Wikipedia:Houptsyte

Elsassisch

Buschur un wìllkumma uf dr àlemànnischa Wikipedia! D frei Enzyklopedi, wo àlla känna mìtmàche.

Àrtikel fìnde

Àrtikel noh Kàtegorie:
Àlle Kàtegorie • Brüüchtum • Ernährung • Geogràfi • Gschicht • Gsellschàft • Kunscht • Literàtür • Müsik • Nàtur • Person • Politik • Religion • Sport • Sproch • Technik • Verkehr • Wìrtschàft • Wìsseschàft

Themeportal: Regionàle Àrtikel Àlemànne Àlemànnisch Bade Bàde-Wirttebärg Basel Elsàss Friburg Liachtastei Schwiiz Schwoba Vorarlberg
Geogràfi Gschìcht Gsellschàft Kunscht Lìteràtür Müsik Nàtür Politik Religion Sport Sproch Technik Wìsseschàft

Sunschtigs: Àrtikelindex vu A bis Z • Bsunders güeta Àrtìkel • Lasige Àrtikel • Àrtìkel noh Dialekt • Audioufnàhme vu Àrtikel • Ufnàhme vu Dialektwerter • A Fàbel ìn verschìdne Dialekt ìwersetza • Àlemànnische Ortsnamme • Àlemànnische Diernamme • Àlemànnische Pflànzenamme

D Àlemànnischa Wikipedia

D àlemànnischa Wikipedia ìsch a Enzyklopedi ìn da Dialekta vum àlemànnischa Sprochrüüm, àlso vu dr ditscha Schwiz, vum Elsàss, vu Lìechtestei, vu Owerbàda, vum Schwowalànd un vu Vorarlberg.

D Enzyklopedi wàchst durch d frèiwìlliga Hìlf vu àlla, wo ebbis ìn ìhrem Dialekt wann bitràga. Àlla Itràga känna vu alla Bsuacher gschrìwa un gändert wara. Àlla sìn harzlig iglàda mìtz'màcha. Brìnga Èier Wìssa ii un halfa a so mìt, s Àlemànnischa z pflega, ufz'warta un z'erhàlta. D erschta Schrìtt sìn gànz eifàch!

Wer mìr vu dr Àlemànnischa Wikipedia sìn un wàs mìr wann, fìndsch ìn unserm Profil.

D Ìnhàlt vu dr Wikipedia därf frèi kopiart un verbreitet wara.

Bis jetz gìt's bi dr àlemànnischa Wikipedia 28.577 Àrtìkel.

Àrtìkel vu dr Wucha: Schtàuisee vu Bouzey

Dr Schtàuisee vu Bouzey (frz. réservoir de Bouzey odd’r lac de Bouzey) ìsch a Schtàuisee, wo äbb 10 km nerdlig vun Épinal lìgt, àm Wäschtrànd vu da Vogesa ìm Vogesa-Département. Ar befìndet sìch uff da Gmaindabeeda vu Sanchey, Chaumousey, Girancourt un Renauvoid. Mìt sinera Flächa vun äbb 140 Häktàra ìsch’r dr greeschta See vum Vogesa-Département, noch vor em bekànnta See vu Gérardmer. Ma nutzt ìhn, fìr d’ Wàsserversorgung vum Vogesa-Kànàl z’ schtälla.

Noh-n-em Ààschluss vum Elsàss-Lothrìnga àm Ditscha Raich hàt s’ Frànkriich sina Züafàhrt zum Rhi verlora. S’ Frànkrich hàt àlso a näija Nord-Süd Flussverbìndung müassa fìnda ìm Oschta vum Lànd. Also hàt ma zwìscha 1874 un 1887 dr „Oscht-Kànàl“ (Canal de l’Est) ààglegt. Da Kànàl kwert ìwer d’ Wàsserschaida vu dr Saône un dr Mosel. Ma hàt àlso a Schtàuisee brüücht fìr d’ Wàsserversorgung vum Kànàl z’ schtälla, un fìr d’ Schliasa z’ betriiwa. Ma hàt àlso a Dàmm ìn dr Tal vu dr Avière bàuia, hàuiptsachlig uff d’ Gmaindabeeda vu Sanchey un Chaumousey. Dr nochberliga Dorfnàmensort Bouzey hàt ìm Schtàuisee si Nàmma gaa. (…dr gànz Àrtìkel lasa)

Friahjera Àrtìkel vu dr Wucha:

Hàsch gwìsst ...

Friburger Buppebihni

... dass s Handbuppespil vu de Friburger Buppebihni in eme traditionelle Guckkaschte stattfindet?
... dass koi anderer remisch-deitscher Herrscher vom Middlalter deradige Heana ond Diafana hat erleaba miasa wia dr Heinrich IV. (HRR)?
... dass dr Ararat ds Nationalsymbol vo de Armene isch un im Wappe vo Armenie abbildet isch, ou we der Ararat hüt i der Türkei lyt?
... dass dr Göri Klainguti zäme mit sinere Tochter Sidonia Klainguti Redakter vom Chalender Ladin gsi isch?
... dass d Christina Bauer ìm Dezamber 2020 àls medizinischer Joker ìm ASPTT Mulhouse z’ruckkumma ìsch?
... dass dr Armin Diem i viela luschtiga Gedichtr s'Leaba vo da Dorobirar Bura und Holzar beschriaba-n-und zoagat heat?

Àlemànnischa Nochrìchte:

13. April 2022:
Gut gemachte Musik funktioniert sprachenunabhängig: Sie übersetzen Mundart in Weltsprache (Oltner Tagblatt)
12. April 2022:
Eine verschwindende Sprache lebendig vertont (Badische Zeitung)
11. April 2022:
Mundart-Werkstatt Schopfheim findet nach Corona wieder viel Resonanz (Badische Zeitung)
Wie schwätzen denn die Leut’? (Weiler Zeitung)
8. April 2022:
Mundart-Band Hecht veröffentlicht «Hecht For Life»: Die Platte lebt von ansteckender Energie (Luzerner Zeitung)

Meh Nochrìchte uf Dialäkt-Neuigkeite

19. April

Pessach

1529: Uf em Rychtsdag z Speyer drätte sechs Firschte un 14 Rychsstedt as Verdrätter vu dr proteschtantische Minderhait uf gege d Verhängig vu dr Rychsacht gege dr Martin Luther un gege d Ächtig vu syne Schrifte, was Protestation zu Speyer gnännt wird.
1937: Im Spanische Burgerchrieg dekretiert dr Francisco Franco d Verainigung vu dr revolutionere Organisatione Falange un JONS mit dr carlistische Comunión Tradicionalista zue dr Falange Española Tradicionalista y de las JONS. Des giltet as d Geburtsstund vum Franquismus.
1943: Dr Schwyzer Chemiker Albert Hofmann teschtet s vu ihm entdeckt LSD (Bild) zum erschte Mol bewusst im Sälbschtversuech.
1961: D vu dr USA unterstitzt Invasion in dr Söubucht (span. Bahía de Cochinos) z Kuba hert no nume zwee Däg uf in ere vollständige Niderlag vu dr exil-kubanische Druppe.
2005: Der dytsch Kardinal Joseph Ratzinger wird im Alter vu 78 Johr vum Konklave zum Papscht gwehlt. Är git sich dr Name Benedikt XVI.