Sala zgromadzeń

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania
Świadkowie Jehowy
Geneza
Historia
Doktryna
Praktyki religijne
Publikacje
Organizacja
Prezesi Towarzystwa Strażnica

Sala zgromadzeń – miejsce zgromadzeń Świadków Jehowy na zgromadzeniach obwodowych lub rzadziej kongresach regionalnych[a]. W grudniu 2016 roku na całym świecie Świadkowie Jehowy użytkowali 773 sale zgromadzeń. Świadkowie Jehowy uważają, że „Sala Zgromadzeń stanowi centrum edukacyjne. Jest ośrodkiem czystego wielbienia dla wszystkich okolicznych zborów”[1].

Historia[edytuj | edytuj kod]

Pierwotnie Świadkowie Jehowy spotykali się na zgromadzeniach w różnych obiektach, między innymi w wynajmowanych halach sportowych lub wystawowych, czy teatrach. W 1965 roku otworzono pierwszą salę zgromadzeń w wyremontowanym teatrze na Long Island w Nowym Jorku. W tym samym czasie na Gwadelupie Świadkowie Jehowy zaprojektowali przenośną salę zgromadzeń początkowo na 700, a później powiększoną do 5000 miejsc, dostosowaną do miejscowych potrzeb. W następnych latach rozpoczęto remonty i adaptacje różnych budynków nadających się na duże zgromadzenia. W późniejszym czasie wznoszono je od podstaw[2].

Pierwszym takim obiektem w Polsce było oddane do użytku 19 czerwca 1999 roku Centrum Kongresowe Świadków Jehowy w Sosnowcu. Jest to największy taki obiekt w Europie Środkowo-Wschodniej, a drugi w całej Europie[3]. Tego samego dnia oddano również dwie inne sale[4]. W Polsce znajduje się osiem „Sal Zgromadzeń Świadków Jehowy”[5].

1 września 2014 roku na całym świecie funkcjonowało 470 Sal Zgromadzeń (w tym 238 w pełni zabudowanych, 133 bez ścian bocznych, 99 niezadaszonych). W tym czasie do pełnego zaspokojenia potrzeb zborów Świadków Jehowy brakowało 298 obiektów tego typu[6]. Na koniec grudnia 2016 roku Świadkowie Jehowy korzystali z 773 Sal Zgromadzeń[1].

Budowa, finansowanie, własność[edytuj | edytuj kod]

Po rozeznaniu potrzeby budowy obiektu i stopnia jego wykorzystania decyzję o budowie[a] Sali Zgromadzeń podejmuje Biuro Oddziału.

Finansowanie budowy Sal Zgromadzeń pochodzi z dobrowolnych datków, między innymi wrzucanych do skrzynki na „dobrowolne datki na potrzeby zboru” umieszczonej w Salach Królestwa lub z datków złożonych drogą elektroniczną[7]. Datki te co miesiąc są przekazywane do ogólnoświatowej puli, umożliwiającej budowę sal zgromadzeń, Sal Królestwa i innych obiektów tam, gdzie są one potrzebne. W celu wspierania powstawania nowych Sal Zgromadzeń i Sal Królestwa, w połowie lat 90. XX wieku powstały „Regionalne Komitety Budowlane” (RKB), które zajmowały się wsparciem logistycznym, organizowaniem brygad budowlanych (złożonych z wolontariuszy) pracujących przy budowie takich obiektów.

