صفحهٔ اصلی
محمدجعفرخان گراشی (۱۸ ذیحجهٔ ۱۲۹۶ ه.ق – ۱۴ رجب ۱۳۳۸ ه.ق) ملقب به مقتدرالممالک و متخلص به شیدا، شاعر فارسیزبانِ ایرانی بود. او در گراش به دنیا آمد و همانند پدر، پدربزرگ و عموهایش به حکومت لارستان و بنادر خلیج فارس رسید. محمدجعفرخان مدتی در شیراز به صورت تبعیدی زندگی میکرد. او در نهایت در یک جنگ محلی که در بلوک صحرای باغ به وقوع پیوست، کشته شد. جسد او ابتدا به گراش و پس از حدود چهار دهه به کربلا منتقل شده و دفن شد. او غالباً از تخلص «شیدا» و در مواردی از تخلص «جعفر» در اشعارش بهره بردهاست و در اکثر قالبهای کلاسیک شعر فارسی، دارای اثر است. او پیرو سبک عراقی بودهاست و بیشترین تأثیر را اشعار حافظ و سعدی بر او گذاشتهاند. با این حال، از سبک ادبی شاعران معاصرش همچون وصال شیرازی و صحبت لاری نیز متأثر است. قصیدههایی که شیدا در وصف پیامبر اسلام و امامان شیعه سرودهاست، از آثار موفق آیینی در سدهٔ اخیر بهشمار میرود. اشعار شیدای گراشی تا مدتها پس از او مفقود بود تا این که در لار بازشناخته شد و توسط نوهاش، احمد اقتداری، تصحیح شد و به چاپ رسید. کتاب دیوان شیدای گراشی شامل مقدمهای به قلم اقتداری و منتخبی از اشعار رستمخان، پدر شیدا، تحت عنوان باغستان است. نوحههای شیدای گراشی برای برخی از مردمان آذربایجان نیز آشناست و در عزاداریهای محرم آن را میخوانند. برکهای که محمدجعفرخان در گراش ساختهاست، هماکنون در حاشیهٔ جادهٔ لار-گراش باقی است. همچنین، آثاری از قلعهٔ همایوندژ که محل زندگی او در گراش بودهاست هم بر روی کوه کلات قابل مشاهده است. خانهٔ قهرمانخان، داماد محمدجعفرخان که او به نوحهخوانی در آنجا میپرداخت، هنوز هم کارکرد خود را برای میزبانی از دستههای عزاداری حفظ کردهاست.
- … قورباغهریزه آمائو کوچکترین مهرهدار کره زمین است؟ (در تصویر)
- … خطای چاپ معکوس مشهورترین، کمیابترین و ارزشمندترین خطای چاپی در تمبرشناسی است؟
- … شعر سومری «بیلگمس و نرگاو آسمان» الهامبخشِ لوح VI حماسه گیلگمش بوده و همچنین به روشنی بر کتاب V ایلیاد تاثیر گذاشته است؟
- … تعدد و آزادی مطبوعات در دوران جنبش مشروطه به اندازهای بود که بازار کتاب کساد شد؛ چون نویسندگان، به جای کتاب، در نشریات مینوشتند؟
- … قلعه ریونزکرگ اولین قلعهای است که بر پایهٔ معماری دفاعی در برابر آتش توپخانه ساخته شد؟
- … مسعود اظهر بنیانگذار گروه جیش محمد و عامل حملاتی در هند و انگلستان، پس از بازداشت، در دسامبر ۱۹۹۹ با گروگانهای پرواز شماره ۸۱۴ ایندین ایرلاینز معاوضه و آزاد شد؟
- زمینلرزه (در تصویر) سوماترای غربی، اندونزی دستکم ۱۲ کشته داشت.
- روسیه حمله به اوکراین را آغاز کرد.
- بازیهای المپیک زمستانی در پکن، چین به پایان رسید.
- سیل در پتروپولیس برزیل دست کم ۱۱۷ کشته برجا نهاد.
- فرانک والتر اشتاینمایر با کسب اکثریت آرا در انتخابات ریاست جمهوری آلمان مجدداً به ریاست جمهوری انتخاب شد.
امروز: سهشنبه، ۱ مارس ۲۰۲۲ میلادی برابر ۱۰ اسفند ۱۴۰۰ هجری خورشیدی و ۲۷ رجب ۱۴۴۳ هجری قمری (UTC)
در ویلز: روز سنت دیوید، در رومانی: مارتیزوز، در بلغارستان: مارتنیتسا،
- رویدادها
- ۱۸۷۲ - پارک ملی یلواستون، اولین پارک ملی در جهان، تأسیس شد.
- ۱۸۹۶ - اتیوپی در جنگ آدوا بر ایتالیا پیروز شد و اولین جنگ حبشه و ایتالیا پایان یافت.
- ۱۹۴۷ - صندوق جهانی پول سازمان ملل متحد فعالیت مالی خود را آغاز کرد.
- زادروزها
- ۱۹۲۲ - زادروز اسحاق رابین پنجمین نخستوزیر کشور اسرائیل.
- ۱۹۵۶ - زادروز دالیا گریبائوسکایته رئیسجمهور فعلی کشور لیتوانی و کمیسر سابق بودجه و برنامهریزی مالی اتحادیه اروپا.
- ۱۹۶۹ - زادروز خاویر باردم (در تصویر) بازیگر اهل لاس پالماس جزایر قناری، برندهٔ جایزه اسکار.
- ۱۹۹۴ - زادروز جاستین بیبر خواننده، ترانهسرا، آهنگساز، نوازنده، بازیگر و سرگرمیساز کانادایی.
- درگذشتها
- ۱۴۳۱ - درگذشت مارتین پنجم دویست وششمین پاپ کلیسای کاتولیک رم
- ۱۷۹۲ - درگذشت لئوپولد دوم امپراتور مقدس روم ،پادشاه اتریش و فرمانروای مجارستان
- ۱۹۱۱ - درگذشت یاکوبوس هنریکوس وانتهوف فیزیکدان و شیمیدان آلی هلندی
- ۱۹۳۸ - درگذشت گابریله دانونزیو شاعر و نویسندهٔ ایتالیائی