Главна страница

Добре дојдовте на Википедија

слободната енциклопедија што може секој да ја уредува
имаме 121.529 статии на македонски јазик

Избрана статија за оваа седмица

Полско-литванската Државна Заедница претставувала федерација меѓу кралството Полска и Големото Кнежевството Литванија, кое постоело во периодот од 1569 до 1795 година. Земјата во текот на своето постоење била една од најголемите во Европа. Полско-литванската Државна Заедница се одликувала со висок степен на етнички диверзитет и невообичаена религиозна толеранција, којашто сепак, со тек на време се менувала.

Унијата имала некои специфични карактеристики. Така, политичкиот систем (познат и како „Златна слобода“) се карактеризирал со строга контрола врз власта на монархот. Оваа контрола била спроведувана од страна на законодавното тело „сејм“, коешто било под контрола на аристократијата („шлахта“). Ваквиот политички систем претставувал предвесник на современите концепции на демократијата, уставната монархија и федерацијата. Двете земји, кои ја сочинувале унијата биле формално еднакви, но сепак Полска била доминантен партнерво унијата.

По неколку декади на моќ, за време на златниот век на унијата, државата се соочила со период на политичко, воено и економско опаѓање. Слабостите кои брзо се појавувале довеле до нејзините поделби, меѓу соседите: Австрија, Прусија и Русија, на крајот од 18. век. Кратко пред пропаѓањето, биле направени обиди за големи реформи и притоа бил воведен уставот од 3 мај 1791, кој бил вториот најстар национален устав во современата историја. (Дознајте повеќе...)

архива · наредни избрани статии · критериуми

Слика на денот
Олтар на црквата „Св. Архангел Михаил“ во Харлинген, Холандија. Дар од семејството Винкелер.
други избрани слики

Дали сте знаеле…

Занимливости од содржините на Википедија:

... дека најисточната точка во Европа е ’ртот Флисингски во архипелагот Нова Земја, Русија?
...дека молњата при удар достигнува темепратура од 30.000 келвини, петпати поголема од онаа на површината на Сонцето?
...дека островот Градиште во Тиквешкото Езеро е прогласен за културно наследство на Македонија поради остатоците од утврдената античка населба Град Тиквеш која се наоѓала на тоа возвишение?
...дека песната „Благуњо дејче, пожаранче“ ја опева неостварената љубов на Аце Абаџијата кон познатата убавица Благуња Ѓолова (1889 - 1956), родум од гостиварско Пожаране?
...дека Јужен Судан е најмладата држава во светот?
...дека скопската Саат-кула е првата саат-кула во Османлиското Царство, а нејзиниот часовник е донесен вo XVI век од новоосвоениот град Сигет во Унгарија?
...дека историскиот Насредин Оџа (1208 ― 1285) бил суфија кој живеел во Акшехир, Средна Анадолија?
...дека во Македонија традиционално се користеле кирилични бројки наместо подоцна воведените арапски?
...дека врвот Тумба на Беласица е тромеѓа помеѓу Вардарска, Егејска и Пиринска Македонија?
...дека Балканскиот Полуостров е нарчен по Стара Планина, чие турско име е „Балкан“?
...дека Битола е основана од кралот Филип II Македонски?
...дека Пафнутиј Чебишов (1821 – 1894) се смета за татко на руската математика?
...дека зборот савана е од таинско потекло и првично се однесувал на рамничарски подрачја во Панама каде денес нема таков биом?
...дека буковите шуми во долината на Длабока Река во Мавровско се прогласени за светско наследство на УНЕСКО?
...дека пред да се самоубие, англискиот неокласицистички сликар Џон Вилијам Годвард напишал „на светов нема доволно место за мене и Пикасо“?
...дека големиот древномакедонски војсководец Кратер е роден кај Рупишта, Костурско?
...дека планетата Венера македонскиот народ ја нарекувал „Обденица“
...дека бамбусот е најбрзорастечко растение на светот, и може да расте по еден метар дневно?
...дека францускиот астроном Никола Луј де Лакај открил дури 14 соѕвездија?
...дека Хенри VI станал крал на возраст од само 9 месеци?
...дека ѕвезденото јато Плејади македонскиот народ го нарекувал „Квачка“?
...дека Гренланд е најголемиот остров на светот?

архива · предложете факт

На денешен ден…

Денес е 21 декември 2021 г.