Obecnie nadzór nad budową sal zgromadzeń i innych obiektów na całym świecie sprawuje Ogólnoświatowy Dział Projektowo-Budowlany, który ma siedzibę w Biurze Głównym Świadków Jehowy. Nadzór nad nim sprawuje Komitet Wydawniczy Ciała Kierowniczego Świadków Jehowy. Dział ten koordynuje pracę czterech Regionalnych Działów Projektowo-Budowlanych (RDPB) działających przy biurach oddziałów w Australii, Niemczech, Południowej Afryce i Stanach Zjednoczonych. Natomiast działający przy każdym z 87 Biur Oddziałów Lokalny Dział Projektowo-Budowlany (LDBP) ma za zadanie nadzorowanie przedsięwzięć budowlano-remontowych. Do pomocy w tym celu ma pełnoczasowych sług budowlanych oraz współpracujących ochotników ze zborów, którzy są szkoleni do ich wznoszenia i pomagają przy ich budowie. Niektórzy stali ochotnicy – słudzy budowlani na obczyźnie – wyjeżdżają na budowy do innych krajów, by pomagać przy budowie Sal Zgromadzeń, Biur Oddziałów, Sal Królestwa i placówek dla tłumaczy publikacji Świadków Jehowy[8][9]. Ze względu na wykonywanie specjalnego zadania należą oni do Ogólnoświatowej Wspólnoty Specjalnych Sług Pełnoczasowych Świadków Jehowy[10][11]. Przy decyzjach budowlanych bierze się pod uwagę funkcjonalność i trwałość przyszłej sali[12]. Niektóre z nich zostały wybudowane metodą szybkościową zaledwie w 9 dni[13][2].

Korzystanie[edytuj | edytuj kod]

W związku z pandemią COVID-19 od 9 marca 2020 roku organizowanie zgromadzeń obwodowych i kongresów regionalnych w obiektach (w tym w Salach Zgromadzeń) zostało wstrzymane[a].

W Sali Zgromadzeń dwa razy w roku spotyka się obwód (ok. 20 zborów, do 2500 obecnych) na jednodniowym zgromadzeniu obwodowym (w okresie jesienno-wiosennym). W okresie letnim w niektórych odbywają się trzydniowe kongresy regionalne. Sale Zgromadzeń od chwili rozpoczęcia inwestycji są własnością związku wyznaniowego Świadkowie Jehowy w Polsce. Korzysta się w nich także z programu podczas wizyty przedstawiciela Biura Głównego Świadków Jehowy, a w niektórych krajach podczas rozdania dyplomów absolwentom, misjonarzom Szkoły Gilead, Zgromadzenia Statutowego i innych szczególnych okazji program jest także transmitowany na inne Sale Zgromadzeń oraz Sale Królestwa[14]. W obiekcie przeprowadza się także kursy: Kurs Służby Królestwa, Kurs dla Starszych, Kurs dla Ewangelizatorów Królestwa, Kurs Służby Pionierskiej. Nie wolno w niej prowadzić działalności komercyjnej ani wykorzystywać jej do celów prywatnych. Jest to obiekt użyteczności religijnej, służący biblijnej działalności edukacyjnej oraz wielbieniu Jehowy Boga. W wyjątkowych sytuacjach są wykorzystywane przez Świadków Jehowy również jako obiekty do akcji pomocy humanitarnych[15].

Nad utrzymaniem Sali Zgromadzeń czuwa Komitet Użytkowania Sali Zgromadzeń, składający się z powołanych przez Biuro Oddziału starszych zboru, którzy działają w nim jako wolontariusze (Słudzy Sal Zgromadzeń)[10][16]. Czuwa on nad pracami konserwatorskimi, porządkowymi oraz finansowymi. Po każdym dniu zgromadzenia ochotnicy z poszczególnych zborów lub obwodów dbają o sprzątanie obiektów. Przez cały rok poszczególne zbory dbają też o dodatkowy dozór tych sal. Dwa razy w roku organizuje się większe porządki[16][17].

Wygląd[edytuj | edytuj kod]

Sale Zgromadzeń to zazwyczaj proste, estetyczne budynki, zbudowane przez Świadków Jehowy. Ich główną część stanowi sala wykładowa, gdzie odbywają się zgromadzenia obwodowe, a w niektórych również większe kongresy. Sale te nie mają takiego samego przeznaczenia użytkowego jak świątynie czy kościoły w innych religiach.

Na zewnątrz budynku (ogrodzenia) znajduje się tabliczka z napisem Sala Zgromadzeń Świadków Jehowy. Przy obiekcie umieszczony jest bezpłatny parking oraz zagospodarowane tereny zielone z alejkami (można w nich pospacerować w czasie przerwy między sesjami zgromadzeń).

