Галоўная старонка

Вітаем у Вікіпэдыі,

вольнай энцыкляпэдыі, якую можа рэдагаваць кожны.

Цяпер 77 645 артыкулаў на беларускай мове клясычным правапісам.
Існуе таксама разьдзел Вікіпэдыі на беларускай мове афіцыйным правапісам.

Сусьвет:

Геаграфія
Гісторыя
Тэхніка
Навука

Эканоміка
Спорт
Грамадзтва
Асобы

Культура
Мастацтва
Рэлігія
Філязофія

Беларусь:

Геаграфія
Гісторыя
Навука

Эканоміка
Спорт
Асобы

Палітыка
Культура
Мова

Як стварыць новы артыкул · Даведка

Абраны артыкул Паўночна-Заходні край, альбо паўночна-заходнія губэрні (па-расейску: Северо-Западный край) — размоўная, публіцыстычная і афіцыйна-бюракратычная назва шасьці губэрняў Расейскай імпэрыі (Віленская, Ковенская, Гарадзенская, Менская, Магілёўская і Віцебская губэрні). Тэрмін «Паўночна-Заходні край» («паўночна-заходнія губэрні») пачаў першапачаткова ўжывацца ва ўрадавай тэрміналёгіі ў адносінах да Віленскага ваеннага генэрал-губэрнатарства пасьля скасаваньня ў Расейскай імпэрыі ўніяцтва (1839) як жаданьне паказаць ня толькі спадчынна-дынастычны, але і этнаканфэсійна «рускі» характар гэтых зямель (Віленскай, Гарадзенскай, Менскай і Ковенскай губэрняў). Аднак да пачатку сялянскай рэформы (1861) і асабліва да паўстаньня 1863—1864 гадоў тэрмін «Паўночна-Заходні край» выкарыстоўваўся вельмі рэдка і не распаўсюджваўся на Віцебскую і Магілёўскую губэрні. Да пачатку 1860-х часьцей за ўсё ў расейскай урадавай тэрміналёгіі «паўночна-заходнія губэрні» не вылучаліся асобна, а разам зь «беларускімі» (Віцебскай і Магілёўскай губэрнямі) і «паўднёва-заходнімі губэрнямі» («Паўднёва-Заходнім краем» — Кіеўскім вайсковым генэрал-губэрнатарствам) прадстаўляліся сукупна і фігуравалі пад агульнай назвай «заходнія губэрні» (ці «Заходні край»). Падпарадкаваньне ў 1863 годзе (праз пачатак паўстаньня 1863—1864 гадоў) Віцебскай і Магілёўскай губэрняў уладзе віленскага ваеннага генэрал-губэрнатара распаўсюдзіла тэрмін «Паўночна-Заходні край» і на гэтыя («беларускія») губэрні, што захавалася нават пасьля выхаду ў 1869 годзе Віцебскай і Магілёўскай губэрняў з-пад улады віленскага генэрал-губэрнатара. (артыкул цалкам…) Іншыя абраныя артыкулы · Кандыдаты ў абраныя Добры артыкул Сувязь Беларусі — перадача зьвестак пры дапамозе прыладаў у Беларусі. Падзяляецца на: 1) Інтэрнэт-сувязь, 2) паштовую сувязь, 3) радыёвяшчаньне, 4) тэлебачаньне, 5) тэлеграф, 6) тэлефонную сувязь. На 1 студзеня 2020 году 126 прадпрыемстваў Беларусі мелі дазвол Міністэрства сувязі і інфарматызацыі Рэспублікі Беларусь на аказаньне паслуг перадачы дадзеных у Сеціве. Налічвалася 3,21 млн абанэнтаў Сеціва са стацыянарным шырокапалосным доступам (ШПД), што складала 34,2 % ад насельніцтва. Сумарная прапускная здольнасьць зьнешняга шлюзу ў Сеціва складала 1551 гігабіт/сэкунда, што было ўтрая больш чым у 2013 годзе, калі яго сумарная ёмістасьць налічвала 480 гігабіт/сэкунда. Пастаўнікі электрасувязі пераважна аказвалі паслугі ШПД у Сеціва і інтэрнэт-тэлебачаньня па інтэрнэт-пратаколе, якія прапаноўвалі ў адным пакеце. Шэраг пастаўнікоў праклаў оптавалаконныя лініі да жытла, пасьля чаго абанэнтаў падлучылі празь мясцовыя Этэрнэт-сеткі. Валакно да будынка (ВДБ) павысіла хуткасьць перадачы зьвестак да 100 мэгабіт/сэкунда. (артыкул цалкам…) Іншыя добрыя артыкулы · Кандыдаты ў добрыя Выява дня Выявы скончыліся. Прапануйце новыя! Архіў