Настани:

1991	Во Минск, БССР формирана е Заедницата на независни држави.
1994	Група селани во Перу, открија 30 добро сочувани мумии од периодот пред Инките, во една пештера, во југоисточниот дел на земјата. Археолозите веруваат дека, откриените мумии се стари 800 години.
1994	Русија успешно ја тестира новата интерконтинентална ракета на полигонот во Плесецк, во северниот регион Архангел. Ракетата „Топол-М“, претставува прва ракета целосно направена во Русија, која ќе ги замени седумте поранешни видови на ракети што беа произведени во Украина.
1968	Соединетите Американски Држави го лансираа кон Месечината вселенскиот брод „Аполо 8“ со човечки екипаж (Френк Бормен, Џемс Ловел и Вилијам Андерс). Бродот десет пати ја обиколи Месечината и на 27 декември 1968 година, успешно се спушти на Земјата.
1945	Грчката жандармерија го уапси секретарот на реонскиот комитет на КПГ, Таки Белчев и офицерот на ЕЛАС, Понто Влахов од селото Пеликат, Костурско. Идниот ден во селото Калевишта, костурско на ѕверски начин беа убиени.

Родени:

1879	Јосиф Сталин — советски државник и политичар.
1880	Донка Ушлинова — македонска револуционерка.
1906	Игњат Крстевски — македонски градежен инженер.
1914	Иван Генералиќ — југословенски и хрватски сликар.
1917	Хајнрих Бел — германски писател, добитник на Нобеловата награда во 1972 година.
1922	Мито Хаџивасилев - Јасмин — македонски револуционер.
1924	Крум Томовски — македонски академик.
1937	Џејн Фонда — американска глумица.
1940	Френк Запа — американски рок-музичар.
1941	Џон Хикс — американски џез-музичар.
1942	Ху Ѓинтао — претседател на НР Кина.
1947	Пако де Лусија — шпански гитарист.
1953	Светислав Басара — српски писател.
1954	Крис Еверт — американска тенисерка.
1959	Флоренс Грифит Џојнер — американска атлетичарка.
1967	Михаил Сакашвили — претседател на Грузија.
1996	Бен Чилвел — англиски фудбалер.

Починале:

1375	Џовани Бокачо — славен италијански писател и хуманист.
1401	Мазачо — италијански уметник.
1881	Франческо Ајец — истакнат италијански академски сликар и портретист
1940	Френсис Скот Фицџералд — американски писател .
1987	Виктор Аќимовиќ — југословенски и македонски публицист.
2006	Сапармурат Нијазов — туркменистански автократ.
2014	Васил Шишков — македонски глумец, син на глумецот Ристо Шишков.
2019	Емануел Унгаро — француски моден творец.

Празници:

*	Краткоденица, на северната полутопка денот е долг само 8 часа, а ноќта 16.

Што е Википедија?

Википедија е енциклопедија напишана преку соработка на многу од нејзините читатели. Таа е посебен вид на мрежно место, наречено вики, што го прави придонесот кон неа брз и лесен.

Сакате да помогнете?
Започнете со нашиот вовед!

Содржина и помош

почетен курс · помош · кратко упатство · превод на статија · вашата прва статија · селска чешма · викисредби · начела и напатствија · категориски индекс · избрана содржина · добри статии · нови статии · потребни статии

Тематски портали

Природни науки
астрономија · биологија · геологија · екологија · информатика · математика ·
логика · медицина · физика · хемија

Општествени науки
археологија · економија · историја · митологија · политика · право · психологија · социологија · филозофија

Географија
Европа · Јужна Америка · Азија · Африка · Северна Америка · Антарктик · Океанија

Технологија и применети науки
индустрија · семрежје · инженерство · земјоделство · општење · образование · транспорт

Уметност и култура
архитектура · мода · јазици · кулинарство · ликовна уметност · книжевност · музика · религија · спорт · драмска уметност · телевизија · филмска уметност

Други области

Селска чешма — централниот форум за дискусија на Википедија, место каде што можете да поставувате прашања и да давате коментари.
Портал на заедницата — проекти, ресурси и активности за сите кои сакаат да се вклучат во проектот.
На други јазици — Википедија е повеќејазичен проект. Освен на македонски, Википедија е достапна и на преку 300 други јазици.

Збратимени проекти

Википедија е проект на фондацијата Викимедија — непрофитна организација, која опфаќа и други проекти:

	Ризница Складиште на слики, снимки и други мултимедијални содржини
	Викивести Вести со права за слободна употреба
	Викиречник Речник и лексикон
	Викицитат Збирка на цитати
	Викикниги Учебници и прирачници со права за слободна употреба
	Викиизвор Библиотека на дела со права за слободна употреба
	Викивидови Именик на видови
	Викиуниверзитет Материјали и активности за учење со права за слободна употреба
	Мета-вики Усогласување на проектот „Викимедија“
	Википодатоци База на слободни знаења
	Википатување Отворен туристички водич