Główna sala wypełniona jest rzędami krzeseł, zwróconymi w kierunku podium, na którym stoi mównica dla wygłaszającego wykład oraz stolik do przedstawiania scenek. Na ścianie umieszczona jest tablica z hasłem zaczerpniętym z Biblii (takie samo na całym świecie) jako myślą przewodnią odbywającego się zgromadzenia oraz duże monitory. W obiekcie znajdują się skrzynki na dobrowolne datki (także czytniki do kart płatniczych), z których pokrywa się koszty utrzymania i użytkowania sali. Obok głównej sali wykładowej w obiekcie znajdują się mniejsze sale konferencyjne, niewielka biblioteka publikacji Świadków Jehowy, przestronny hol z kafeterią – gdzie można coś zjeść w czasie przerwy, pokój narad, niewielki basen, w którym odbywa się chrzest nowych członków wyznania, szatnie, pokój dla matek z dziećmi, toalety i inne pomieszczenia techniczno-gospodarcze. Zazwyczaj przy sali zgromadzeń znajdują się też Sale Królestwa dla miejscowych zborów. Niektóre Sale Zgromadzeń składają się również z zadaszonego amfiteatru. Obiekt taki może pomieścić 5 do 15 tysięcy osób. Staje się w ten sposób również miejscem letnich kongresów lub innych specjalnych spotkań. Od 2013 roku na budynkach instaluje się logo „JW.ORG” – reklamujące oficjalną witrynę internetową Świadków Jehowy.

Wstęp do Sal Zgromadzeń jest wolny i są one dostępne dla osób zwiedzających.

Niektóre Sale Zgromadzeń

  • Przed Salą Zgromadzeń w Portugalii

  • Zgromadzenie obwodowe w Sali Zgromadzeń w Carnaxide (Portugalia)

  • Teatr Stanleya w Jersey City (Stany Zjednoczone), Sala Zgromadzeń na ponad 4000 miejsc[18]

  • Sala Zgromadzeń w Surrey – jedna z siedmiu w Wielkiej Brytanii

  • Jedna z dwóch Sal Zgromadzeń w Danii – w Silkeborg

  • Centrum Kongresowe w Silkeborg

Sale zgromadzeń w Polsce[edytuj | edytuj kod]

Mapa konturowa Polski
Geographylogo.svg
Miejscowości w Polsce, w których znajdują się sale zgromadzeń Świadków Jehowy (czerwony), Centrum Kongresowe (zielony) oraz Biuro Oddziału (niebieski)
  • Sala Zgromadzeń Świadków Jehowy w Sosnowcu

Znajduje się w sosnowieckiej dzielnicy Niwka przy ul. Mikołajczyka 84. Powstało na terenie byłej bazy transportowej „Transgóru”, którą zakupiono 25 lutego 1997 roku. Pochodzące z lat 1961–1962 budynki zostały zaadaptowane do nowych funkcji. Od podstaw wzniesiono audytorium oraz amfiteatr. W sumie ochotnicy przepracowali bezpłatnie około 1 200 000 roboczogodzin. Została oddana do użytku 19 czerwca 1999 roku. Cały kompleks składa się: z sali zgromadzeń z miejscami na 2440 osób (z zamontowanymi w niej dwoma telebimami), zadaszonego amfiteatru z miejscami na ponad 6400 osób, kilku mniejszych sal wykładowych i konferencyjnych, basenu do chrztu (oddzielonego od głównej sali wielką szybą) i holu. W holu znajduje się kafeteria, szatnia, zaplecze sanitarno-gospodarczo-techniczne (240 toalet) i pokój dla matek z małymi dziećmi. Na zewnątrz jest bezpłatny parking na około 2000 samochodów i zagospodarowany ogród (50 tysięcy roślin) z alejkami[3]. Obiekt zapewnia zadaszone miejsca dla około 9 tysięcy osób, a druga tak duża sala zgromadzeń w Europie znajduje się jedynie we Włoszech. Z sali do 10 marca 2020 roku korzystały zbory z województwa śląskiego, małopolskiego (oprócz jego krańców południowo-wschodnich), południowej części świętokrzyskiego i wschodniej części opolskiego na 18 jesiennych i 18 wiosennych jednodniowych zgromadzeniach obwodowych, a w lecie na pięciu kongresach regionalnych (wtedy otwarty jest też amfiteatr, połączony wspólną sceną z salą główną). Z tego obiektu korzystał prawie co trzeci Świadek Jehowy w Polsce. W okresie od września 2016 do sierpnia 2017 roku w zgromadzeniach obwodowych i kongresach regionalnych organizowanych w tym miejscu wzięło udział około 85 tysięcy osób. W poprzednich latach urządzane w nim były ogólnopolskie kongresy w języku migowym – program jest tłumaczony na język migowy, a tłumaczy widać na telebimach. Później zgromadzenia obwodowe w języku migowym odbywały się także w warszawskiej Sali Zgromadzeń. W obiekcie w Sosnowcu odbywały się także zajęcia Kursu Biblijnego dla Braci wraz z uroczystym zakończeniem poszczególnych jego klas oraz Kurs Służby Pionierskiej. Obiekt można było zwiedzać bezpłatnie w dni powszednie w godz. 8–12 i 13–17[19][20]. Centrum wykorzystywane jest również jako punkt pomocy dla Świadków Jehowy z Ukrainy, uchodźców – ofiar inwazji Rosji[21][22].

