Главна страница

Добре дојдовте на Википедија

слободната енциклопедија што може секој да ја уредува
имаме 131.126 статии на македонски јазик

Избрана статија за оваа седмица

Историја на отомански Цариград — периодот од заземањето на Цариград од страна на Османлиите на 29 мај 1453 година до распаѓањето на Отоманското Царство во 1922 и преместувањето на главниот град на Турција во Анкара на 13 октомври 1923 година.

Скоро пет века Цариград или Цариград бил главен град на големата држава која опстојувала како резултат на освојувањата на турските султани. Границите на Отоманското Царство опфаќала три континенти - Европа, Азија и Африка. Некогашниот анички град на бреговите на Босфор повторно се претворил во политички и економски центар од глобално значење. Цариград постепено ја вратил својата стара слава од пред Крстоносните војни и многу бргу станал голем трговски центар. Како една од главните причини за овој голем подем на градот била стратешката географска положба како мост меѓу Азија и Европа.

Во градот се наоѓало и седиштето на калифатот преку кое градот станал важен рлигиозен центар во муслиманскиот свет, а овде продолжила да опстојува и Цариградската патријаршија како центар на христијанскиот православен народ. Во градот била помешена културата на Селџуците, Византијците, Арапите и Персијците. Ова ознаувало дека во градот живеело население од различен етнички и религиозен карактер. Градот најголем развој имал за време на владеењето на Сулејман Величествениот, додека пак во времето на Мехмед III се почуствувал мал пад поради поразите на империјата во војните во Европа. По смртта на Ахмед I во градот речиси немало изградба на нова џамија или некои позначајни градби. Влошувањето на економската ситуација довело до стагнација на културата и науката и зголемување на влијанието на западните сили во сите сферите на животот на империјата и нејзиниот главен град. (Дознајте повеќе...)

архива · наредни избрани статии · критериуми

Слика на денот
Соседството Хадсон јардс во Менхетн, Њујорк.
други избрани слики

Дали сте знаеле…

Занимливости од содржините на Википедија:

... дека ирскиот композитор Џон Филд е творец на ноктурното, подоцна популаризирано од Шопен?
... дека на најнепристапната точка на Антарктикот стои биста на Ленин?
... дека знамето на Шкотска како симбол го носи Андреиниот крст, на кој се смета дека е распнат Апостол Андреја — заштитник на Шкотска?
... дека Општина Василево се смета за македонската престолнина на празот?
... дека нашата галаксија има 100 - 400 милијарди ѕвезди и барем уште толку планети?
... дека елкарите се црви чии „гранчиња“ се пипки за собирање на планктон?
... дека градот Белград во Албанија е основан во IV век п.н.е. од македонскиот цар Касандар под името Антипатреја во чест на татко му Антипатар?
... дека библискиот цар Соломон имал 700 жени и уште 300 конкубини?
... дека скопската населба Кисела Вода е наречена по чудотворниот извор кој се наоѓал на местото на денешната црквичка „Св. Никита“?
... дека главата на Климент Охридски се чува во манастирот „Св. Јован Претеча“ кај Бер, Егејска Македонија?
... дека Кина на кинески се нарекува Џунг-гуо (中國) со значење „средишна земја“?
... дека пустината Деште Лут во Иран е најврелото место на Земјата, на чија површина се измерени дури 70,7 °C?

архива · предложете факт

На денешен ден…

Денес е 20 октомври 2022 г.

Настани:

1728	Во Копенхаген избувнал голем пожар, опожарувајќи го поголемиот дел од градот.
1803	Сенатот на САД го ратификувал договорот со Франција за купување на големата територија околу сливот на реката Мисисипи наречена Луизијана. Со овој договор, САД речиси ја удвоиле својата дотогашна територија.
1865	Отава станала новата престолнина на Канада.
1941	Втора светска војна: Пред силната офанзива на германските армии, советската влада прогласи опсадна состојба во Москва и мина во Кујбишев. Тоа беше најкритичниот момент во текот на нападот на нацистичките трупи врз главниот советски град, но подоцна, по успешната контраофанзива на Црвената армија, дојде до пресврт.
1944	Втора светска војна: Ослободен градот Белград
1945	Жените во Франција добиле право на глас
1949	Југославија била избрана за постојанен член на Советот за безбедност при ООН
1973	Англиската кралица Елизабета II свечено ја отворила Сиднејската опера
1994	Амбасадорот на Република Македонија во Руската федерација, Гане Тодоровски, на свечената церемонија во Кремљ, му ги предаде акредитивите на претседателот Елцин. „Не се разочаравме што ве признавме под името Македонија“, изјави Елцин.
2001	Протести низ француските градови против зависноста од нуклеарна енергија.

