अरुणाचल प्रदेश
| अरुणाचल प्रदेश अरुणाचल प्रदेश |
|||
|---|---|---|---|
| — State — | |||
|
|||
.svg) |
|||
 |
|||
| Coordinates (Itanagar): 27°04′N 93°22′E / 27.06°N 93.37°ECoordinates: 27°04′N 93°22′E / 27.06°N 93.37°E | |||
| Country |  India |
||
| Established | 20 February 1987 | ||
| Capital | Itanagar | ||
| Largest city | Itanagar | ||
| Districts | 16 | ||
| Government | |||
| - Governor | Joginder Jaswant Singh | ||
| - Chief Minister | Nabam Tuki (INC) | ||
| - Legislature | Unicameral (60 seats) | ||
| - Parliamentary constituency | 2 | ||
| - High Court | Gauhati High Court - Itanagar Bench | ||
| Area | |||
| - Total | ८३,७४३ km2 (३२,३३३.४ sq mi) | ||
| Area rank | 14th | ||
| Population (2011) | |||
| - Total | १,३८२,६११ | ||
| - Rank | 26th | ||
| - Density | १६.५/km2 (४२.८/sq mi) | ||
| Time zone | IST (UTC+05:30) | ||
| ISO 3166 code | IN-AR | ||
| HDI |  0.617 (medium) |
||
| HDI rank | 18th (2005) | ||
| Literacy | 66.95% | ||
| Official languages | Hindi,[१] English[२][३][४] | ||
| Website | arunachalpradesh.nic.in | ||
अरुणाचल प्रदेश भारतया छगु उत्तरपूर्वी राज्य ख। थ्व प्रदेशया दक्षिणय् असम दक्षिणपूर्वय् नागाल्याण्ड, पूर्वय् म्यान्मार, पश्चिमय् भूटान व उत्तरय् तिब्बत ला। अरुणाचल प्रदेश छगू भारतीय राज्य जुसां चीनं थ्व राज्यया भूभागयात दक्षिणी सँदेय्या कथं नालिगु या। थ्व राज्यया राजधानी ईटानगरख। प्रदेशया मू भाषा हिन्दी व असमिया ख। अंग्रेजी भाषा नं थन ल्हाइगु या।
भूगोल[सम्पादन]
अरुणाचलया आपालं क्षेत्र हिमालयं भुनातःगु दु। तर लोहित, चाङलाङ व तिरप पतकाई पहाडी लागाय् ला। काङ्तो, न्येगी काङसाङ, मुख्य गोरीचन च्वका व पूर्वी गोरीचन च्वका थ्व लागाया हिमालयया दक्ले तज्जाःगु च्वका ख।
तवाङय् लाःगु बुमला नाका सन् २००६इ ४४दँय् दक्ले न्हापा बनेज्याया निंतिं चायेकल। निगु हे थाय्या बनेज्यामितयेत निखें हे प्रवेश दुथ्याइगु अनुमति ब्युगु जुल।
हिमालय पर्वतमालाया पूर्वी विस्तारं थ्व प्रदेशयात चीनं बाइ। थ्व पर्वतमाला नागाल्याण्ड स्वया वनि व भारत व बर्माया दथुइ चाङलाङ व तिरप जिल्लाय् छगू प्राकृतिक सीमाया निर्माण याना छगू प्राकृतिक बाधाया कथं ज्या याइ। थ्व गुँ हिमालय स्वया धाःसा चिज्जाः।
जलवायु[सम्पादन]
अरुणाचल प्रदेशया मौसम जा नापं हिलाच्वनि। यक्व जाःया क्षेत्र दसु तज्जाःगु हिमालयय् सँदेय्नापंया लागाय् मौसम अल्पाइन वा टुन्ड्रा कथंया दु। मध्य हिमालय लागाय् मौसम समशीतोष्ण दु व थन स्याउ, संतरासी आदि सिमा बु। क्वेया हिमाली लागाय् उप-उष्णकटिबंधीय मौसम दु गन ग्रीष्म व म्हो शरद ऋतु नं दइ।