  • Sala Zgromadzeń w Lublinie

Sala w Lublinie mieści się przy ul. Kmiecej 18, do 10 marca 2020 roku korzystały z niej zbory z Lubelszczyzny oraz zbory z południowo-wschodniej części województwa mazowieckiego, z północnej części województwa podkarpackiego oraz północnej i wschodniej części województwa świętokrzyskiego. Sala została wybudowana od podstaw. Liczba miejsc: 1100. Oddana do użytku 24 września 2000. Obiekt wykorzystywany jest również jako punkt pomocy dla Świadków Jehowy z Ukrainy, uchodźców – ofiar inwazji Rosji[21].

  • Sala Zgromadzeń w Łodzi

Sala w Łodzi mieści się przy ul. Chocimskiej 4. Na parceli o powierzchni ponad 12 000 metrów kwadratowych zaadaptowano halę naprawy samochodów oraz stojący obok budynek socjalny[20]. Obiekt został oddany do użytku 19 czerwca 1999. W kompleksie znajduje się sala główna, dwie sale zebrań (dla czterech zborów)[23] oraz pokoje gościnne. Z sali zgromadzeń do 10 marca 2020 roku korzystały zbory z centralnej Polski (województwo łódzkie, wschodnia część województwa wielkopolskiego i północno-zachodnia część województwa mazowieckiego). Liczba miejsc: 1100. W poprzednich latach w obiekcie odbywały się także ogólnopolskie kongresy oraz zgromadzenia obwodowe i specjalne w języku migowym, na których program przedstawiany był w języku migowym – przedstawiających widać było dodatkowo na wielkich ekranach. Odbywały się tu również kongresy i zgromadzenia obwodowe w języku angielskim.

  • Sala Zgromadzeń w Malborku

Sala mieści się w malborskiej dzielnicy Wielbark przy ul. Głowackiego 104. Obiekt został wybudowany od podstaw na bagnistym terenie byłego poligonu wojskowego w ciągu jednego roku. Oddany do użytku 7 września 2002 roku. Sala główna może pomieścić 1100 osób. Obok niej usytuowano basen do chrztu, oddzielony od widowni szybą. Urządzono też hol, szatnie i kafeterię. Inne pomieszczenia to: sala Królestwa (dla czterech zborów z Malborka)[23], sala konferencyjna, pokój dla matki z dzieckiem, pokoje gościnne oraz pomieszczenia gospodarczo-techniczne. Wystrój wnętrza i kolorystyka nawiązują do historycznych elementów typowych dla miejscowego budownictwa. Do 10 marca 2020 roku korzystało z niej w czasie zgromadzeń obwodowych około 200 zborów z Pomorza (oprócz okolic Słupska i Bytowa), Kujaw i Warmii. 14 września 2002 roku odbył się dzień otwartych drzwi, rozdano 5000 zaproszeń (w tym 100 imiennych – władzom miasta, powiatu, gmin, dyrektorom szkół i szpitali), z których skorzystało ponad 1000 gości[24]. 27 czerwca 2006 roku od uderzenia pioruna spłonęła część dachu w zachodnim skrzydle[25] – został on w krótkim czasie odbudowany przez wolontariuszy z RKB.

