Бүген 2022 елның 20 июнь көне (дүшәмбе) – Вакыт 09:15 UTC (Битне яңартырга) – Күренеш: мобиль / санак

Бу көнне ... (20 июнь)

БМОда Бөтендөнья качаклар көне, Бөтендөнья гидрография көне, Берләшкән Гарәп Әмирлекләре, Лөбнан, Мисыр, Фәлистыйн милли идарәсе, Сүрия, Уганда һәм Үрдүндә - Әтиләр көне, Боливия һәм башка Көньяк Америка илләрендә — Андлар-Амазонка регионы халыклары (аймаралар) Яңа елы, һ.б.

451 — Каталаун аланында Атилла җитәкләгән һуннарның көнбатышка явы туктатыла.
1673 — Иллинойска Франция экспедициясе килеп җитә.
1819 — француз композиторы Жак Оффенбах дөньяга килә.
1867 — АКШ президенты Эндрю Джонсон Алясканы сатып алу турында игълан итә.
1920 — татар шагыйре Габдулла Галиев туа.
1967 — Николь Кидман, Австралия кино актрисасы туган.
1990 — Алмания парламенты башкаланы Берлинга күчерергә карар кыла.
2003 — Викимедиа фонда нигезләнә.

Башка вакыйгалар • Үзгәртү • Проект • Яңартырга

Сайланган мәкалә

Фил сөягеннән Кунсткамера Музееның экспозициясендә Кали Алтаре. Һиндстан, XVIII гасыр

Ка́ли (санскр. काली, санскр. (IAST) Kālī, «кара») — Парватиның кара һәм ярсулы формасы, кара Шакти һәм Шиваның җимерүче аспекты. Алиһә-ана, җимерү символы. Кали наданлыкны юк итә, дөнья тәртибен тәэмин итә, Ходайны белергә теләгәннәрне алкышлый һәм азат итә. Ведаларда аның исеме Агнига, ут Ходаена бәйле. «Калика-Пурана»да әйтелгәнчә: "Кали - азат итүче, аны белгәннәрне яклаучы. Ул Шиваның караңгы Щактисы. Ул эфир, һава, ут, су һәм җир. Аның аша Шива Ходаеның барлык физик теләкләре үтәлә. Ул 64 сәнгатьне белә, ул Ходай-Барлыкка китерүчегә шатлык бүләк итә. Ул саф трансценденталь Щакти, тулы караңгылык. Дурга Алиһәсе белән билгеле бәйләнеш бар, хәтта Калиның соңгысының ипостасе булып тануына кадәр. Кали Алиһәсе Типитакада чагылган, анда ул Дэвапутта Мараның анасы булып тора, безнең дөньяның Кальпаның, Алиһә утыз өч Ходайдан өстәрәк яши, Камадатху чиге Ходайлары арасында. Шива Ходае матди уңайлыкларга һәм хис рәхәтләренә битараф булып дәрвиш булып аулак урында яши, Кали Алиһәсе исә матди кыйммәтләргә битараф булып, Шива Ходаена гашыйк булып аның янына аулак урынга килә.

↪ Дәвамы

Архив • Кандидатлар • Үзгәртү

Сез беләсезме?

1939 елда Кәләй авылы басуында тракторны «җир йоткан» урында карст күле хасил булган.
2015 елга кадәр азәрбайҗанча Википедиядә мәкаләләр латин һәм гарәп графикаларында язылса, 2015 елның декабрендә гарәп графикасы нигезендә язылган азәрбайҗанча Википедия латинча язылган Азәрбайҗан Википедиясеннән аерылып чыга.
Татар хатын-кызларыннан югары белемле беренче рәссам-график Гражданнар сугышында хәбәрсез югалган.
Әзербайҗан һәм Гөрҗистан дәүләтләренең төп елгасы Төркия тауларында башлана.
Татарстанның Күлле Ил авылында урнашкан музейдагы җил тегермәне Россиядә иң биек җил тегермәне булып тора.
Балида дини һәм церемониаль функцияләргә ия Бали телендә өч дәрәҗә әдәплелек регистры буларак, телнең югары регистрларында Ява теленнән һәм Санскрит теленнән алынма сүзләр күп булып, сүзләрдә басым соңгы иҗеккә төшә.
АКШта укып, докторлык гыйльми дәрәҗәсен алган беренче Төркия хатын-кызы — мөһаҗир Казан татарлары кызы.
Мәскәү консерваториясе 2020 елда оештырган «Мәскәү — мәдәниятләр чаты» интернет проектының беренче чыгарылышы фарсы җырчысы иҗатына багышлана.
Борис Кузнецов — Татарстан территориясендә яшәгән иң соңгы Советлар Берлеге Каһарманы.
Вьетнамдагы Мишон Һинд дине гыйбадәтханәләре комплексы Индонезиядә Явада Боробудур, Камбоджада Ангкор Ват, Мьянмада Баган һәм Таиландта Айюттһайя белән чагыштырыла.

