Главна страница

Добре дојдовте на Википедија

слободната енциклопедија што може секој да ја уредува
имаме 123.070 статии на македонски јазик

Избрана статија за оваа седмица

Месечина — единствен природен сателит на планетата Земја и најблиско небесно тело до неа. Со околу една четвртина од пречникот на Земјата (споредливо со ширината на Австралија), таа е најголемиот природен сателит во Сончевиот систем во однос на големината на неговата планета, петти по големина сателит во Сончевиот систем, и е поголема од која било позната џуџеста планета. Месечината е објект со планетарна маса кој формирал диференцирано карпесто тело, што ја прави сателитска планета според геофизичките дефиниции на терминот. На Месечината и недостасува значајна атмосфера, хидросфера или магнетно поле. Нејзината површинска гравитација е околу една шестина од Земјината (0,1654 g); Јупитеровата месечина Ија е единствениот сателит во Сончевиот Систем за која се знае дека има повисока гравитација и густина.

Орбитира околу Земјата на просечно растојание од 384,400 км или околу 30 пати поголемо од пречникот на Земјата, нејзиното гравитациско влијание малку го продолжува денот на Земјата и е главниот двигател на плимата и осеката на Земјата. Орбитата на Месечината околу Земјата има орбитален период од 27,3 денови. За време на секој период од 29,5 денови, количината на видлива површина осветлена од Сонцето варира од 0 до 100%, што резултира со лунарни фази кои ја формираат основата за месеците од месечевиот календар. Месечината е плимно заклучена за Земјата, што значи дека должината на целосната ротација на Месечината околу сопствената оска предизвикува нејзината иста страна (блиската страна) секогаш да биде свртена кон Земјата, а нешто подолгиот лунарен ден е ист како орбиталниот период. Според тоа, 59% од вкупната површина на Месечината може да се види од Земјата преку поместувања на поради либрација. (Дознајте повеќе...)

архива · наредни избрани статии · критериуми

Слика на денот
Уметничкиот центар во Крајстчерч, Нов Зеланд.
други избрани слики

Дали сте знаеле…

Занимливости од содржините на Википедија:

...дека средновековното име на Дојран е Полин?
...дека островите Голем и Мал Диомид во Беринговиот Проток имаат временска разлика од 21 час и се во различен календарски ден, иако се на растојание од само 3,8 км?
... дека поскокот е најотровна змија во Македонија и цела Европа?
... дека најисточната точка во Европа е ’ртот Флисингски во архипелагот Нова Земја, Русија?
...дека молњата при удар достигнува темепратура од 30.000 келвини, петпати поголема од онаа на површината на Сонцето?
...дека островот Градиште во Тиквешкото Езеро е прогласен за културно наследство на Македонија поради остатоците од утврдената античка населба Град Тиквеш која се наоѓала на тоа возвишение?
...дека песната „Благуњо дејче, пожаранче“ ја опева неостварената љубов на Аце Абаџијата кон познатата убавица Благуња Ѓолова (1889 - 1956), родум од гостиварско Пожаране?
...дека Јужен Судан е најмладата држава во светот?
...дека скопската Саат-кула е првата саат-кула во Османлиското Царство, а нејзиниот часовник е донесен вo XVI век од новоосвоениот град Сигет во Унгарија?
...дека историскиот Насредин Оџа (1208 ― 1285) бил суфија кој живеел во Акшехир, Средна Анадолија?
...дека во Македонија традиционално се користеле кирилични бројки наместо подоцна воведените арапски?
...дека врвот Тумба на Беласица е тромеѓа помеѓу Вардарска, Егејска и Пиринска Македонија?

архива · предложете факт

На денешен ден…

Денес е 2 февруари 2022 г.

Настани:

1535	Основан е главниот град на Аргентина, Буенос Аирес.
1848	По двегодишна војна во градот Гваделупе Идалго е склучен мир меѓу Мексико и САД. Мексико беше поразен и на САД мораше да им ги предаде Тексас, Ново Мексико, Аризона и Калифорнија, како и надомест од 14 милиони долари.
1932	Во Женева почна Првата светска конференција за разоружување во чија работа учествуваа претставници на 61 земја. Користејќи ги несогласувањата меѓу поранешните победници, Германија на тој собир се залагаше за општо разоружување, но истовремено бараше право на еднаквост во вооружувањето. Неуспехот на Конференцијата беше и успех на империјалистичка Германија, бидејќи велесилите и ја признаа бараната еднаквост, што значеше дека има право повторно да се вооружува.
1994	Чешка Република дипломатски ја призна Република Македонија.
1996	Во Скопје е потпишан меморандум за отворање британски информативен центар.
2007	Марти Ахтисари го претставува својот предлог план за финалниот статус на Косово, со кој се предвидува независност на јужната српска покраина под меѓународен надзор.

