صفحهٔ اصلی

دانشنامه‌ای آزاد که همه می‌توانند آن را ویرایش کنند؛
با ۸۵۸٬۵۲۶ مقاله به زبان فارسی

مقالهٔ برگزیده

تویوتومی هیده‌یوشی (تولد ۱۵۳۶ یا ۱۵۳۷ – مرگ ۱۸ سپتامبر ۱۵۹۸) یک سامورایی و یکی از سه رهبر متحدکنندهٔ ژاپن در دوران آشوب‌زدهٔ سنگوکو بود. اواخر قرن شانزدهم میلادی کشور ژاپن بر اثر جنگ‌های داخلی میان قدرتمندان ولایتی، دایمیوها، تجزیه شده بود و آن‌ها برای کسب قدرت نهایی در حال نبرد با یکدیگر بودند. در سال ۱۵۶۸ اودا نوبوناگا، با جنگ‌های متمادی علیه دایمیوهای رقیب، پایهٔ وحدت ملی را بنیان گذاشت. اما این تویوتومی هیده‌یوشی بود که کار را به اتمام رساند، هرچند میوهٔ آن را توکوگاوا ایه‌یاسو چید. هیده‌یوشی در یک خانوادهٔ فقیر کشاورز متولد شد و با واسطهٔ یکی از آشنایانش به خدمت اودا نوبوناگا درآمد. نوبوناگا وی را آشیگارو (سرباز پیادهٔ تفنگ‌دار) کرد و پس از گذشت چند سال به خاطر جدی بودن در کارش در رأس آشیگاروهای خاندان اودا قرار گرفت. هیده‌یوشی یک مذاکره‌کننده بسیار موفق بود و قبل از نبردها با جنگ‌سالاران طرف مقابل گفتگو می‌کرد و سعی می‌کرد تا آنها را متقاعد کند که به نوبوناگا ملحق شوند. پس از مرگ نوبوناگا، وی خود را به عنوان جانشین مطرح کرد. در سال ۱۵۸۵ هیده‌یوشی توانست مقام کانپاکو (بالاترین مشاور امپراتور) را کسب کند و تا سال ۱۵۹۱ این مقام را عهده‌دار بود و به مقام دایجو-دایجین (صدرالاعظمی ژاپن) نیز رسید و تا هنگام مرگ این مقام را برعهده داشت. پس از وحدت تمامی ژاپن در سال ۱۵۹۲ هیده‌یوشی به کره حمله برد تا پیش‌درآمدی برای هجوم به چین باشد. جنگ هفت سالهٔ تهاجم ژاپن به کره (۱۵۹۸–۱۵۹۲) پس از مرگ هیده‌یوشی در سال ۱۵۹۸ با عقب‌نشینی کامل ژاپن پایان یافت. هیده‌یوشی به عنوان کسی که بیشترین پیشرفت اجتماعی را در تاریخ ژاپن داشته‌است، شهرت دارد. محدود کردن اجازهٔ حمل سلاح به افراد طبقهٔ سامورایی از جمله میراث‌های فرهنگی به‌یادگارمانده از اوست.

ادامه… مقاله‌های برگزیده – مقالهٔ امروز

آیا می‌دانستید که …؟

… برگچه‌خوار با حداکثر ۱ متر طول، بزرگ‌ترین جونده است؟(در تصویر)
… موزا همسر رومی فرهاد چهارم اشکانی پس از قتل شوهرش به مدت شش سال بر ایران حکومت نمود؟
… موتور توربوفن جنرال الکتریک جی‌ئی۹ایکس تحت عنوان بزرگترین موتور هواپیمای تجاری در رکوردهای جهانی گینس ثبت شده است؟
… جزیره دوون بزرگترین جزیره غیر مسکونی دنیا است؟
… شاخص اچ مقیاسی برای رتبه‌بندی دانشمندان است که از طریق برآورد موضوعاتی همچون تأثیر استنادی و میزان بهره‌وری نوشتجات علمی آنها محاسبه می‌گردد؟
… از بازی تیم ملی فوتبال استرالیا با ساموآی آمریکا که با نتیجه ۳۱-۰ پایان یافت به عنوان پرگل‌ترین بازی رسمی فوتبال ثبت شده یاد می‌شود؟