Архив • Яңа чыгарылыш әзерләү • Үзгәртү

Көн үзәге темалары

COVID-19 коронавирус авыруы пандемиясе дәвам итә, SARS-CoV-2 вирусының яңа штаммнары тарала.

Россия Федерациясе Президенты Владимир Путин карары нигезендә, РФ кораллы көчләре күрше Украина эчендә хәрби чаралар башлады.

БМО оештырган дәүләтара климатология галимнәре комиссиясе Глобаль җылынуның тизләнүе турында хисап бастырды, углеводородларны яндыру нигезендәге энергия чыганакларны кулланудан ваз кичүне тизләтергә чакырды.

Татарстан Республикасы Президенты каршындагы татар телен саклау һәм үстерү мәсьәләләре комиссиясе

Шәхси ширкәтләрнең галәмгә очу сервисларын тәкъдим итә башлавы белән кешелек масс космик туризм чорына керде.

Яхшы мәкалә

Кытай Буддачылык гыйбадәтханәсендә Дазизайтиан сыны.

Индуизм дине Кытайда азчылык тарафыннан тотыла. Дин үзе хәзерге кыйтга Кытайда бик чикләнгән таралышлы, ләкин археологик дәлилләр Индуизмның урта гасыр Кытайда барлыгын тәкъдим итә. Һинду тәэсирләре шулай ук илгә тарихы дәвамында Буддизм таралышы буенча сеңгән. Ведик традицияләрдән килеп чыккан йога һәм медитация кебек гамәлләр шулай ук Кытайда киң таралган. Һинду җәмәгате, бигрәк тә Айяволе һәм Маниграмам Көньяк Һиндстанның сәүдә гильдияләре аша көньяк Кытайда чәчәк аткан. Һинду мотивлары һәм гыйбадәтханәләре дәлилләре, мәсәлән Кайюан гыйбадәтханәсе Цюанджоу, көньяк-көнчыгыш Кытайның Фуцзян провинциясендә табылырга дәвам итә. Һоң Конгта кечкенә Һинду иммигрант эшчеләре җәмәгате бар. Борынгы Кытай диненә Индуизмның тәэсиренең кайбер мисалларына "алты мәктәп" яки "алты доктрина" керә һәм шулай ук Йога, ступаларның кулланышы (соңрак алар Көнчыгыш Азиядә пагода булган). Шулай да, Кытайда, Буддизм һәм Конфуцианизмнан аермалы буларак Индуизм беркайчан да зур популярлык казанмаган. Кытайда кечкенә Һинду җәмәгате булган, күбесенчә көньяк-көнчыгыш Кытайда урнашкан. ↪ Дәвамы

Архив • Кандидатлар • Үзгәртү

Сайланган исемлек һәм портал

Сайланган cоңгы портал:	Фән / Медицина
Сайланган cоңгы исемлек:	Япон теле язуы / Дзеё кандзи исемлеге

Архив • Кандидатлар • Үзгәртү

Сайланган мультимедиа

Көннең сайланган мультимедиасы

(мультимедиа язмасын өстәү)

Таныш булыйк

Википедия — Бөтендөнья пәрәвезе киңлекләрендә Вики механизмы ярдәмендә универсаль энциклопедия үстерү проекты.

Дөньяның 300 телендә бүлекләре булган Википедиянең максаты — теләсә нинди кеше үзгәртүләр кертеп яхшырта алган, ирекле килеш кулланыла алырлык объектив һәм тикшеренә алырлык эчтәлек тәкъдим итү. Тел-ара координацияләү эшендә лингва-франка буларак инглиз теле кулланыла.

Проект табигате нигез принциплар белән билгеләнә. Эчтәлеге Creative Commons CC BY-SA хокуки лицензиясе буенча булдырыла һәм кулланыла.

Җаваплылыктан баш тарту

Википедия үз эчтәлегенең "дөрес булуы турында гарантия бирми"
Википедиянең Интернетта яшәвенә ярдәм итүче

Викимедиа фонды, проект чикләрендә тупланган мәгълүматлар арасында хаталарның булуы өчен җаваплы түгел. Шәхси кертемнәре өчен җаваплылык катнашучыларда кала.