Родени:

1864	Алексо Поројлијата, македонски револуционер.
1866	Густав Касел — шведски економист.
1875	Димо Хаџи Димов — македонски револуционер.
1882	Бела Лугоши — американски глумец со унгарско потекло.
1915	Мирче Ацев — народен херој на Македонија.
1915	Антон Попов — македонски револуционер, публицист, писател.
1946	Елфриде Јелинек — австриска писателка, добитничка на Нобеловата награда во 2004 година.
1946	Марко Николиќ — српски глумец.
1950	Том Пети — американски рок-музичар.
1951	Клаудио Раниери — италијански фудбалер и тренер.
1958	Иво Погорелиќ — југословенски и хрватски пијанист.
1959	Борис Стрел — словенечки и југословенски скијач.
1960	Лепа Брена — српска и југословенска фолк-пејачка.
1961	Драгиша Биниќ — југословенски и српски фудбалер.
1961	Јан Раш — велшки фудбалер.
1964	Ненад Ненадовиќ — српски глумец.
1965	Стефано Пјоли — италијански фудбалер и тренер.
1966	Абу Мусаб Ал Заркави — член на Ал-Каеда.
1971	Снуп Дог — американски рапер и музички продуцент.
1992	Матија Де Шиљо — италијански фудбалер.

Починале:

1940	Гунар Асплунд — шведски архитект.
1987	Андреј Колмогоров — руски и советски математичар.
1992	Коча Поповиќ — српски и југословенски офицер, политичар, филозоф и писател.
1994	Берт Ланкастер — американски глумец и режисер.
1994	Сергеј Бондарчук — советски сценарист, режисер и глумец.
2003	Миодраг Петровиќ - Чкаља — српски глумец и комичар.
2003	Ѓоко Георгиев — водител на емисии на Македонското радио и автор на текстови на поп-музика.
2005	Ширли Хорн — американска џез-музичарка и пејачка.
2011	Муамер Гадафи — либиски диктатор.
2013	Лоренс Клајн — американски економист, добитник на Нобеловата награда во 1980 година.

Што е Википедија?

Википедија е енциклопедија напишана преку соработка на многу од нејзините читатели. Таа е посебен вид на мрежно место, наречено вики, што го прави придонесот кон неа брз и лесен.

Сакате да помогнете?
Започнете со нашиот вовед!

Содржина и помош

почетен курс · помош · кратко упатство · превод на статија · вашата прва статија · селска чешма · викисредби · начела и напатствија · категориски индекс · избрана содржина · добри статии · нови статии · потребни статии

Тематски портали

Природни науки
астрономија · биологија · геологија · екологија · информатика · математика ·
логика · медицина · физика · хемија

Општествени науки
археологија · економија · историја · митологија · политика · право · психологија · социологија · филозофија

Географија
Европа · Јужна Америка · Азија · Африка · Северна Америка · Антарктик · Океанија

Технологија и применети науки
индустрија · семрежје · инженерство · земјоделство · општење · образование · транспорт

Уметност и култура
архитектура · мода · јазици · кулинарство · ликовна уметност · книжевност · музика · религија · спорт · драмска уметност · телевизија · филмска уметност

Други области

Селска чешма — централниот форум за дискусија на Википедија, место каде што можете да поставувате прашања и да давате коментари.
Портал на заедницата — проекти, ресурси и активности за сите кои сакаат да се вклучат во проектот.
На други јазици — Википедија е повеќејазичен проект. Освен на македонски, Википедија е достапна и на преку 300 други јазици.

Збратимени проекти

Википедија е проект на Фондацијата Викимедија — непрофитна организација која опфаќа и други проекти:

	Ризница Складиште на слики, снимки и други мултимедијални содржини
	Викивести Вести со права за слободна употреба
	Викиречник Речник и лексикон
	Викицитат Збирка на цитати
	Викикниги Учебници и прирачници со права за слободна употреба
	Викиизвор Библиотека на дела со права за слободна употреба
	Викивидови Именик на видови
	Викиуниверзитет Материјали и активности за учење со права за слободна употреба
	Мета-вики Усогласување на проектот „Викимедија“
	Википодатоци База на слободни знаења
	Википатување Отворен туристички водич