صفحهٔ اصلی

دانشنامه‌ای آزاد که همه می‌توانند آن را ویرایش کنند؛
با ۹۱۳٬۶۸۳ مقاله به زبان فارسی

مقالهٔ برگزیده

شورش طبرستان یا قیام عمومی طبرستان به آن دسته از شورش‌ها و نبردهای مردم طبرستان و مناطق پیرامون آن اشاره دارد که به رهبری اسپهبدان این سرزمین از سال ۱۶۸ هجری قمری تا ۱۸۹ هجری، علیه خلافت مهدی عباسی رخ دادند. چندین سال پس از خودکشی اسپهبد خورشید و انقراض گاوبارگان (حدود سال ۱۴۲ هجری)، با بالا رفتن نارضایتی‌ها از عمال خلیفه‌های عباسی، مردم به اسپهبد قارنوندیان، ونداد هرمز، رجوع کردند و از او خواستند تا رهبریشان را برای قیام برعهده گیرد. وی پس از مشورت با دیگر اسپهبدان، از دودمان‌های پادوسپانیان، باوندیان و مصمغان، این درخواست را پذیرفت. از این پس شروین باوندی چون پادشاه طبرستان بود و ونداد هرمز قارنوندی سپهسالاری او را می‌کرد. آن‌ها در روزی از پیش مشخص شده، شورش بزرگی علیه خلافت عباسی برپا کردند و مردم طبرستان و رویان در این روز پادگان‌ها را فتح نمودند و نظامیان عرب را به قتل رساندند. مورخین از این روز به عنوان «روزی که طبرستان از عمال خلیفه خالی شد» یاد می‌کنند و از کشته شدن ۲۰۰۰۰ نفر خبر می‌دهند. پس از قتل‌عام مسلمانان و نایبان خلیفه در طبرستان، خلافت عباسی سلسله نبردهایی برای بازپس‌گیری طبرستان آغاز کرد. سرانجام هادی عباسی، توانست با اعلان آتش‌بس و انعقاد پیمانی، ونداد هرمز را همراه با خود به بغداد ببرد. در طول این مسیر بود که خلیفه، مهدی عباسی، درگذشت و هادی به مقام خلافت رسید. ونداد هرمز تا اواخر حکومت هادی در بغداد ماند، ولی نهایتاً به طبرستان بازگشت و دور تازه‌ای از قیام طبرستان آغاز شد. سرانجام در دوران خلافت هارون‌الرشید، با حضور شاهزادگان طبرستان به عنوان گروگان در بغداد، در سال ۱۸۹ هجری، شورش‌های طبرستان به صورت کامل متوقف شدند.

ادامه… مقاله‌های برگزیده – مقالهٔ امروز

آیا می‌دانستید که …؟

… تلسکوپ بزرگ دو چشمی واقع در آریزونا بزرگ‌ترین و قوی‌ترین تلسکوپ نوری دنیا است؟(در تصویر)
… لودویگ فان بتهوون سمفونی شماره ۳ را به ناپلئون بناپارت تقدیم کرد اما وقتی فهمید که ناپلئون خود را امپراتور نام نهاده، تقدیم‌نامه را پس گرفت؟
… بیشتر آب موجود بر روی سطح کره زمین، حاصل برخورد با سیاره تیا در ۴/۵ میلیارد سال‌پیش است؟
… القاس میرزا برادر شاه تهماسب یکم پس از شورش، به عثمانی پناهنده شد و به اتفاق سلیمان یکم به ایران حمله کرد اما شکست خورد و در قلعه قهقهه محبوس و سپس کشته‌شد؟
… انتشار کتاب آلمان باید از بین برود! در سال‌های نخست جنگ جهانی دوم، از عمده دلایل استدلال سران نازی در رابطه با توطئه یهودیان علیه کشور آلمان بود؟
… آگوادا فنیکس بزرگترین و قدیمی‌ترین مکان تشریفاتی کشف‌شده از تمدن مایا است؟
… جنیفر لارنس، نقش اول فیلم بازی‌های گرسنگی، از روی اضطراب و استرس پیشنهاد داد خوانندهٔ دیگری آواز «درخت دار» را در این فیلم بخواند و او لب‌خوانی کند؟

