Iran
Iran | |||||
---|---|---|---|---|---|
ایران (fa) | |||||
|
|||||
| |||||
Take | National Anthem of the Islamic Republic of Iran (en) | ||||
| |||||
| |||||
Kirari | «Takbir» | ||||
Suna saboda | Aryan (en) | ||||
Wuri | |||||
| |||||
Babban birni | Tehran | ||||
Yawan mutane | |||||
Faɗi | 79,966,230 (2017) | ||||
• Yawan mutane | 48.52 mazaunan/km² | ||||
Harshen gwamnati | Farisawa | ||||
Addini | Musulunci | ||||
Labarin ƙasa | |||||
Bangare na | Gabas ta tsakiya da Yammacin Asiya | ||||
Yawan fili | 1,648,195 km² | ||||
Wuri a ina ko kusa da wace teku | Caspian Sea (en) , Persian Gulf (en) da Gulf of Oman (en) | ||||
Wuri mafi tsayi | Damavand (en) (5,610 m) | ||||
Wuri mafi ƙasa | Caspian Sea (en) (−28 m) | ||||
Sun raba iyaka da | |||||
Bayanan tarihi | |||||
Mabiyi | Persian Empire (en) , Pahlavi Dynasty (en) da Pahlavi Iran (en) | ||||
Ƙirƙira | 1 ga Afirilu, 1979 | ||||
Muhimman sha'ani | |||||
Ranakun huta |
Nowruz (en) (1 Farvardin (en) ) Eid al-Ghadeer (en) (18 Dhu al-Hijjah (en) ) Muhammad's first revelation (en) Iranian Islamic Republic Day (en) (12 Farvardin (en) ) Sizdah Be-dar (en) Tasu'a (en) (9 Muharram (en) ) Ashura (en) (10 Muharram (en) ) Arbaeen (20 Safar (en) ) Sallar Idi Karama (2 Shawwal (en) ) Sallar Idi Babba (10 Dhu al-Hijjah (en) ) | ||||
Tsarin Siyasa | |||||
Tsarin gwamnati | Jamhuriyar Musulunci | ||||
Majalisar zartarwa | Government of the Islamic Republic of Iran (en) | ||||
Gangar majalisa | Islamic Consultative Assembly (en) | ||||
• Supreme Leader of Iran (en) | Ali Khamenei (4 ga Yuni, 1989) | ||||
• President of Iran (en) | Hassan Rouhani (en) (3 ga Augusta, 2013) | ||||
Ikonomi | |||||
Kuɗi | Iranian rial (en) | ||||
Bayanan Tuntuɓa | |||||
Kasancewa a yanki na lokaci |
| ||||
Suna ta yanar gizo | .ir (en) da ایران. (en) | ||||
Tsarin lamba ta kiran tarho | +98 | ||||
Lambar taimakon gaggawa | 110, 115 (en) da 125 (en) | ||||
Lambar ƙasa | IR | ||||
Wasu abun | |||||
| |||||
Yanar gizo | president.ir… |
Iran tana cikin kasashen gabas ta tsakiya, ada sunan ta kasar Farisa kuma tana da iyaka da kasashe shida sune :-
- daga arewa Armeniya da Azabaijan da Turkmenistan
- daga gabas Pakistan da Afghanistan
- daga kudu gulf a farisa da kogin Oman
Iran tazama Jamhuriyar Musulumci a shekara ta 1979 bayan khomeini ya kwace mulki daga Mohammad Reza Pahlavi . shi'a ne mafi yawan akidun mutanan kasar.
Mutane[gyara sashe | Gyara masomin]
Adadin al'umman Iran sunkai kimanin 74,000,000 Mabiya Akidar shi'a sune mafiya Yawa Akasar. Ahlus Sunna Kuwa Yawansu Bai Wuce adadin mutane 20,000,000 ko 25,000,000 daga kabiloli daban daban kamar turkumawa , kablwshawa kurdawa ,yawan kurdawa zasu kai 10,000,000 zuwa 12,000,000 dukkanin su yan ahlus-sunnah ne.
Ranakin hutu
- Sallar cikar shekaran farisawa da ta kurdawa ranar 21 ga watan Maris wannan salla ce mai muhimmanci garesu
- Ranar Sallar Idi Karama bayan azumi
- Ranar Sallar Idi Babba
- Ranar tara da ta goma ga watan muharram tunawa da rasuwar Hussain dan Ali a shekara ta 61 ta hijira ranar ( ashura )
- Tunawa da ranar hukuncin musulunci
- Tunawa da ranar da Iran tai tsarin Jamhuriyar musulunci
- Ranar kudus ta duniya juma'a ta karshe a watan azume . wannan sakone daga khomeini
- Sallar Gadir tunawa da ranar da Ali dan Abutalib ya karbe shugabancin mu
Jihohi[gyara sashe | Gyara masomin]
Iran tanada jihohi guda talatin sune wa'yannan :- makaman nukiliya
Tarihi[gyara sashe | Gyara masomin]
Tarihi ya nuna cewa kafin shekara ta 1000 makiyayan Farisa da kabilar Kurdawa sune mutanen farko wa'yanda suka zauna a Iran , tun a shekara ta 500 kafin haifuwar Annabi Isah, Farisa ta kamu da yakin basasa da juyin juya hali na mulki a wannan shekara inda turawa suka mamaye kasar, suka sa hukunci me tsanani tun daga wannan lokacin kasar ta samu kanta a babbar matsala , a shekara ta 612 kafin haihuwar Annabi Isah, Ashurawa suka kwace mulkin kasar bayan sun kwace mulkin kasar.
Al'adu[gyara sashe | Gyara masomin]
Siyasa[gyara sashe | Gyara masomin]
Tsarin gwamnati da dokokin Iran tsarin musulunci ne na shi'a kuma suna bin dimokradiya suna zabin shugaba a kowace shekara hudu (4) , shugaban Iran yana iya ya shiga zabe sau biyu kadai tsarin siyasar Iran tana kama da tsarin Amurka , Iran tana adawa da Amurka da Isra'ila sosai.
Manazarta[gyara sashe | Gyara masomin]
Asiya | |||
Kazakystan • Kyrgystan • Tajikistan • Turkmenistan • Uzbekistan |
Sin • Japan • Mangolia • Koriya ta Arewa • Koriya ta Kudu • Jamhuriyar Sin | ||
Armeniya • Azerbaijan • Baharain • Georgia • Irak • Isra'ila • Jordan • Kuwait • Lebanon • Oman • Qatar • Saudiyya • Siriya • Turkiya • Taraiyar larabawa • Falasdinu • Yemen | Brunei • Kambodiya • Indonesiya • Laos • Maleziya • Myanmar • Filipin • Singafora • Thailand • Timor-Leste • Vietnam | ||
Afghanistan • Bangladash • Bhutan • Indiya • Iran • Maldives • Nepal • Pakistan • Sri Lanka |