Գլխավոր էջ

Վիքիպեդիա

Ազատ հանրագիտարան, որը կարող է խմբագրել յուրաքանչյուր ոք։

Շաբաթվա հոդված

Հայոց ցեղասպանություն կամ Մեծ եղեռն (անգլ.՝ Armenian Genocide), Օսմանյան կայսրության իշխանության ղեկին կանգնած երիտթուրքական «Իթթիհաթ վե թերաքի» կուսակցության կողմից կազմակերպված ցեղասպանություն, որի հետևանքով 1915-1923 թվականներին զանգվածային տեղահանության է ենթարկվել և բնաջնջվել Օսմանյան կայսրության նահանգների, այդ թվում՝ Արևմտյան Հայաստանի հայ բնակչությունը։ Պայմանականորեն Հայոց ցեղասպանության զոհերի հիշատակի օր է համարվում ապրիլի 24-ը, երբ 1915 թվականի այդ օրը Կոստանդնուպոլսում ըստ նախօրոք պատրաստված ցուցակների ձերբակալվեց մոտ 235 հայազգի մտավորական (հայ գործիչների ձերբակալությունները Կոստանդնուպոլսում շարունակվեցին նաև ապրիլի 24-ից հետո)։

Լայն իմաստով Հայոց ցեղասպանությունը ներառում է 1894-1923 թվականներին Օսմանյան կայսրության և Թուրքիայի տարբեր վարչակարգերի կողմից ծրագրված ու հայ ժողովրդի դեմ շարունակաբար իրականացված ցեղասպանական քայլերը, հայրենազրկումը, հայության ոչնչացմանն ուղղված զանգվածային կոտորածները, էթնիկական զտումները, հայկական պատմամշակութային ժառանգության ոչնչացումը, ինչպես նաև ցեղասպանության ժխտումը, պատասխանատվությունից խուսափելու, կատարված հանցագործություններն ու դրանց հետևանքները լռության մատնելու կամ արդարացնելու բոլոր փորձերը՝ որպես հանցագործության շարունակություն և նոր ցեղասպանություններ իրականացնելու խրախուսանք։

Հայերի ցեղասպանությունն իրականացվել է մի քանի փուլերով՝ հայ զինվորների զինաթափում, հայերի ընտրողական տեղահանություն սահմանամերձ շրջաններից, «Տեղահանության մասին օրենք»ի ընդունում, հայերի զանգվածային տեղահանություն ու սպանություն։ Որոշ պատմաբաններ ցեղասպանական գործողություններ և, դրանից ելնելով, Հայոց ցեղասպանության մաս են համարում 1890-ական թվականների Համիդյան կոտորածները, Ադանայի կոտորածները, Զմյուռնիայի ջարդերը և թուրքական զորքերի գործողությունները Հարավային Կովկասում 1918 թվականին՝ Բաքվի հայերի կոտորած և այլն։

Ցեղասպանության հիմնական կազմակերպիչներն են երիտթուրքերի առաջնորդներ Թալեաթը, Ջեմալը և Էնվերը, ինչպես նաև «Հատուկ կազմակերպության» ղեկավար Բեհաեդդին Շաքիրը։ Հայերի ցեղասպանությանը զուգահեռ Օսմանյան կայսրությունում տեղի էին ունենում ասորիների և Պոնտոսի հույների ջարդերը։

Հայկական Սփյուռքի մեծ մասն առաջացել է Օսմանյան կայսրությունից բռնագաղթված և Մեծ եղեռնը վերապրած հայերից:

Հայ բնակչության բնաջնջումն ուղեկցվում էր հայկական պատմամշակութային ժառանգության դեմ ուղղված գործողությունների շարքով։ Հայկական հուշարձաններն ու եկեղեցիները պայթեցվում են, գերեզմանները վերածվում են դաշտերի, որտեղ զբաղվում էին եգիպտացորենի և հացահատիկի մշակմամբ, քաղաքների հայկական թաղամասերն ավերվում էին կամ բնակեցվում էին թուրք կամ քուրդ բնակչության կողմից և անվանափոխվում էին․․․ Ավելին⇒

Նորություններ

Շարունակվող իրադարձություններ՝ Ադրբեջանի ռազմական գործողություններ Արցախում (մարտ, 2022) • Ռուս-ուկրաինական պատերազմ (2022) • COVID-19 համավարակն աշխարհում / Հայաստանում • Ադրբեջանական զինուժի ներխուժումը Հայաստան

Ապրիլ ամսին Հայստանում Նիկոլ Փաշինյանի կառավարման դեմ ուղղված բողոքի ցույցեր են սկսել։
Ֆրանսիայի նախագահի պաշտոնում վերընտրվել է գործող նախագահ Էմանուել Մակրոնը (նկարում):։
Ապրիլի 17-ին Թուրքիայի ռազմական գործողություն է սկսել իրաքում։
Ռուսաստանի ռազմածովային նավատորմի Սևծովյան նավատորմի դրոշակակիր «Մոսկվա» հրթիռային հածանավը, խորտակվել է 2022 թվականի ապրիլի 14-ին:
Ապրիլի 10-ին Պակիստանի վարչապետ Իմրան Խանը անվստահության քվեով հեռացվել է պաշտոնից։
Ալեքսանդր Վուչիչը վերընտրվել է Սերբիայի նախագահի պաշտոնում։ Խորհրդարանական ընտրություններում հաղթել է նախագահամետ դաշինքը։
Շանհայը ամբողջովին փակվել է Չինաստանում կորոնավիրուսի նոր շտամի բռնկման պատճառով։
Գրեմմիի 64-րդ մրցանակաբաշխության արդյունքում տարվա ձայնագրություն և տարվա երգ է ընտրվել՝ Leave the Door Open երգը, իսկ լավագույն նոր կատարող՝ Օլիվիա Ռոդրիգոն։ .
2022 թվականի մարտի վերջին Ուկրաինայի Կիևի մարզի Բուչա քաղաքում զանգվածային սպանություններ կատարելու մեջ ուկրաինական կողմը մեղադրում է Ռուսաստանի զինված ուժերին։

