Главна страница

Добре дојдовте на Википедија

слободната енциклопедија што може секој да ја уредува
имаме 128.700 статии на македонски јазик

Избрана статија за оваа седмица

Јагуар — голема мачка од родот пантери. Ова е единственото животно од родот пантери кое живее во Америка. Јагуарот е трета најголема мачка, зад тигарот и лавот, и најголема и најмоќна мачка во западната полутопка. Денешната распространетост на јагуарот се протега од Мексико преку поголемиот дел на Средна Америка, до Парагвај и северна Аргентина. Освен една позната популација во Аризона (југозападно од Тускон), оваа голема мачка изумрела во САД за време на раните 1900-ти. Сепак постои голема можност ненабљудувани популации на јагуар да живеат во јужна Аризона, Ново Мексико па дури и Тексас.

Оваа дамчеста мачка физички доста е слична со леопардот, иако најчесто е поголема. По однесувањето и живеалиштето многу е поблиска до тигарот. Омилено живеалиште на јагуарот се густите дождовни шуми, но го среќаваме и во многу други шумски и отворени животни средини. Секогаш живее во близина на вода, и како тигарот, е една од ретките мачки кои уживаат во пливањето. Јагуарот е самотно животно, грабливец кој напаѓа од заседа и опортунист во поглед на избирање на пленот. Овие животни се и познати врховни грабливци кои играат голема улога во стабилизирање на екосистемите и регулирање на бројноста на популациите на нивниот плен. Јагуарот има развиено исклучително моќен загриз, дури и во споредба со останатите мачки. Ова му овозможува да го крши оклопот на некои рептили и да употребува специфичен метод на убивање – тој директно го загризува черепот на пленот со што нанесува фатален удар на мозокот. (Дознајте повеќе...)

архива · наредни избрани статии · критериуми

Слика на денот
Духовден (Педесетница): икона на слегувањето на Светиот Дух од црквата „Св. Димитриј“ во Битола
други избрани слики

Дали сте знаеле…

Занимливости од содржините на Википедија:

... дека една кафена лажичка црпната од неутронска ѕвезда би тежела 4 милијарди тони?
... дека Општина Костур има дури 43 поранешни, денес непостоечки села?
... дека Нов Зеланд е последната земја населена од човекот?
... дека древномакедонскиот Дервенски папирус најден кај селата Ајватово и Лагиново, Солунско, е најстариот зачуван ракопис во Европа и датира од времето на Филип II Македонски?
... дека преспанското село Нивици има дури три пештерни цркви?
... дека знамето на Непал е единственото неправоаголно знаме во светот?
... дека во муслиманските верници палеле свеќи во Турбето на Синан Челеби (1493) на охридски Плаошник во знак на почит кон Св. Климент Охридски бидејќи турбето било изградено на местото на неговата стара црква?
... дека според едно предание, Чинарот во Охрид е засаден од сесловенскиот просветител Климент Охридски?
... дека Бараково е единственото село во Пиринска Македонија вон денешната Благоевградска област?
...дека хемискиот елемент индиум (In) не е наречен по Индија, туку по бојата индиго која ја оддава при спектроскопско набљудување?
...дека морепловната мерка за брзина јазол доаѓа од броењето јазли на јаже кое се фрлало во водата?
...дека средновековното име на Дојран е Полин?
...дека островите Голем и Мал Диомид во Беринговиот Проток имаат временска разлика од 21 час и се во различен календарски ден, иако се на растојание од само 3,8 км?
... дека поскокот е најотровна змија во Македонија и цела Европа?

архива · предложете факт

На денешен ден…

Денес е 12 јуни 2022 г.

Настани:

1691	Ахмед II на турскиот престол го наследи султанот Сулејман III.
1798	Француската армија го зазеде средоземниот остров Малта.
1812	Наполеон Бонапарт, француски цар, на чело на „Големата армија“ ја мина реката Њемен и ја започна офанзивата на Русија.
1898	Филипинскиот генерал Емилио Агиналдо за време на Американско-шпанската војна со поддршка на САД прогласи независност на Филипини. Американците, потоа ги окупираа Филипините и го срушија отпорот на филипинските националисти, а тој тихоокеански архипелаг стекна формална независност во 1946 година.
1944	Кај селото Стрмашево, Неготинско, дел од Втората македонска НОУ бригада го нападна и го разби бугарскиот полициски одред „Бенковски“. Во оваа борба загина и Коце Стојановски - Металец, истакнат борец и револуционер.
1945	Грчка воена единица го опколи селото Кономлади, Костурско, Егејска Македонија. Притоа, командантот на единицата ги собра сите жители и со сила ги тераше да признаат дека се Грци. Но, тој не успеа во тоа, бидејќи насобраните му изјавија дека се Македонци.
1946	Одигран е фудбалски натпревар за првиот повоен Првак на Македонија помеѓу „Победа“ и „Македонија“ (2:1). Притоа е остварен и првиот фудбалски радиопренос на Радио Скопје, со коментар на Коле Чашуле.
1964	Водачот на Африканскиот национален конгрес, Нелсон Мендела и уште 7 противници на расистичкиот режим во Јужноафриканската Република, осудени се на доживотна робија. Ослободен е во 1990 година, а во 1994 година даде заклетва како прв црнец претседател на земјата.
1976	При воениот удар во Уругвај од власт е симнат претседателот Хуан Бордабери, со што започна деветгодишната диктатура на армискиот врв.
1991	Борис Елцин е избран за претседател на Русија.
1993	Република Македонија стана членка на Меѓународната поштенска заедница.
1997	Република Македонија и Република Џибути воспоставија дипломатски односи на амбасадорско ниво.
2001	Генерал потполковник Јован Андревски, Началник на Генералштабот на АРМ, поднесе неотповиклива оставка, во екот на борбените дејства.
2016	Најмалку 50 луѓе биле убиени и 53 други повредени во напад во ноќен клуб во Орландо, Флорида. Напаѓачот бил убиен од полициските сили.