دربارهٔ ویکی‌پدیا

ویکی‌پدیا دانشنامه‌ای اینترنتی با بیش از ۲۸۰ زبان با محتوای آزاد است که با همکاری افراد داوطلب نوشته می‌شود و هر کس که به اینترنت دسترسی داشته باشد می‌تواند مقاله‌های آن را ویرایش کند. هدف ویکی‌پدیا آفرینش و انتشار جهانی یک دانشنامهٔ آزاد به تمامی زبان‌های زندهٔ دنیاست. با رشد روزافزون این دانشنامه گردانندگان آن در بنیاد ویکی‌مدیا چندین پروژهٔ مشابه دیگر همچون ویکی‌واژه، ویکی‌کتاب، ویکی‌گفتاورد، ویکی‌خبر، ویکی‌دانشگاه، ویکی‌سفر، ویکی‌داده و ویکی‌گونه را پدیدآوردند. ویکی‌پدیای فارسی دو سال پس از شروع پروژهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، در ۲۸ آذر ۱۳۸۲ (۱۹ دسامبر ۲۰۰۳) فعالیت خود را آغاز کرد و اکنون در ردهٔ نوزدهم ویکی‌پدیاها قرار دارد و بزرگترین دانشنامهٔ فارسی محسوب می‌شود. ویکی‌پدیای فارسی هم اکنون (۳ بهمن ۱۴۰۰ خورشیدی) ۸۵۸٬۵۲۶ نوشتار دارد.

ادامه… ویکی‌پدیا، بدون نیاز به اینترنت

از میان خبرها

دنیاگیری کروناویروس

تصویر ماهواره ای از فوران هونگا تونگا

زمین لرزه در بادغیس افغانستان منجر به ۲۸ کشته و ۵ زخمی گردید.
آتش فشان هونگا تونگا (در تصویر) منجر به خسارت در تونگا و سونامی در اقیانوس آرام شد و دست کم ۵ کشته برجا نهاد.
آتش‌سوزی یک آپارتمان در برانکس، نیویورک، دست‌کم ۱۷ کشته برجای گذاشت.
سنگ‌ریزش در دریاچه فورناس در کاپیتولیو، برزیل ۱۰ کشته برجای گذاشت.
سیدنی پوآتیه بازیگر باهامایی-آمریکایی در ۹۴ سالگی درگذشت.

یادبودها

امروز: یکشنبه، ۲۳ ژانویه ۲۰۲۲ میلادی برابر ۳ بهمن ۱۴۰۰ هجری خورشیدی و ۲۰ جمادی‌الثانی ۱۴۴۳ هجری قمری (UTC)

روز زن و مادر به مناسبت زادروز فاطمه زهرا

رویدادها

۱۹۱۹ - تأسیس حزب فاشیست ایتالیا توسط موسولینی.
۱۹۵۰ - انتخاب اورشلیم به عنوان پایتخت اسرائیل.
۲۰۰۲ - ربوده شدن دانیل پرل در کراچی، پاکستان.

زادروزها

زادروز فاطمه زهرا

۱۷۸۳ - زادروز استاندال نویسندهٔ فرانسوی
۱۸۳۲ - زادروز ادوار مانه نقاش فرانسوی
۱۸۶۲ - زادروز داوید هیلبرت ریاضیدان آلمانی
۱۸۹۸ - زادروز سرگئی آیزنشتاین کارگردان و تئوریسین سینما اهل شوروی
۱۹۳۰ - زادروز درک والکوت شاعر و نمایشنامه نویس انگلیسی، برندهٔ جایزه نوبل ادبیات سال ۱۹۹۲
۱۹۸۴ - زادروز آرین روبن فوتبالیست هلندی باشگاه بایرن مونیخ

درگذشت‌ها

۱۱۶۵ - درگذشت اسپهبد شاه غازی رستم فرمانروای باوندیان
۱۶۲۲ - درگذشت ویلیام بافن کاشف و ریاضیدان برجستهٔ بریتانیایی
۱۸۰۶ - درگذشت ویلیام پیت جوان‌ترین نخست‌وزیر تاریخ بریتانیا
۱۸۸۳ - درگذشت گوستاو دوره نقاش فرانسوی
۱۹۴۴ - درگذشت ادوارد مونک نقاش نروژی در سبک هیجان‌نمایی
۱۹۸۹ - درگذشت سالوادور دالی (درتصویر) نقاش فراواقع‌گرای اسپانیایی.
۲۰۰۲ - درگذشت پیر بوردیو جامعه‌شناس و مردم‌شناس فرانسوی

→ روز قبل – روز بعد ←
یادبودهای ژانویه – یادبودهای بیشتر…