دربارهٔ ویکی‌پدیا

ویکی‌پدیا دانشنامه‌ای اینترنتی با بیش از ۲۸۰ زبان با محتوای آزاد است که با همکاری افراد داوطلب نوشته می‌شود و هر کس که به اینترنت دسترسی داشته باشد می‌تواند مقاله‌های آن را ویرایش کند. هدف ویکی‌پدیا آفرینش و انتشار جهانی یک دانشنامهٔ آزاد به تمامی زبان‌های زندهٔ دنیاست. با رشد روزافزون این دانشنامه گردانندگان آن در بنیاد ویکی‌مدیا چندین پروژهٔ مشابه دیگر همچون ویکی‌واژه، ویکی‌کتاب، ویکی‌گفتاورد، ویکی‌خبر، ویکی‌دانشگاه، ویکی‌سفر، ویکی‌داده و ویکی‌گونه را پدیدآوردند. ویکی‌پدیای فارسی دو سال پس از شروع پروژهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، در ۲۸ آذر ۱۳۸۲ (۱۹ دسامبر ۲۰۰۳) فعالیت خود را آغاز کرد و اکنون در ردهٔ نوزدهم ویکی‌پدیاها قرار دارد و بزرگترین دانشنامهٔ فارسی محسوب می‌شود. ویکی‌پدیای فارسی هم اکنون (۱۴ خرداد ۱۴۰۱ خورشیدی) ۹۱۳٬۶۸۳ نوشتار دارد.

ادامه… ویکی‌پدیا، بدون نیاز به اینترنت

از میان خبرها

تیبو کورتوا

رئال مادرید با شکست لیورپول برندهٔ فینال لیگ قهرمانان اروپا شد. (تیبو کورتوا بهترین بازیکن بازی در تصویر)
زهرا امیرابراهیمی برای بازی در فیلم عنکبوت مقدس برندهٔ جایزه بهترین بازیگر زن جشنواره کن شد.
دادگاهی در هند یاسین مالک، رهبر جدایی طلب کشمیری را به حبس ابد محکوم کرد.
در یک تیراندازی جمعی یک مدرسه ابتدایی در یووالد ایالات متحده، ۲۲ تن کشته شدند.
فروریختن ساختمان متروپل در آبادان ده‌ها نفر مصدوم و کشته به جا گذاشت.

یادبودها

امروز: شنبه، ۴ ژوئن ۲۰۲۲ میلادی برابر ۱۴ خرداد ۱۴۰۱ هجری خورشیدی و ۳ ذی‌القعده ۱۴۴۳ هجری قمری (UTC)

رویدادها

۱۳۶۸ ـ انتخاب سید علی خامنه‌ای به رهبری ایران توسط مجلس خبرگان رهبری.
۱۹۲۰ - سالروز پیمان تریانون که رسماً به جنگ جهانی اول پایان بخشید.
۱۹۴۲ - سال‌روز نبرد میدوی، میان ژاپن و آمریکا در طول جنگ جهانی دوم در اقیانوس آرام.
۱۹۸۹ - در پی درگذشت سید روح‌الله خمینی (در تصویر) بر اثر «سکته قلبی»، مجلس خبرگان رهبری به ریاست علی مشکینی، سید علی خامنه‌ای را به عنوان رهبر جدید نظام جمهوری اسلامی ایران برگزید.

زادروزها

۱۳۰۷ - سید موسی صدر معروف به امام موسی صدر، روحانی ایرانی، شخصیت سیاسی فکری شیعه و مؤسس و رئیس مجلس اعلای شیعیان لبنان.
۱۷۳۸ - زادروز جرج سوم پادشاه بریتانیای کبیر و ایرلند شمالی
۱۹۵۲ - زادروز برونیسلاو کوموروفسکی رئیس‌جمهور لهستان
۱۹۷۱ - زادروز ژوزف کابیلا رئیس‌جمهور جمهوری دموکراتیک کنگو از ژانویه ۲۰۰۱ تا ژانویه ۲۰۱۹
۱۹۷۵ - زادروز آنجلینا جولی بازیگر آمریکایی، برندهٔ جایزه اسکار
۱۹۸۵ - زادروز لوکاس پودولسکی فوتبالیست آلمانی، بازیکن کلن و تیم ملی آلمان

درگذشت‌ها

۱۳۶۸ ـ سید روح‌الله خمینی بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران
۱۷۹۸ - درگذشت جاکومو کازانووا نویسنده ایتالیایی
۱۸۷۶ - درگذشت عبدالعزیز یکم سی و دومین سلطان امپراتوری عثمانی از ۱۸۶۱ تا ۱۸۷۶ میلادی
۱۹۱۸ - درگذشت چارلز دبلیو. فربنکس سناتور سابق عضو حزب جمهوری‌خواه ایالات متحده آمریکا
۱۹۴۱ - درگذشت ویلهلم دوم واپسین قیصر آلمان و پادشاه پروس از ۱۸۸۸ تا ۱۹۱۸
۱۹۴۲ - درگذشت راینهارد هایدریش چهرهٔ برجستهٔ رژیم نازی آلمان
۱۹۷۱ - درگذشت گیورگ لوکاچ فیلسوف، نویسنده، منتقد ادبی، تئوریسین و مبارز کمونیست مجار

→ روز قبل – روز بعد ←
یادبودهای ژوئن – یادبودهای بیشتر…