  • Sala Zgromadzeń w Mostach

Z Sali Zgromadzeń w Mostach (pod nr 65), oddanej do użytku 12 grudnia 2009 roku, do 10 marca 2020 roku korzystały zbory w województwie zachodniopomorskim, z północnych krańców województwa lubuskiego, z północno-zachodniej części województwa wielkopolskiego oraz zbory z okolic Słupska – około 9 tysięcy osób. Obiekt wzniesiono od podstaw w ciągu 9 miesięcy przez wolontariuszy ze 126 zborów. Kompleks posiada: sala na prawie 1000 miejsc siedzących, pokoje gościnne, trzy mieszkania, magazyn literatury, salę wykładową i szkoleniową, pomieszczenia socjalne, zaplecze techniczne, kilkaset miejsc parkingowych[26][5]. W miejscowości znajduje się również Sala Królestwa (dla dwóch zborów: Maszewo i Goleniów[23]) pod adresem Mosty 59.

  • Sala Zgromadzeń w Stęszewie koło Poznania

Sala w Stęszewie (Łodzi) mieści się przy ul. Mosińskiej 7. Do 10 marca 2020 roku korzystały z niej głównie zbory wielkopolskie (oprócz zborów z północno-zachodniej i wschodniej części województwa), większość zborów z województwa lubuskiego oraz zbory z północno-zachodniej części województwa dolnośląskiego. Sala została wybudowana od podstaw, a oddano ją do użytku 22 września 2001 roku. Liczba miejsc: 1100. Odbywały się tu również zgromadzenia obwodowe w polskim języku migowym.

  • Sala Zgromadzeń w Skarbimierzu
 Osobny artykuł: Sala Zgromadzeń w Skarbimierzu.

Sala mieści się w podbrzeskiej miejscowości Skarbimierz przy ul. Wierzbowej 18, w zaadaptowanym na salę zgromadzeń hangarze na nieczynnym lotnisku wojskowym. Do 10 marca 2020 roku korzystały z niej zbory dolnośląskie (oprócz zborów z północno-zachodniej i południowo-zachodniej części województwa) i z zachodniej Opolszczyzny. Liczba miejsc: 1100. Sala ma powierzchnię 3500 m². Budynek otacza ogród i parking. Wolontariusze wykonali prace remontowe w ciągu 11 miesięcy. Została oddana do użytku 23 września 2000 roku[27][28][29]. Kompleks posiada również Salę Królestwa (dla trzech zborów: Lubsza, Brzeg–Wschód i Brzeg–Zachód [w tym grupa języka migowego][23]).

  • Sala Zgromadzeń w Warszawie

Mieści się ona w warszawskiej dzielnicy Ursus przy ulicy Posag 7 Panien 4. Obiekt został wybudowany przez 80 stałych wolontariuszy, tak zwaną rodzinę budowlaną, wspieraną przez setki ochotników. Budowa trwała od czerwca 2003 roku do dnia uroczystego oddania 11 grudnia 2004 roku. Obiekt ma powierzchnię 4900 m². Na sali głównej i balkonie jest 1500 miejsc siedzących. Do 10 marca 2020 roku z sali korzystały – podczas zgromadzeń obwodowych – zbory mazowieckie (oprócz zborów z południowych i północno-zachodniej części województwa oraz większość zborów z województwa podlaskiego[30] i dodatkowo przeprowadzano zgromadzenia obwodowe w języku angielskim i rosyjskim (poprzednio również w języku bułgarskim, ormiańskim i ukraińskim). W obiekcie odbywały się także kongresy oraz zgromadzenia obwodowe w języku migowym (na potrzeby Sali Zgromadzeń w Warszawie zaadaptowano wcześniej – 19 czerwca 1999 roku – były teatr przy ul. Szwedzkiej 2/4 z 900 miejscami[20], gdzie do 2017 roku[31] mieściły się Sale Królestwa dla czterech zborów)[32][28]. Kompleks posiada również Salę Królestwa (dla sześciu zborów: Warszawa–Nowe Włochy, Warszawa–Stare Włochy, Warszawa–Ursus, Warszawa–Wola, Ożarów Mazowiecki i Piastów[23]). Obiekt wykorzystywany jest również jako punkt pomocy dla Świadków Jehowy z Ukrainy, uchodźców – ofiar inwazji Rosji[21].