Ці ведаеце вы… З новых артыкулаў (1—31 сьнежня) … крызіс якой гародніны суправаждаў прыход „вясны Эўропы“? … дзе цяпер знаходзяцца дакумэнты дзеячоў Беларускай Народнай Рэспублікі (на выяве)? … дзеля перакладу твораў якога вынаходніка ангелец вывучыў нідэрляндзкую мову? … каму належыць найбольш аддалены ад іншых населеных мясцовасьцяў на Зямлі востраў? … зь якой краіны паходзіць калядка, перакладзеная на беларускую Натальляй Арсеньневай? … чыё імя насіла пачатковая школа, збудаваная ў Гомлі расейскім графам? … імя якога беларускага места насіў рэстаран у Нью-Ёрку? … чым можа пагражаць здароўю працяглае пераяданьне? Архіў · Распачаць артыкул · Прапанаваць артыкул Гэты дзень у гісторыі 5 красавіка: 1340 — арабскі флёт разьбіў гішпанскую эскадру ў Гібральтарскім праліве 1453 — пачатак апошняе асманскае аблогі Канстантынопалю (на выяве), якая скончылася падзеньнем Бізантыі 1764 — Кацярына II загадала расейскім дыпляматам распачаць падрыхтоўку шляхецкай канфэдэрацыі для дысыдэнтаў 1843 — абвяшчэньне Ганконгу ўладаньнем Брытаніі 1913 — дацкі фізык Нільс Бор завяршыў артыкул «Пра будову атамаў і малекулаў», які паклаў пачатак квантавае тэорыі 1937 — ЦВК зацьвердзіў новы малюнак гербу БССР, мадыфікацыя якога з 1995 году зьяўляецца афіцыйным гербам РБ 1972 — заснаваньне ў Вязынцы Купалаўскага мэмарыяльнага запаведніку 1989 — урад Польшчы дазволіў дзейнасьць прафзьвязнага аб’яднаньня «Салідарнасьць» 1990 — парлямэнт Беларусі абвясьціў 26 красавіка днём Чарнобыльскае трагедыі Болей угодкаў: 4 красавіка — 5 красавіка — 6 красавіка Архіў · Сёньня 5 красавіка 2022 году · Абнавіць гэтую старонку Актуальныя падзеі Конкурс «Віківясна-2022» пра краіны Цэнтральнай і Ўсходняй Эўропы (21 сакавіка — 31 траўня). Пісьмовае спаборніцтва «Выклік Вікіпрагалу-2022» пра жанчынаў (8 сакавіка — 8 траўня). Перад саборам Кірылы Тураўскага ў Нью-Ёрку ўсталявалі бюсты Кастуся Каліноўскага і Тадэвуша Касьцюшкі (26 сакавіка). Батальён імя Кастуся Каліноўскага ўвайшоў у склад Узброеных сілаў Украіны (25 сакавіка). Адбылася 29-я Менская міжнародная кніжная выстава-кірмаш (23—27 сакавіка). Беларуская валютна-фондавая біржа ўвяла штодзённы абмен беларускіх рублёў і кітайскіх юаняў (18 сакавіка). Рашэньне рэфэрэндуму 27 лютага набыло чыннасьць 21 дзён таму, у тым ліку пра тое, што «Рэспубліка Беларусь выключае ваенную агрэсію са сваёй тэрыторыі ў адносінах да іншых дзяржаваў» (15 сакавіка). Расейскае ўварваньне ва Ўкраіну працягваецца 40 дзён (з 24 лютага).

Гэта разьдзел Вікіпэдыі на беларускай мове клясычным правапісам. Існуе шмат іншых моўных разьдзелаў, найбольш прадстаўнічыя зь якіх:

маюць больш за 1 000 000 артыкулаў: English (ангельская) · Cebuano (себуана) · svenska (швэдзкая) · Deutsch (нямецкая) · français (француская) · Nederlands (нідэрляндзкая) · русский (расейская) · italiano (італьянская) · español (гішпанская) · polski (польская) · Winaray (варай) · Tiếng Việt (віетнамская) · 日本語 (японская) · 中文 (кітайская) · العربية (арабская) · português (партугальская) · українська (украінская)

маюць больш за 500 000 артыкулаў: فارسی (пэрсыдзкая) · català (каталёнская) · српски / srpski (сэрбская) · مصرى (эгіпецкая арабская) · norsk bokmål (нарвэская (букмал)) · Bahasa Indonesia (інданэзійская)

маюць больш за 300 000 артыкулаў: 한국어 (карэйская) · suomi (фінская) · magyar (вугорская) · čeština (чэская) · srpskohrvatski / српскохрватски (сэрбскахарвацкая) · română (румынская) · Bân-lâm-gú (Chinese (Min Nan)) · euskara (баскаўская) · Türkçe (турэцкая) · Bahasa Melayu (малайская) · Esperanto (эспэранта)

Вікіпэдыя працуе на магутнасьцях Фундацыі «Вікімэдыя», якая апэруе і некаторымі іншымі шматмоўнымі і вольнымі праектамі.

	Вікіслоўнік Слоўнік і тэзаўрус		Вікікнігі Падручнікі і дапаможнікі		Вікіцытатнік Калекцыя цытатаў		Вікікрыніцы Вольныя дакумэнты		Вікізьвесткі Вольная база ведаў		Вікісховішча Сховішча вольных файлаў
	Віківандроўкі(анг.) Вольныя турыстычныя даведнікі		Віківіды(анг.) Слоўнік біялягічных відаў		Віківэрсытэт(анг.) Вольны ўнівэрсытэт		Вікінавіны(анг.) Вольныя навіны		МэдыяВікі Распрацоўка вольных праграмаў		Мэта-вікі Каардынацыя ўсіх праектаў Вікімэдыі