Վերջերս մահացածներ Մկրտիչ Մարկոսյան • Կարինե Դանիելյան • Վլադիմիր Ժիրինովսկի

Հաջորդ թողարկում | Պահոց | Խմբագրել

Գիտե՞ք, որ․․․

...էկոլոգիական սպասքը կարող է լինել նաև ուտելի։
...այս պատկերասրահը գտնվում է Նորվեգիայի թագուհու ախոռում:
...ԽՍՀՄ հիմնադրի մոսկովյան հուշարձաններից մեկը (նկարում) պտտվում է և այն հնարավոր է տեղափոխել երկաթուղով։
...բացի Խաղաղության Նոբելյան մրցանակից, կա նաև «Իրավապաշտպանների Նոբելյան մրցանակ»:
...աշխարհի ամենահին գլխուղեղը հայտնաբերվել է Հայաստանի Արենի-1 քարանձավների համակարգում։
...հայտնի ռուսական պատկերասրահը հիմնել է կտորեղեն արտադրողը, իսկ համանման բրիտանական պատկերասրահը՝ շաքարագործարանատերը:

Հաջորդ թողարկում | Արխիվ | Խմբագրել

Ներկայացում

Վիքիպեդիան առցանց, բազմալեզու, խմբակային հանրագիտարանային նախագիծ է, որն աշխատում է վիքի ձևաչափով։ Նախագիծը նպատակ ունի տրամադրել ազատ, հավաստի և ստուգելի բովանդակություն, որը յուրաքանչյուրը կարող է փոփոխել և բարելավել։

Վիքիպեդիան առաջնորդվում է հիմնարար սկզբունքներով, իսկ բովանդակությունը հրապարակվում է Creative Commons BY-SA արտոնագրի ներքո։ Այն կարելի է պատճենել և օգտագործել՝ պահպանելով սույն արտոնագրի պայմանները։ Վիքիպեդիայում ողջ տեղեկատվությունը ներկայացված է ազատ, առանց գովազդի և իր օգտագործողների անձնական տվյալների օգտագործման։

Վիքիպեդիայի հոդվածների հեղինակները կամավորներն են։ Նրանք կոորդինացնում են իրենց ջանքերը համաձայն համայնքում ընդունված կանոնների և ուղեցույցների ու առանց առաջնորդների։

Այս պահին Հայերեն Վիքիպեդիայում կա՝
291 595 հոդված	563 ակտիվ խմբագիր

Համագործակցություն

Վիքիպեդիան հանրագիտարան է, որն ստեղծվել և զարգանում է քեզ նման այցելուների կողմից։ Այստեղ գործում է «մեկը բոլորի համար, բոլորը՝ մեկի համար» սկզբունքը։

Առաջին անգա՞մ ես փորձում. օգտվի՛ր օգնության դասընթացից։ Չգիտես՝ ինչի՞ց սկսել. ահա մի քանի խորհուրդ։

Մասնակցի՛ր այս ամիս կազմակերպվող նախագծերին։

Նախագծի էջ | Հաջորդ թողարկում

Այս օրը պատմության մեջ

մ.թ.ա. 1457 թ. – Մեգիդո քաղաքի մոտ տեղի ունեցավ ճակատամարտ, որտեղ հին եգիպտական զորքերը Թութմոս III փարավոնի հրամանատարությամբ, հաղթանակ տոնեցին Հյուսիսայի Սիրիայի, Պաղեստինի և Միտաննի երկրների միության դեմ։
121 թ. – ծնվել է Մարկոս Ավրելիոսը, Հին Հռոմեացի փիլիսոփա (մահ. 180 թ.)։
1798 թ. – ծնվել է Էժեն Դելակրուան, ֆրանսիացի նշանավոր նկարիչ, եվրոպական կերպարվեստում ռոմանտիզմի ուղղության հիմնադիրներից մեկը։
1755 թ. – բացվեց Մոսկվայի պետական համալսարանը։
1858 թ. – ծնվել է Հենրի Մորգենթաուն, 1913-16 թթ. ԱՄՆ դեսպանը Թուրքիայում, դատապարտել է Հայոց ցեղասպանությունը։
1903 թ. – հիմնադրվել է Ատլետիկո Մադրիդ ֆուտբոլային ակումբը։
1925 թ. – ծնվել է Ջերարդ Գաֆեսճյանը՝ հայ գործարար և բարեգործ, Գաֆեսճյան արվեստի կենտրոնի հիմնադիրը (մահ. սեպտեմբեր 15, 2013 թ.):
1964 թ. – Տանգանիկան և Զանզիբարը հայտատարեցին միասնական պետություն՝ Տանզանիա ստեղծելու մասին։
1966 թ. – Ուզբեկստանի մայրաքաղաք Տաշքենդում տեղի ունեցավ երկրաշարժ։
1986 թ. – Ուկրաինայի Չեռնոբիլի ատոմակայանում տեղի ունեցավ վթար՝ Չեռնոբիլի ատոմակայանի վթարը։