Në rrezik e në nevojë shoku shokun ta ndihmojë

Si u favorizua gjarpri mistifikator psikoanalitik

Jacques Lacan

Këto kohët e fundit në Shqipëri po dëgjohet e lexohet mjaft mbi psikoanalizën dhe një nga kokat e saj, Jacques Lacan (Zhak Lakan). Ekziston aktualisht një i ashtuquajtur Rreth lakanian i Tiranës i udhëhequr nga Jolka Nathanaili-Penotet [1] i cili tek-tuk – edhe pse jo aq rrallë nga sa mund të perceptohet nga tek-tuku – organizon mbledhje e seminare për përhapjen e psikoanalizës frojdiane (freudiane) sipas Lacan-it (Lakanit).

Po ashtu, për përhapjen e kësaj sërë influence flet edhe përkthimi nga Ardian Vehbiu prej frëngjishtes të një libri me titull “Lakan: Mësimet e mia”[2].

Po le t’i lemë këto konstatime mënjanë, meqënëse nuk kam ndër mend të merrem tani me to. Me këtë rast do të flas për një ngjarje të zhvilluar këtu e disa, mjaft, shumë, vite më parë. Ndodhia që do mundohem të përshkruaj, pa u tejzgjatur, e me shumëpak komente zhvillohet në Francë.

Prej dhjetra vjeçarësh psikanaliza (psikoanaliza) freudiane (frojdiane) nuk merret më në konsideratë, ose të paktën është aq e margjinalizuar sa të mund t’i lejoj vetes të pohoj se është jo-ekzistente në shëndetësinë mendore moderne[3], dhe në trajtimin e problemeve të kësaj.

Por ngjarja e ndodhur në 5 shkurt të vitit 2005 në Francë, në një takim psikoanalistësh në Paris, ilustron më së miri konceptin e gjarprit mistifikator që përdridhet e që akoma nuk vdes. Ministri i asokohshëm i shëndetësisë në Francë njëfarë Philippe Douste-Blazy me një As nën mëngë si i thonë llafit, deklaron se kishte urdhëruar heqjen që nga websajti i departamentit të vet të një raporti që konkludonte duke shprehur prova shkencore të cilat favorizonin cognitive-behavioural therapy (CBT) përkundrejt psikoanalizës frojdiane [4][5].

“Nuk do të dëgjoni më [për raportin]” e siguroi audiencën e përbërë nga psikoanalistë ministri i asokohshëm francez i shëndetësisë. Audienca e mikluar për mundësinë e dhënë… komuniteti i mirëfilltë shkencor, jo vetëm francez, i shtangur nga akti anti-shkencor dhe censurues i ministrit. Akt nëpërmjet të cilit fshihet paturpësisht një e dhënë shkencore, rezultat i një kërkimi shkencor, për të favorizuar një pseudoshkencë të rrezikshme si psikoanaliza freudiane (frojdiane).

Franca, nga vjen edhe miazma psikoanalitike që po përhapet këto kohë në Shqipëri, ka një influencë e traditë të gjithëditur psikoanalitike, e formësuar nga puna e Jacques Lacan-it (Zhak Lakan).

Lacan-i (Lakani), na mësojnë librat dhe faktet e dokumentuara, ishte ai që bëri një përzierje apo shkrirje le të themi – edhe pse të dyja më kujtojnë disi metodat mejetare të kuruesve të rrugës – të ideve freudiane klasike me strukturalizmin, duke rezultuar në atë që sipas “denigruesve” (ku përfshihem edhe unë, si lexues) nuk është gjë tjetër veçse një pseudoshkencë.

Kjo pseudoshkencë, pra psikonalaizma freudiane sipas Lacan-it, ngjan sot më shumë se kurrë – përfshirë edhe Shqipërinë e sidomos dishepujt shqiptarë – me një lëvizje kulti, ku “i madhi”, “të mëdhenjtë”, adhurohen e lëvdohen për “zbulimet” e mëdha që i kanë dhënë njerëzimit.

Por le të rikthehemi, përsësi, në Francën e atyre viteve.

Raporti që ministri i asokohshëm francez Douste-Blazy deklaroi se do të hiqte nga faqja e dikasterit të vet, de fakto duke kryer censurë shkencore, ishte botuar nga agjencia kryesore e shëndetit në Francë (INSERM). Kjo i kishte mërzitur jo pak ndjekësit e kultit Lacan-ian. Raporti në fjalë fliste, me fakte të dokumentuara, se CBT (cognitive-behavioral therapy) kishte se çfarë të tregonte për efektshmërinë e vet, ndryshe nga psikoanaliza freudiane.