Родени:

1840	Јакуб Арбес — чешки писател, критичар и новинар.
1856	Спиро Гулапчев — македонски анархист.
1877	Јохан Фридрих Хегер — германски архитект.
1915	Дејвид Рокфелер — американски банкар.
1924	Џорџ Херберт Вокер Буш — претседател на САД (1988 — 1992).
1926	Амадео Каризо — арегентински фудбалски голман.
1928	Петрос Моливијатис — грчки политичар.
1929	Ана Франк — холандска Еврејка, жртва на холокаустот (п. 1988.).
1930	Столе Аранѓеловиќ — српски и југословенски глумец.
1941	Чик Кореја — американски џез-музичар.
1945	Пет Џенингс — северноирски фудбалер.
1949	Тодор Мицов — македонски поет.
1955	Мурат Мурати — македонски лингвист.
1959	Хуан Антонио Сан Епифанио — шпански кошаркар.
1965	Гвен Торенс — американска атлетичарка.
1969	Витал Хејнен — белгиски одбојкарски тренер.
1977	Николас Васкес — аргентински глумец.
1979	Диего Милито — аргентински фудбалер.
1981	Адријана Лима — бразилски модел.
1982	Марко Поповиќ — хрватски кошаркар.
1984	Бруно Соријано — шпански фудбалер.
1986	Серхио Родригес — шпански кошаркар.
1989	Андреја Гвардини — италијански велосипедист.
1992	Филипе Кутињо — бразилски фудбалер.
1996	Давинсон Санчес — колумбиски фудбалер.

Починале:

816	Лав III — римски папа.
1903	Милан Делчев — македонски револуционер.
1912	Фредерик Паси — француски хуманист и нобеловец (р. 1822).
1943	Тодор Ангеловски — македонски учител.
1944	Коце Стојановски - Металец — македонски револуционер.
1983	Норма Ширер — канадско-американска филмска глумица.
1997	Булат Окуџава — советски и руски поет.
2003	Грегори Пек — американски филмски глумец (р. 1916).
2006	Ѓерѓ Лигети — унгарско-австриски композитор (р. 1923).
2007	Барон Ги Едуар Алфонс Пол де Ротшилд — француски банкар (р. 1909).

Празници:

*	Ден на Русија.
*	Светски ден против злоупотребата на детскиот труд.

Што е Википедија?

Википедија е енциклопедија напишана преку соработка на многу од нејзините читатели. Таа е посебен вид на мрежно место, наречено вики, што го прави придонесот кон неа брз и лесен.

Сакате да помогнете?
Започнете со нашиот вовед!

Содржина и помош

почетен курс · помош · кратко упатство · превод на статија · вашата прва статија · селска чешма · викисредби · начела и напатствија · категориски индекс · избрана содржина · добри статии · нови статии · потребни статии

Тематски портали

Природни науки
астрономија · биологија · геологија · екологија · информатика · математика ·
логика · медицина · физика · хемија

Општествени науки
археологија · економија · историја · митологија · политика · право · психологија · социологија · филозофија

Географија
Европа · Јужна Америка · Азија · Африка · Северна Америка · Антарктик · Океанија

Технологија и применети науки
индустрија · семрежје · инженерство · земјоделство · општење · образование · транспорт

Уметност и култура
архитектура · мода · јазици · кулинарство · ликовна уметност · книжевност · музика · религија · спорт · драмска уметност · телевизија · филмска уметност

Други области

Селска чешма — централниот форум за дискусија на Википедија, место каде што можете да поставувате прашања и да давате коментари.
Портал на заедницата — проекти, ресурси и активности за сите кои сакаат да се вклучат во проектот.
На други јазици — Википедија е повеќејазичен проект. Освен на македонски, Википедија е достапна и на преку 300 други јазици.

Збратимени проекти

Википедија е проект на Фондацијата Викимедија — непрофитна организација која опфаќа и други проекти:

	Ризница Складиште на слики, снимки и други мултимедијални содржини
	Викивести Вести со права за слободна употреба
	Викиречник Речник и лексикон
	Викицитат Збирка на цитати
	Викикниги Учебници и прирачници со права за слободна употреба
	Викиизвор Библиотека на дела со права за слободна употреба
	Викивидови Именик на видови
	Викиуниверзитет Материјали и активности за учење со права за слободна употреба
	Мета-вики Усогласување на проектот „Викимедија“
	Википодатоци База на слободни знаења
	Википатување Отворен туристички водич