراسم اسکار است که از رادیو و تلویزیون پخش نشده‌است؟ (در تصویر)
… درحالی که بیش از ۴٫۵ میلیارد سال از عمر خورشید می‌گذرد، در سحابی شکارچی ستاره‌هایی با سن کمتر از ۳۰۰ هزار سال دیده می‌شوند؟
...استان مرکزی قبل از اینکه به مرکزیت اراک تشکیل شود، بخشی از یک استان بزرگتر به همین نام، با مرکزیت تهران بود؟
… نصرت امین نخستین زنی در تاریخ معاصر ایران است که اجازهٔ اجتهاد گرفته‌است؟
… معایب الرجال، نوشتهٔ بی‌بی‌خانم استرآبادی، نخستین دفاعیهٔ مکتوب از زنان ایرانی بود و در پاسخ به کتاب زن‌ستیرانهٔ تأدیب النسوان نوشته شد؟
… قانون مسیح علی‌نژاد هانت در پی تلاش نافرجام جمهوری اسلامی ایران برای ربودن مسیح علی‌نژاد از خاک ایالات متحده آمریکا تصویب شد؟

دربارهٔ ویکی‌پدیا

ویکی‌پدیا دانشنامه‌ای اینترنتی با بیش از ۳۲۹ زبان با محتوای آزاد است که با همکاری افراد داوطلب نوشته می‌شود و هر کس که به اینترنت دسترسی داشته باشد می‌تواند مقاله‌های آن را ویرایش کند. هدف ویکی‌پدیا آفرینش و انتشار جهانی یک دانشنامهٔ آزاد به تمامی زبان‌های زندهٔ دنیاست. با رشد روزافزون این دانشنامه گردانندگان آن در بنیاد ویکی‌مدیا چندین پروژهٔ مشابه دیگر همچون ویکی‌واژه، ویکی‌کتاب، ویکی‌گفتاورد، ویکی‌خبر، ویکی‌دانشگاه، ویکی‌سفر، ویکی‌داده و ویکی‌گونه را پدیدآوردند. ویکی‌پدیای فارسی دو سال پس از شروع پروژهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، در ۲۸ آذر ۱۳۸۲ (۱۹ دسامبر ۲۰۰۳) فعالیت خود را آغاز کرد و اکنون در ردهٔ نوزدهم ویکی‌پدیاها قرار دارد و بزرگترین دانشنامهٔ فارسی محسوب می‌شود. ویکی‌پدیای فارسی هم اکنون (۵ اسفند ۱۴۰۱ خورشیدی) ۹۵۲٬۳۷۲ نوشتار دارد.

ادامه… ویکی‌پدیا، بدون نیاز به اینترنت

از میان خبرها

خرابی‌های پس از زلزله در ترکیه

زمین‌لرزه‌ سهمگینی ترکیه و سوریه را لرزاند (خسارات در تصویر) و بیش از ۴۱،۰۰۰ نفر کشته و ۱۲۰،۰۰۰ زخمی برجای گذاشت.
در انتخابات سراسری موناکو، حزب اتحادیه ملی مونگاسک به رهبری بریژیت بوکون-پاژس تمام ۲۴ کرسی شورای ملی را تصاحب کرد.
پرویز مشرف رئیس‌جمهور سابق پاکستان، در سن ۷۹ سالگی درگذشت.
دنباله‌دار سی/۲۰۲۲ ئی۳ از نزدیکترین فاصله خود از زمین گذشت.
بمب‌گذاری مسجد در پیشاور پاکستان ۱۰۰ نفر را کشت و بیش از ۲۲۰ نفر را زخمی کرد.

یادبودها

امروز: جمعه، ۲۴ فوریه ۲۰۲۳ میلادی برابر ۵ اسفند ۱۴۰۱ هجری خورشیدی و ۳ شعبان ۱۴۴۴ هجری قمری (UTC)

در ایران: روز عشق، بزرگداشت خواجه نصیرالدین طوسی، روز مهندس، در ایران: روز پاسدار (زادروز حسین بن علی)

رویدادها

۱۸۴۸ - مردم فرانسه علیه پادشاه لویی فیلیپ شوریدند او را برکنار نمودند.
۱۹۴۹ - قرارداد آتش‌بس میان اسرائیل و مصر امضا شد.

زادروزها

۴ (قمری) زادروز حسین بن علی - امام سوم شیعیان
۵۷۹ - رادروز خواجه نصیرالدین طوسی فیلسوف، متکلم، فقیه، ستاره‌شناس، دانشمند، اندیشمند ریاضیدان و منجم ایرانی
۱۹۴۴ - زادروز دیوید واینلند، فیزیک‌دان آمریکایی؛ برندهٔ جایزه نوبل فیزیک سال ۲۰۱۲.
۱۹۵۵ - زادروز استیو جابز، کارآفرین، مخترع آمریکایی؛ از بنیانگذران شرکت رایانه‌ای اپل.
۱۹۶۷ - زادروز برایان اشمیت، اخترفیزیک‌دان استرالیایی؛ برندهٔ جایزه نوبل فیزیک سال ۲۰۱۱.

درگذشت‌ها

۱۸۱۰ - درگذشت هنری کاوندیش، فیزیک‌دان انگلیسی؛ کاشف هیدروژن.
۱۸۵۶ - درگذشت نیکلای ایوانویچ لباچفسکی (در تصویر)، ریاضیدان روس.
۱۹۵۳ - درگذشت کارل رودولف گرد فون روندشتت، نظامی آلمانی؛ فیلد مارشال ورماخت در جنگ جهانی دوم.
۱۹۹۳ - درگذشت بابی مور، فوتبالیست انگلیسی.
۲۰۰۱ - درگذشت کلود شانون، ریاضیدان؛ مهندس الکترونیک و رمزنگار آمریکایی؛ پدر نظریه اطلاعات و دارای مدال افتخار IEEE.
۲۰۱۸ - درگذشت سری دوی، هنرپیشه زن هندی

→ روز قبل – روز بعد ←
یادبودهای فوریه – یادبودهای بیشتر…