Катнашу

Катнашырга: Нигез тәртипләр һәм башка кагыйдә-киңәшләр белән танышып алыгыз, һәм вики-этикетны хөрмәт итегез; теркәлү киңәш ителә, әмма мәҗбүри түгел.
Ярдәм кирәк: Ярдәм битләрне карап чыгыгыз, анда хәл ителмәгән сорауларны исә булышу үзәгебездә сорагыз; теркәлгән катнашучылар ярдәм күрсәтергә әзерлеген белдергәннәре арасыннан актив волонтёрларга мөрәҗәгать итеп, остаз булулары турында сорый алалар.
Көчләрегезне тикшерергә: Өйрәнү урынында үзгәртүләр кертеп карагыз яки мәкаләләрне язу / төзәтү киңәшләре белән танышыгыз.
Акча белән ярдәм итү: Википедия укучылары ясаган иганәләре аркасында энциклопедиябез тулысынча бушлай һәм рекламадан азат. Иганәгез аны үстерергә һәм ирекле буларак сакларга ярдәм итә ала.
Википедия турында фикерләр: Нәрсә уйлаганыгызны белдерегез - Facebook / VK.com / Telegram.
Русия Федерациясе буенча илкүләм Викимедиа оешмасы ВМРУ (мета) һәм аның коллегалары уздыра торган онлайн һәм офлайн вакыйгалары
Бөтендөнья Викимедиа җәмгыятьләренең күптелле хезмәттәшлекләрендә вәкилебез "Татар телле викимедиачылары" төркеме (мета) оештыра торган вакыйгаларда катнашу.

Җәмгыять

Җәмгыятебез мәкаләләргә үз өлешен тематик проектлар кысаларында һәм бит эчтәлеге турында аралашу урыннары ярдәмендә уртак хезмәттәшлеген башкарган катнашучылардан оеша.
Уртак идеалыбыз — "һәрбер кеше бар булган гыйлемгә ирекле килеш ирешә алган бер дөньяны барлыкка китерү".

Википедиянең татар телле бүлеге җәмгыяте 42 498 теркәлгән катнашучыдан тора, алардан 91 соңгы ай дәвамында кимендә бер үзгәртү кертте. Проектыбызның тотрыклы үсүе өчен 5 катнашучыбыз хезмәт функцияләрен башкаруга сайланган.

Проектыбыз кече, автохтон, Россия һәм Төрки халыклар телләрендәге Википедияләр төркемнәренә керә һәм дөньяның төрле илләрдәге күптеллелекнең әһәмиятен аңлаганнарның ярдәмен күреп яши.

Вики-кырларыбыз

Хәзерге вакыйгалар
Көн тәртибендәге мәсьәләләр
Соңгы яңалыклар
Статистика
Вазыйфалар
Стратегия
Эшчәнлек планы
Алдынгыларыбыз
Тиешле мәкаләләр исемлекләре:
- 1 000 • 10 000 • 50 000
- Татар теле: мәкалә - портал - татВП проекты (ВМРУ проекты) - тематик агач
- Татарнамә: мәкалә - портал - проект (бүлекләре) - тематик агач - күптелле исемлек
- Татарстан: мәкалә - портал - проект - тематик агач - күптелле исемлек
Ай хезмәттәшлеге темасы
Сайланган эчтәлек
Соңгы үзгәртүләр
Яңа битләр

Тирә якта

Атнаның тәрҗемәсе

Тәкъдим ителгән мәкалә: Q1564911 — ингл. Acids in wine / фр. Acides du vin / кыт. 葡萄酒中的酸 — тат. Шәраб кислоталары

Сайланган вики-китап

Түбән Каманың 29 нчы мәктәп тарихы

Сайланган өзек

Мәсьәлә телдә генә түгел. Эш халкыбызга алга атлый алу өчен юл ачкан гыйльми нигез һәм халыкның белем дәрәҗәсендәдер...

Исмәгыйль Гаспринский

Сайланган сүз

халык

Соңгы хәбәрләр

Башкорт википедиячеләре Башкортстан Республикасы башлыгы гранты исәбенә биш бәйге һәм алты онлайн курс үткәрәчәк (12.03.2021)

Оригиналь әсәрләрне уку тәкъдиме

Батырлык турында

...Ни мәгънә бар эзсез яшәүдә,

Түбәнлектә, тарлык, кимлектә?
Яшәү хозурлыгы хөрлектә,

Гомер озынлыгы ирлектә...
↪ Дәвамы...

Муса Җәлил (Моабит дәфтәрләре)

Тугандаш проектлар

Википедия проектының үсешен кайгыручы коммерциячел булмаган Викимедиа Фонды шулай ук башка ирекле эчтәлекле күптелле wiki-проектларның тормышын тәэмин итә:

Викиверситет — белем бирү аланы