Idaho
| stan | |||||
| 43. stan od 3 lipca 1890 | |||||
| |||||
| |||||
| Dewiza: Esto perpetua | |||||
| Państwo |  Stany Zjednoczone
| ||||
|---|---|---|---|---|---|
| Stolica | Boise | ||||
| Kod ISO 3166-2 | US-ID | ||||
| Gubernator | Brad Little(R) | ||||
| Powierzchnia | 216 443 km²[1] | ||||
| Populacja (2017) • liczba ludności |
1 716 943[2] | ||||
| • gęstość | 6,04 os./km² | ||||
| Strefa czasowa | UTC-08:00 UTC-07:00 | ||||
| Języki urzędowe | angielski | ||||
Położenie na mapie USA
| |||||
| Strona internetowa | |||||
Portal  Stany Zjednoczone
| |||||
Idaho (wymowa:/ˈaɪdəhoʊ/) – stan na północnym zachodzie Stanów Zjednoczonych. Na zachodzie graniczy z Waszyngtonem i Oregonem, na południu z Nevadą i Utah, na wschodzie z Wyoming i Montaną, a na północy z Kanadą. Obszar północnej i środkowej części stanu jest górzysty (Góry Skaliste). Na południu występują niziny (dolina rzeki Snake).
Historia[edytuj | edytuj kod]
- 1805 – Meriwether Lewis i William Clark prowadzili przez terytorium wojskową ekspedycję w celu odkrycia drogi do Oceanu Spokojnego.
- 1860 – Na teren Idaho dotarli mormoni i założyli pierwszą stałą osadę, Franklin.
- 1863 – Idaho otrzymało status terytorium.
- 1876–1877 – Toczyły się walki z Indianami.
- 3 lipca 1890 – Idaho zostało przyjęte do Unii (jako 43. stan).
Geografia[edytuj | edytuj kod]
Znaczna część stanu Idaho jest górzysta[3]. Najwyższym szczytem jest Borah Peak[4]. Panuje tam klimat kontynentalny z wpływami morskiego. Głównymi rzekami są Snake, Clearwater oraz Salmon. Na terenie Idaho znajduje się 29 parków stanowych.
W skład stanu wchodzi 45 hrabstw, z których największym jest Owyhee. Główne miasta stanu to Boise, Nampa, Idaho Falls, Pocatello i Meridian.
Demografia[edytuj | edytuj kod]
Spis ludności z roku 2010 stwierdza, że stan Idaho liczy 1 567 582 mieszkańców, co oznacza wzrost o 273 629 (21,1%) w porównaniu z poprzednim spisem z roku 2000. Dzieci poniżej piątego roku życia stanowią 6,8% populacji, 25,8% mieszkańców nie ukończyło jeszcze osiemnastego roku życia, a 15,4% to osoby mające 65 i więcej lat. 49,9% ludności stanu stanowią kobiety[5].
Według danych z 2018 roku Idaho ma jeden z najwyższych przyrostów naturalnych (2,1%) wśród stanów USA[6].
Język[edytuj | edytuj kod]
Najpowszechniej używanymi językami są[7]:
- język angielski – 89,71%
- język hiszpański – 7,65%
- język niemiecki – 0,37%.
Rasy i pochodzenie[edytuj | edytuj kod]
Według spisu z 2010 roku, 93,2% mieszkańców stanowiła ludność biała (82% bez Latynosów), 2,4% miało rasę mieszaną, 1,7% to rdzenna ludność Ameryki, 1,5% to Azjaci, 0,9% to Afroamerykanie, 0,2% to Hawajczycy i mieszkańcy innych wysp Pacyfiku. Latynosi stanowią 12,5% ludności stanu[5].
Największe grupy stanowią osoby pochodzenia niemieckiego (20,5%), angielskiego (17,4%), irlandzkiego (10,9%), meksykańskiego (10,6%), amerykańskiego (9,8%) i szkockiego (5,5%). Obecne są także duże grupy osób pochodzenia francuskiego, szwedzkiego, norweskiego, włoskiego, holenderskiego, duńskiego, walijskiego i polskiego[8][9].
Religia[edytuj | edytuj kod]
Dane z 2014[10]:
- protestanci – 37% (głównie: baptyści, bezdenominacyjni, uświęceniowcy, zielonoświątkowcy, campbellici, metodyści, luteranie, kalwini i adwentyści dnia siódmego)
- brak religii – 27% (w tym: 3% agnostycy i 2% ateiści)
- mormoni – 19%
- katolicy – 10%
- inne religie – 7% (w tym: świadkowie Jehowy, buddyści, muzułmanie, hindusi, prawosławni, bahaici, unitarianie i żydzi[11]).
Gospodarka[edytuj | edytuj kod]
- główne uprawy: ziemniaki, groch, buraki cukrowe, lucerna, pszenica, jęczmień, cebula, kukurydza
- hodowla bydła i owiec
- przemysł: spożywczy, chemiczny, hutniczy, maszynowy, wydobywczy (rudy cynku i ołowiu, srebro)
Uczelnie[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ State Area Measurements and Internal Point Coordinates (ang.). U.S. Census Bureau. [dostęp 2018-04-09].
- ↑ U.S. Census Bureau QuickFacts: Idaho, www.census.gov [dostęp 2018-01-04] (ang.).
- ↑ Encyklopedia Gazety Wyborczej, Tom 6. Kraków: Agora SA. ISBN 83-89651-41-6.
- ↑ Borah Peak, Idaho (ang.). Peakbagger.com. [dostęp 15 lutego 2018].
- ↑ a b U.S. Census Bureau QuickFacts: Idaho; UNITED STATES, www.census.gov [dostęp 2019-01-20] (ang.).
- ↑ Nevada and Idaho Are the Nation’s Fastest-Growing States, United States Census Bureau [dostęp 2019-01-26].
- ↑ Data Center Results, apps.mla.org [dostęp 2019-01-20] [zarchiwizowane z adresu 2016-03-08].
- ↑ U.S. Census Bureau, American FactFinder - Results, factfinder.census.gov [dostęp 2019-01-20] [zarchiwizowane z adresu 2011-07-21] (ang.).
- ↑ Ancestry in Idaho (State), statisticalatlas.com [dostęp 2019-01-20].
- ↑ Adults in Idaho. Pew Research Center, 2014. [dostęp 2019-01-14].
- ↑ State Membership Report. The ARDA. [dostęp 2019-01-14].
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
