Colocasia esculenta
| Colocasia esculenta | |||||||||||||||||||
 Агульны выгляд расліны. Батанічны сад у Маўі | |||||||||||||||||||
| Навуковая класіфікацыя | |||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
|
прамежныя рангі
| |||||||||||||||||||
| Міжнародная навуковая назва | |||||||||||||||||||
| Сінонімы | |||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||
Colocasia esculenta — шматгадовая расліна сямейства ароідныя. У розных мовах мае розныя назвы, але найбольш распаўсюджаная та́ра (taro, відавочна, паходзіць з мовы маары)[5].
Гісторыя[правіць | правіць зыходнік]
Colocasia esculenta паходзіць з вільготных краін Паўднёва-Усходняй Азіі. Лічыцца адной з першых свойскіх раслін. Некаторыя даследчыкі сцвярджаюць, што яе вырошчвалі каля чалавечага жытла ўжо 10 тыс. гадоў таму, і першыя знойдзеныя археолагамі тэрасіраваныя палі лепей падыходзілі для тара, чым для рысу. У глыбокай старажытнасці з Паўднёва-Усходняй Азіі гэта расліна была завезена ў Індыю і Акіянію, пазней — у Афрыку і Паўднёвы Кітай, адкуль трапіла ў Японію. Зараз шырока вырошчваецца, а таксама сустракаецца у здзічэлым відзе ва ўсіх трапічных краінах.
Знешні выгляд[правіць | правіць зыходнік]
Тара — травяністая расліна. Лісце ўтварае разетку, мае доўгія хвосцікі — да 140 см. Сэрца- і стрэлкападобныя ліставыя пласціны даўжынёй 80-100 см і шырынёй да 50 см. Агульная колькасць лістоў на расліне за адну вегетацыю — да 20, але адначасова на расліне іх можна ўбачыць не болей за 5 — 7. У сярэднім 1 ліст жыве 30 — 45 дзён.
Каранёвая сістэма махрыстая, шырока разгалінаваная. Сцябло развіваецца ў выглядзе падземнага патоўшчанага клубня дыяметрам 6 — 8 см з вялікай колькасцю адлучын у выглядзе малых цыбулін. Пад час росту частка адлучын фарміруецца ў дадатковыя крыху меншыя па памерах клубні.
Кветаносныя парасткі ўтвараюцца толькі ў выніку шматгадовага цыкла развіцця. У выніку паспяховага красавання і апыляння развіваецца маленькая чырвоная ягада з недаразвітым насеннем. Таму часцей размножваецца клубнямі.
Тара аддае перавагу нейтральным, вельмі вільготным глебам. Добра пераносіць доўгае затапленне. Сярэдні вегетацыйны перыяд складае 8 — 15 месяцаў у залежнасці ад сорту.
Выкарыстанне і пераапрацоўка[правіць | правіць зыходнік]
У ежу ўжываюць клубні, якія ўтрымоўваюць каля 30 % дробнага якаснага крухмалу. Ва ўмовах тропікаў клубні могуць захоўвацца ў невялікіх кучах пад падстрэшкамі на працягу 1 — 1,5 месяца. Але далейшае захоўванне магчыма толькі ў спецыяльных сховішчах з тэмпературай не болей 10° С.
У сырых клубнях маюцца рэчывы, якія раздражняюць слізістую абалонку рота. Таму іх ужыванне магчыма толькі пасля пераапрацоўкі — звычайна пасля варэння або падсмажвання. На ўсходзе Мадагаскара сырыя клубні дзяруць, а атрыманую массу доўгі час вымочваюць у салёнай марской вадзе, потым сушаць. Атрыманая такім чынам мука выкарыстоўваецца пры выпяканні хлеба.
З пераапрацаваных клубняў здабываюць спірт, крухмал, робяць корм для жывёлы.
Галерэя[правіць | правіць зыходнік]
Плантацыя Colocasia esculenta на Гаваях
Вырошчванне ў зачыненым грунце
Лісце
Сцябло
Клубні
Сабраны ўраджай на базары
Зноскі
- ↑ Ужываецца таксама назва Пакрытанасенныя.
- ↑ Пра ўмоўнасць аднясення апісванай у гэтым артыкуле групы раслін да класа аднадольных гл. раздзел «Сістэмы APG» артыкула «Аднадольныя».
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Жуковский П. М. Культурные растения и их сородичи. — Издание 3-е, перераб. и доп. — Л.: Издательство "Колос", 1971. — С. 266—267.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 4,5 Гл. спасылку GRIN у картцы расліны.
- ↑ Define taro