अरुणाचल प्रदेय दँय् १६० निसें १८० इञ्च (२००० निसें ४००० मिमि) वार्षिक वृष्टि जुइ। आपालं वृष्टि मे व सेप्टेम्बरया दथुइ जुइ। गुं व इमिगु ढलानय् अल्पाइन, समशीतोष्ण, व उपविषुवतीय सिमाया जंगल दइ व चिहाकःगु लालीगुरास, ओक, चीड, म्यापल, फर व जुनिपरया सिमा नापं साल व सागौन थें न्याःगु आर्थिक प्रजातिया सिमा नं दु।
तथ्याङ्क[सम्पादन]
६३% अरुणाचल वासी १९ मू जनजाति व ८५ मेमेगु जनजातिइ ला। थुकिलि अधिकांश सेँ-बर्मामि वा ताई-बर्मामि मूलया दु। ल्यं दूगु ३५ % जनसंख्या आप्रवासी ख, गुकिलि ३१००० बंगाली, बोडो, हजोङ, बंगलादेशं वःगु चकमा शरणार्थी व असम , नागाल्याण्ड व भारतया मेमेगु भागं वःगु प्रवासी ला। दक्ले तःधंगु जनजातिइ आदि (जनजाति), गालो, निशि, खम्ति, मोङ्पा व अपातनी ला।
राज्यया साक्षरता दर सन् १९९१इ ४१.५९% नं अप्वया सन् २००१इ ५४.७४ % थ्यंगु दु। ४८७७९६ मनु साक्षर दु। भारत सरकारया सन् २००१या जनगणनाया तथ्याङ्क कथं अरुणाचलया २०% जनसंख्यां प्रकृतिपुज हनि, गुकिलि जीववादी धर्म दसु डोङ्यी-पोलो व रङफ्राहया पालना जुइ। मिरि व नोक्ते मनुतयेत स्वाना थ्यंमथ्यं ३५% हिन्दू दु। राज्यया १३% जनसंख्या बौद्ध दु। सेँ बौद्ध धर्म मूकथं तवाङ, पश्चिम कामेङ व सँदेय्नापया लागाय् प्रचलित दु। थेरवाद बौद्ध धर्म बर्मासीमा नाप च्वनिपिंसं पालन या। करिब १९% जनसंख्या ख्रिस्टी धर्मया अनुयायी दु।
संस्कृति[सम्पादन]
थ्व राज्यय् मुखौटा नृत्य, युद्ध नृत्य आदि प्याखँ दु। Ye sanskrit hai
जिल्ला[सम्पादन]
सन् २०१२ कथं अरुणाचल प्रदेशय् १७गु जिल्ला दु। थुकिलि आपालं जिल्लाय् जनजातितयेगु वसोवास दु। थनया जिल्लात थ्व कथं दु [५]:
लिधंसा[सम्पादन]
- ↑ http://mla.prsindia.org/sites/default/files/state/state_rop/arunachal-pradesh-rop.pdf
- ↑ Commissioner Linguistic Minorities. 43rd report: July 2004 - June 2005 pp. para 2.4. 2007-07-16 कथं।.
- ↑ The official language of the state government is English. Hindi and English are taught in schools.Das, Varsha. Production of Literacy Materials in Minor Languages. National Book Trust of India. 21 May 2011 कथं।
- ↑ Five languages spoken by the principal tribes in Arunachal Pradesh - Adi, Apatani, Bhoti, Khampti and Nishi are offered to students in state schools.Commissioner Linguistic Minorities. 43rd report: July 2004 - June 2005 pp. para 2.3–2.4. 2007-07-16 कथं।.
- ↑ At a glance. Government of Arunachal Pradesh website.
- ↑ District Census 2011. Census2011.co.in.
- ↑ ७.० ७.१ ७.२ ७.३ Longding is included as part of Tirap
स्वयादिसँ[सम्पादन]
| ||||||||||
 |
विकिमिडिया मंका य् थ्व विषय नाप स्वापु दुगु मिडिया दु: Arunachal Pradesh |