Niektóre sale zgromadzeń w Polsce

  • Centrum Kongresowe w Sosnowcu

  • Przemówienie na kongresie w Centrum Kongresowym w Sosnowcu
    (od strony amfiteatru; 2010)

  • Sala Zgromadzeń w Lublinie

  • Sala Zgromadzeń w Skarbimierzu pod Brzegiem z audytorium na 1100 osób

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b c W związku z pandemią COVID-19 od 9 marca 2020 roku zgromadzenia obwodowe i kongresy regionalne zostały wstrzymane. Ich program jest umieszczany w serwisie internetowym jw.org. Obecnie żadne zgromadzenia obwodowe, kongresy regionalne oraz kursy nie odbywają się w Salach Zgromadzeń. Wstrzymano też zaplanowane ich budowy i remonty.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b Watchtower, Troska o ośrodki czystego wielbienia Boga, jw.org, 2 października 2017 [dostęp 2017-10-02].
  2. ↑ a b Wspólne budowanie na całym świecie, [w:] Świadkowie Jehowy – głosiciele Królestwa Bożego, Nowy Jork: Towarzystwo Strażnica, 1993, s. 328–332, ISBN 83-903551-0-8.
  3. ↑ a b Magdalena Nowacka, Kilka tysięcy świadków Jehowy w Sosnowcu, dziennikzachodni.pl, 23 lipca 2011 [dostęp 2016-10-21].
  4. ↑ Watchtower, Rocznik Świadków Jehowy 2010, Towarzystwo Strażnica, 2010, s. 45, 46.
  5. ↑ a b Ciekawe osiągnięcia w służbie, „Nasza Służba Królestwa”, marzec 2010, s. 4.
  6. ↑ Watchtower, Kalendarz Świadków Jehowy 2016, Selters/Taunus: Towarzystwo Strażnica, 2016, s. 15 [zarchiwizowane z adresu 2015-11-25].
  7. ↑ * Jak składać datki drogą elektroniczną, jw.org, 2018 [dostęp 2020-01-20].
    *Przekaż darowiznę na rzecz Świadków Jehowy, jw.org, 2018 [dostęp 2021-04-24].
  8. ↑ Dziedziny służby pełnoczasowej, „Strażnica Zwiastująca Królestwo Jehowy”, 15 września 2014, s. 30, ISSN 1234-1150.
  9. ↑ * Watchtower, Rocznik Świadków Jehowy 2015, New York: Towarzystwo Strażnica, 2015, s. 16–18.
    * Watchtower, Stephen Lett: „Okazuj Jehowie szacunek tym, co masz wartościowego”, jw.org, 2 maja 2015 [dostęp 2015-08-30].
  10. ↑ a b Watchtower, „Co ślubujesz, spełnij”, „Strażnica Zwiastująca Królestwo Jehowy”, Towarzystwo Strażnica, kwiecień 2017, s. 3–8, ISSN 1234-1150.
  11. ↑ Watchtower, Budowanie w jedności przynosi błogosławieństwa, jw.org, 16 września 2021 [dostęp 2019-04-01].
  12. ↑ * Świadkowie Jehowy — budowanie bez granic, jw.org, 20 października 2014.
    * Watchtower, Międzynarodowa rodzina budowlana, jw.org, 2 maja 2019 [dostęp 2020-01-20].
  13. ↑ * W ciągu zaledwie dziewięciu dni!, „Strażnica Zwiastująca Królestwo Jehowy”, 1986, s. 24.
    * Rozkwit prawdziwego chrystianizmu, „Strażnica Zwiastująca Królestwo Jehowy”, 1 marca 2004, s. 7, ISSN 1234-1150.