Родени:

1494	Бона Сфорца — кралица на Полска и Ерусалим.
1649	Бенедикт XIII — римски папа.
1829	Алфред Брем — германски природонаучник и зоолог.
1875	Фриц Крајзлер — австриско-американски композитор и виолинист.
1882	Андреј — принц на Грција.
1882	Џемс Џојс — ирски писател.
1901	Јаша Хајфец — руско-американски виолинист.
1923	Светозар Глигориќ — југословенски шаховски велемајстор.
1927	Стен Гец — американски џез-музичар.
1934	Славка Манева — македонска писателка.
1969	Валери Карпин — руски фудбалер и тренер.
1977	Шакира — колумбиска поп-пејачка, глумица и дискографска продуцентка.
1979	Санди Казар — француски велосипедист.
1987	Жерар Пике — шпански фудбалер.
1989	Иван Перишиќ — хрватски фудбалер.
1996	Хари Винкс — англиски фудбалер.

Починале:

1054	Јарослав I — голем кнез на Киевска Русија.
1594	Џовани Пјерлуиџи де Палестрина — италијански композитор.
1769	Климент XIII — римски папа.
1826	Жан Антелм Брија-Саварен — француски гастроном и писател.
1873	Елена Павловна — руска кнегиња.
1901	Марко Миљанов — црногорски генерал и писател.
1907	Дмитриј Иванович Менделеев — руски хемичар.
1924	Алекса Шантиќ — српски поет.
1938	Глигор Стефанов Попев — македонски револуционер.
1940	Всеволод Меерхолд - руски и советски театарски режисер.
1942	Данил Хармс — руски писател.
1945	Кирил Преславски — бугарски престолонаследник.
1949	Теодорос Нацинас — грчки просветен деец.
1950	Џорџ Бернард Шо — англиски писател.
1955	Освалд Евери — американски молекуларен биолог.
1969	Борис Карлоф — англиски глумец.
1970	Бертранд Расел — англиски филозоф.
1974	Имре Лакатош — унгарски филозоф.
1983	Елена Каваева — лекар и учесник во Октомвриската социјалистичка револуција.
1995	Фред Пери — англиски тенисер.
2005	Макс Шлеминг — германски боксер, поранешен светски првак во тешка категорија.
2014	Филип Сејмур Хофман — американски филмски глумец.

Празници:

*	Светски ден за заштита на водните живеалишта

Што е Википедија?

Википедија е енциклопедија напишана преку соработка на многу од нејзините читатели. Таа е посебен вид на мрежно место, наречено вики, што го прави придонесот кон неа брз и лесен.

Сакате да помогнете?
Започнете со нашиот вовед!

Содржина и помош

почетен курс · помош · кратко упатство · превод на статија · вашата прва статија · селска чешма · викисредби · начела и напатствија · категориски индекс · избрана содржина · добри статии · нови статии · потребни статии

Тематски портали

Природни науки
астрономија · биологија · геологија · екологија · информатика · математика ·
логика · медицина · физика · хемија

Општествени науки
археологија · економија · историја · митологија · политика · право · психологија · социологија · филозофија

Географија
Европа · Јужна Америка · Азија · Африка · Северна Америка · Антарктик · Океанија

Технологија и применети науки
индустрија · семрежје · инженерство · земјоделство · општење · образование · транспорт

Уметност и култура
архитектура · мода · јазици · кулинарство · ликовна уметност · книжевност · музика · религија · спорт · драмска уметност · телевизија · филмска уметност

Други области

Селска чешма — централниот форум за дискусија на Википедија, место каде што можете да поставувате прашања и да давате коментари.
Портал на заедницата — проекти, ресурси и активности за сите кои сакаат да се вклучат во проектот.
На други јазици — Википедија е повеќејазичен проект. Освен на македонски, Википедија е достапна и на преку 300 други јазици.

Збратимени проекти

Википедија е проект на фондацијата Викимедија — непрофитна организација, која опфаќа и други проекти:

	Ризница Складиште на слики, снимки и други мултимедијални содржини
	Викивести Вести со права за слободна употреба
	Викиречник Речник и лексикон
	Викицитат Збирка на цитати
	Викикниги Учебници и прирачници со права за слободна употреба
	Викиизвор Библиотека на дела со права за слободна употреба
	Викивидови Именик на видови
	Викиуниверзитет Материјали и активности за учење со права за слободна употреба
	Мета-вики Усогласување на проектот „Викимедија“
	Википодатоци База на слободни знаења
	Википатување Отворен туристички водич