Siç edhe e përmenda më sipër, akti i heqjes së raportit shkencor nga web-faqja është quajtur nga personalitetet franceze: “një akt censure”. (Deklarata e Jean Cottraux – asokohe psikiatër në Spitalin Neurologjik Pierre Wertheimer, Lion e njëkohësisht anëtar i panelit të INSERM.) [6]

Shënime dhe Referenca:

[1Nyjelakim.net – Jolka Nathanaili-Penotet
[2Botimet Onufri: Mësimet e mia
[3] Kihet parasysh mjekësia e bazuar mbi fakte e prova, jo mbi procedura pseudoshkencore të cilat nuk zotërojnë evidenca e të bazura veçse mbi spekulime, apo rryma filozofike.
[4APPEL – France : ”Et Philippe Douste-Blazy déclara sa flamme à la psychanalyse”.
[5APEEL: Le Monde 07 Fev 2005
[6INS. INSERM: Resume

Cui prodest?

Cui prodest?

Kush do që të arsyetojë me mendjen e vetë duhet të shemb shprehjen intimiduese dhe paranojake që për fat të keq është gjithnjë në modë në Itali: “Cui prodest” (kujt i leverdis?).

Është një shprehje që duket e mprehtë, por është e pagdhendur e trashanike. Të censuron, nuk të lë të thuash atë që mendon, duke dyshuar se mendimi yt mund “të bëjë lojën” e ndonjërit, të favorizoj armikun, t’u dorëzohet përdorimeve që janë më të fortë se qëllimet më të mira.

Është një shprehje që privliegjon mistikën e përkatësisë: të mos thuash atë që mendon e të thuash atë që leverdis. Frika e “të bërit të lojës” paralizon fakultetet mendore. Dhe gjatë historisë, ka nxjerrë nga personat gjithnjë pjesën më të keqe të vetes.

Jean-Paul Sartre, kur ishte diktatori i modave kulturore të Parisit, thoshte se duhej heshtur mbi gulag-un, nga frika se e vërteta i leverdiste kundërshtarit, se bënte lojën e “armikut të klasës”. Për vite me rradhë, të shumtë kanë mbyllur sytë mbi Brigadat e Kuqe, që nuk mund të ishin aq të kuqe meqënëse “bënin lojën” e të tjerëve. Ata shtinin, duke besuar se bënin revolucionin; qorrat e “cui prodest-it” nuk e dëgjonin domethënien e atyre goditjeve, duke u përkëdhelur në shpjegime të rreme.

Në kohë më të afërta bipolarizmi primitiv italian sanksionoi triumfin e “cui prodest-it”. Një atmosferë e ndotur dhe intelektualisht e pathithshme që stanjon në mënyrë të tërthortë mbi të gjitha formacionet. Për vite në të majtën është heshtur mbi fakte lehtësisht të qartësueshme me një minimum obiektiviteti (roli politik gjithnjë e më i madh i magjistraturës dhe i shumë gjyqeve, për shembull) me ankthin paralizues e “të bërit të lojës” së Berlusconit. E në të djathtë çdo dallim minimal nga fjala e Kapos Suprem, çdo distancim edhe pse jo i dukshëm është përjashtuar menjëherë nga pasdaran-ët e Kavalierit si një shembull marrëveshjeje sekrete me armikun.

Filozofia e “cui prodest-it” sheh komplote kudo. Ka sindromën e tradhëtisë. Shikon si dezertim çdo opinion që nuk është konform me mendimin dominues. Nëse vërren një të vërtetë të pakëndshme për grupimin tënd atëhere ke mbaruar: ose je një tradhëtar ose, në më të mirën e hipotezave, një i prapambetur që nuk kupton se po “bën lojën e të tjerëve”.

Loja, në të kundërt, duhet të jetë vetëm një: të mos tërhiqesh i fikësuar përballë një mendimi që nuk është një skemë dogmatike, një burg për trutë. Loja duhet të jetë mendimi i lirë, jo konformist, i pakushtëzuar nga përkatësitë, i lirë nga skemat fikse.

“Cui prodest?”

I leverdis shëndetit mendor. I leverdis freskisë së ideve. I leverdis shpirtit jo të burgosur nga paragjykimet dhe nga sektarizmat (partizanizmat). I leverdis lirimit të një diskutimi politik që të mos jetë teatërthi i grupimeve që e shikojnë sho-shoqin si qenër duke përsëritur në pafundësi të njëjtat banalitete.

T’u përgjigjesh priftërinjve të “cui prodest-it” me një shprehje të sigurt: nuk më intereson se kujt i leverdis, më intereson që të jetë një mendim me themel, i argumentuar dhe i bazuar mbi fakte. Dhe nëse faktet janë bastarde, në djall “cui prodest-i”.

[Shkrimi i mësipërm është përkthyer nga italishtja Pierluigi Battista:”Meglio bastardi che asserviti]