  14. ↑ Watchtower, Transmisja, która obiegła świat, jw.org [dostęp 2016-10-21].
  15. ↑ * Watchtower, Aktualizacja 1. Braterska miłość w obliczu tragicznych wydarzeń na Ukrainie, jw.org, 8 marca 2022 [dostęp 2022-04-03].
    * Watchtower, Aktualizacja 4. Braterska miłość w obliczu tragicznych wydarzeń na Ukrainie, jw.org, 22 marca 2022 [dostęp 2022-04-03].
  16. ↑ a b Watchtower, Zorganizowani do spełniania woli Jehowy, Towarzystwo Strażnica, 2020, 116–118; 125, 126.
  17. ↑ Jehowa chce, żeby Jego słudzy byli czyści, [w:] Watchtower, Zawsze bądź blisko Jehowy, Towarzystwo Strażnica, s. 110.
  18. ↑ Watchtower, Renowacja Teatru Stanleya, jw.org, 31 maja 2013 [dostęp 2016-10-21].
  19. ↑ Artur Ptasiński, Sala Zgromadzeń Świadków Jehowy, kuriermiejski.com.pl, 9 października 2017 [dostęp 2017-10-13] [zarchiwizowane z adresu 2018-08-09].
  20. ↑ a b c W dalszym ciągu wspierajmy budowę nowych obiektów teokratycznych, „Nasza Służba Królestwa”, styczeń 1999, s. 3–6.
  21. ↑ a b c Chrześcijańska miłość w działaniu, roztocze.net, 2 marca 2022 [dostęp 2020-04-03].
  22. ↑ Magdalena Grabowska, Dworzec PKP w Katowicach pełen ludzkich dramatów. "Serce się łamie", dziennikzachodni.pl, 15 marca 2022 [dostęp 2020-04-03].
  23. ↑ a b c d e Dane według wyszukiwarki zborów, na oficjalnej stronie Świadków Jehowy jw.org [dostęp 2020-01-20].
  24. ↑ Watchtower, Kolejna Sala Zgromadzeń Świadków Jehowy w Polsce, „Przebudźcie się!”, 22 stycznia 2003, s. 16–19, ISSN 1234-1169.
  25. ↑ Anna Szade, ''Pożar w Malborku. Jeden piorun wart był 350 tysięcy złotych'', kwidzyn.naszemiasto.pl, 28 czerwca 2006 [dostęp 2016-10-21].
  26. ↑ * Budują sobie salę zgromadzeń, goleniowska.com, 21 maja 2009 [dostęp 2016-10-21] [zarchiwizowane z adresu 2016-01-07].
    * m, Regionalne centrum Świadków Jehowy w Mostach, szort.pl, 26 października 2008 [dostęp 2016-10-21] [zarchiwizowane z adresu 2016-04-09].
    * Świadkowie Jehowy mają nową salę zgromadzeń. Budynek w Mostach kosztował kilka milionów złotych, gs24.pl, 18 stycznia 2010 [dostęp 2016-10-21].
  27. ↑ Folder „Sala Zgromadzeń Świadków Jehowy Skarbimierz”
  28. ↑ a b Peter Siejka, ''The New Assembly Hall In Warsaw'', lh6.ggpht.com, 2004 [dostęp 2016-10-21].
  29. ↑ Zdjęcie Sali Zgromadzeń w Skarbimierzu, biblia.org.pl [dostęp 2016-10-21].
  30. ↑ List z Biura Oddziału, „Nasza Służba Królestwa”, wrzesień 2005, s. 1.
  31. ↑ Dawny Teatr przy Szwedzkiej przechodzi do historii, twoja-praga.pl, 26 sierpnia 2017 [dostęp 2021-09-16].
  32. ↑ Zdjęcie sali głównej w Sali Zgromadzeń w Warszawie, lh6.ggpht.com [dostęp 2016-10-21].


Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Sala_zgromadzeń&oldid=67053980”