1669

Ovo je članak o godini 1669.

Milenijum:	2. milenijum
Vjekovi:	16. vijek – 17. vijek – 18. vijek
Decenija:	1630-e  1640-e  1650-e  – 1660-e –  1670-e  1680-e  1690-e
Godine:	1666 1667 1668 – 1669 – 1670 1671 1672

Opsada Kandije okončana mletačkom predajom

1669. po kalendarima

Gregorijanski	1669. (MDCLXIX)
Ab urbe condita	2422.
Islamski	1079–1080.
Iranski	1047–1048.
Hebrejski	5429–5430.
Bizantski	7177–7178.
Koptski	1385–1386.
Hindu kalendari
• Vikram Samvat	1724–1725.
• Shaka Samvat	1591–1592.
• Kali Yuga	4770–4771.
Kineski
• Kontinualno	4305–4306.
• 60 godina	Yin Zemlja P(ij)etao (od kineske Ng.)
Holocenski kalendar	11669.
Podrobnije: Kalendarska era

Godina 1669 (MDCLXIX) bila je redovna godina koja počinje u utorak po gregorijanskom kalendaru odn. redovna godina koja počinje u petak po 10 dana zaostajućem julijanskom kalendaru.

1669 na Wikimedijinoj ostavi

Događaji

Januar/Siječanj – Mart/Ožujak

• 23. 1. - Dositej II postaje jerusalimski patrijarh (do 1707).
• januar-februar - Harambaša Stevan Popović i providur Jadranskog mora Askanio Đustinijani u luci Gruž gde "izlažu poniženjima" Dubrovčane - slučaj stigao i do pape Klementa IX koji je naterao Mlečane da odstupe.

• ca. februar - Hajduci dva puta haraju dubrovački Pelješac.

• 11. 3. - Počinje jedna od najrazornijih erupcija Etne koja će do aprila uništiti 10 sela i ispuniti luku Catanije.
• mart - Henry Morgan opljačkao Maracaibo.

April/Travanj – Jun/Lipanj

• april, početkom - Bajo Pivljanin i Vukosav Puhalović doterali mnogo roblja i stoke iz Hercegovine i sklonili se na Šipan, turska potera ispraznila tri dubrovačka sela - hajdučka haranja na dubrovačkoj i turskoj teritoriji se nastavljaju i sledećih meseci.

• 1. 5. - Sultan zvanično proglasio savez sa ukrajinskim hetmanom Petrom Dorošenkom (tj. Kozački hetmanat mu je vazal).
• 29. 5. - Poslednji formalni sastanak Hanzeatske lige.

• 9. 6. - Johann Joseph von Herberstein postaje zapovjednik Hrvatske krajine (do 1689). Ban Petar Zrinski ogorčen, obnavlja plemićku urotu, tražiće potporu od sultana.
• 19. 6. - Michał Korybut Wiśniowiecki izabran za poljsko-litvanskog vladara (krunisan u septembru, vlada do 1673).
• 25. 6. - Kandijski rat, Opsada Kandije: zapovednik francuskog kontigenta François de Vendôme poginuo tokom noćnog okršaja.

Jul/Srpanj – Septembar/Rujan

• 25. 7. - Francuski kontraadmiralski brod Thérèse eksplodirao tokom bombardovanja turskih pozicija kod Kandije. Francuzi sledećeg meseca napuštaju opsadu.

• 4. 9. - Generalni kapetan Francesco Morosini predao Kandiju velikom veziru Ahmed-paši Ćupriliću nakon 21-godišnje turske opsade, uz slobodan prolaz. Papa Klement IX. se navodno razboleo nakon primljene vesti.
  • Razgraničenje u Dalmaciji potpisano 1671, Mlečanima ostaje samo Klis sa okolinom (Poljica, Makarska?).
• 23. 9. - Car i kralj Leopold I. priznao status i povlastice isusovačke Akademije u Zagrebu, začetka Sveučilišta.

Oktobar/Listopad – Decembar/Prosinac

• 12. 11. - Franjo Bukovački odlazi u Tursku da dogovori savez sultana i Petra Zrinskog.

• 20. 12. - Počinje konklava za izbor novog pape koja će trajati četiri meseca.

Kroz godinu

• Požar u turskom Kninu, izgorelo 360 ljudi.
• Fratri u Sarajevu dobili spor protiv patrijarha koji je tražio novac od njih, po cenu sedam tovara aspri.
• Nikola Ogramić Olovčić izabran za bosansko-đakovačkog biskupa (do 1701).
• Knežija Šipan priključena Lopudu.
• Turci zapalili istočni deo Gute (danas Kolárovo u južnoj Slovačkoj).
• Jan Swammerdam objavio Historia Insectorum Generalis.
• Posthumno objavljene Pascalove Pensées ("Misli").
• Muteferika Sulejman-aga je osmanski izaslanik u Parizu, gde nastaje moda za turskim stvarima (turquerie), npr. kafom.
• Drama "Koriolan" (Il Coriolano) Krste Ivanovića u Pjačenci.
• Kineski car Kangxi započinje samostalnu vladavinu.
• Počinje Šakušainov ustanak, pobuna Ainua na japanskom Hokkaidu.
• Indija: mogulski car Aurangzeb ruši hinduističke hramove, npr. Kashi Vishwanath i Kesava Deo. U Bengalu vlada velika glad.
• Osnovana kineska farmaceutska kompanija Tongrentang.
• Portugalci napravili utvrđenje Fort of São José da Barra do Rio Negro na mestu današnjeg Manausa.
• c. - Alhemičar Hennig Brand otkrio fosfor.

Rođenja

• 9. 8. - Jevdokija Lopuhina, prva supruga Petra Velikog († 1731)
• 27. 8. - Anne-Marie d'Orléans, kraljica-supruga Sardinije († 1728)
• 19. 10. - Wirich Philipp von und zu Daun, habsburški vojskovođa († 1741)

Smrti

• 16. 5. - Pietro da Cortona, slikar (* 1596-7)
• 8. 9. - Matija Frkić, teolog i filozof (* 1583)
• 10. 9. - Henriette Marie de France, kraljica-supruga Čarlsa I (* 1609)
• 4. 10. - Rembrandt van Rijn, nizozemski barokni slikar (* 1606)
• 9. 12. - Klement IX., papa (* 1600)

Reference

Literatura

• J. B?sendorfer. Zavjera Petra Subia-Zrinskogo, Bana Hrvatskoga. Рипол Классик; ISBN 978-5-87495-244-0.
• Historija naroda Jugoslavije II, Školska knjiga Zagreb, 1959
• Istorija srpskog naroda, Treća knjiga, prvi tom, Srbi pod tuđinskom vlašću 1537-1699, SKZ Beograd 1993, ISBN 86-379-0383-5