Libya
Libya | |||||
---|---|---|---|---|---|
دولة ليبيا (ar) | |||||
|
|||||
| |||||
Take | Libya, Libya, Libya (en) | ||||
| |||||
| |||||
Wuri | |||||
| |||||
Babban birni | Tripoli | ||||
Yawan mutane | |||||
Faɗi | 6,678,567 (2018) | ||||
• Yawan mutane | 3.8 mazaunan/km² | ||||
Harshen gwamnati | Larabci | ||||
Labarin ƙasa | |||||
Bangare na | Arewacin Afirka | ||||
Yawan fili | 1,759,541 km² | ||||
Wuri a ina ko kusa da wace teku | Mediterranean Sea (en) | ||||
Wuri mafi tsayi | Bikku Bitti (en) (2,267 m) | ||||
Wuri mafi ƙasa | Sabkhat Ghuzayyil (en) (−47 m) | ||||
Sun raba iyaka da | |||||
Bayanan tarihi | |||||
Mabiyi | Great Socialist People's Libyan Arab Jamahiriya (en) | ||||
24 Disamba 1951: Kingdom of Libya (en) 1 Satumba 1969: Libyan Arab Republic (en) 2 ga Maris, 1977: Great Socialist People's Libyan Arab Jamahiriya (en) | |||||
Tsarin Siyasa | |||||
Tsarin gwamnati | jamhuriya | ||||
Gangar majalisa | House of Representatives (en) | ||||
• Chairman of the Presidential Council (en) | Mohamed al-Menfi (en) (15 ga Maris, 2021) | ||||
• Prime Minister of Libya (en) | Abdulhamid Dbeibeh (en) (5 ga Faburairu, 2021) | ||||
Ikonomi | |||||
Kuɗi | Libyan dinar (en) | ||||
Bayanan Tuntuɓa | |||||
Kasancewa a yanki na lokaci | |||||
Suna ta yanar gizo | .ly (en) | ||||
Tsarin lamba ta kiran tarho | +218 | ||||
Lambar taimakon gaggawa | 190 (en) , 191 (en) da 193 (en) | ||||
Lambar ƙasa | LY |
Kasar Libya tana daya daga cikin kasashen dake Arewacin Afirka, kuma tanada iyaka da kasashe shida su ne:-
- Daga gabashin kasar, Misra
- daga kudu maso gabashi, Sudan
- Daga yammaci, Aljeriya
- Daga arewa maso yammaci, Tunis
Libya kasar larabawa ce kuma tana daga cikin kungiyar tarayyar Afirka kuma tana daya daga yan kungiyan kasashen larabawa da kungiyar kasashen musulunci, har wayau ita 'yar kungiyar kasashen Arewacin Nahiyar Afirka ce, kuma yar kungiyar kasashen da suke da man fetur ne. Kasar Libya babbar kasa ce a wurin fadin Kasa amma sai dai mafi yawan kasar Sahara ne, Iyakar libya takai 1,759,540 km2 tanada babban iyaka da teku. Shugaban kasar daya shahara shine Muammar Gaddafi.
Tarihi[gyara sashe | Gyara masomin]
Libya da harshen misrawan da , wannan suna yasamu ne daga kabilar libo dasuke zaune A jihohin da suke tsakanin Misra da Tunisiya.
dadin dadawa akan kabilar libo kuma dakwai kabilule asle na libya kaman Amazik da kabilar feneken. a karni na shida kafin haifuwar Annabi isah daular kurtaja ta mamaye libya duk da karfinta Romawa sun kwace ta daka hannunsu, a karni na shida bayan haifuwar Annabi isah bizantinawa suka mamaye libya . Kuma A karni na bakwai bayan haifuwar Annabi isah sai larabawa suka shigo libya
.
libya ta samu ire-iren iko kamar haka:-
- mulkin kafin tarihi
- lokacin fenekawa da Igregawa da rumawa
- lokacin da libya tana karkashen mulkin Amauiyawa da abbasiyawa a shekara ta 644
- lokacin samun ynci kasa shikuma yana rabe gida biyo
1 lokacin mulkin sarauta 1951 zuwa 1969
2 mulkin Moammar Gadhafi 1969 har yau libya ta zama Jamahiriya ton 1977
Mutanen kasar[gyara sashe | Gyara masomin]
Mutunen Libya sunkai adadin 6000,000 a sahile a arewacin kasar kabilolin libya sune , larabawa , barbarawa , tubawa karaglawa ( hadin turkawa da larabawa ) , Buzawa da 'yan tsurarun ( hausawa da bare-bari ).
harshen larabci shine harshen kasar, larabcin su yanada bambanci da sauran na kasashen larabawa kuma dakwai harsuna dayawa masu bambanci harshen ( Amazik, Buzanci tubanci da harshen hausa ) shine harshen kasuwanci a birnin sabha dake a kudancin kasar .
Addini[gyara sashe | Gyara masomin]
- yawancin yan libya musulme ne 97%
- 3% sauran addin kawa keristawa , yahudawa
kuma libya ba tada shiate samsam mabiya addinin yahudawa ( yahudawa ) yawancin su sun fita daga kasar bayan 1967 a yanzu saura 'yan tsiraro a tirbule , libya tanada 'yan tsirarun kyrke a tirbule da bangazi kuma sunada malame kyrke daya yana Bangaze da zama
Jihohin Kasar[gyara sashe | Gyara masomin]
libya tanada jihohi talatin da biyu sune kamar haka:-
1 Ajdabiya | 17 Ghat | |
2 Al Butnan | 18 Ghadamis | |
3 Al Hizam Al Akhdar | 19 Gharyan | |
4 Al Jabal al Akhdar | 20 Murzuq | |
5 Al Jfara | 21 Mizdah | |
6 Al Jufrah | 22 Misratah | |
7 Al Kufrah | 23 Nalut | |
8 Al Marj | 24 Tajura Wa Al Nawahi AlArba' | |
9 Al Murgub | 25 Tarhuna Wa Msalata | |
10 An Nuqat al Khams | 26 Tarabulus (Tripoli) | |
11 Al Qubah | 27 Sabha | |
12 Al Wahat | 28 Surt | |
13 Az Zawiyah | 29 Sabratha Wa Surman | |
14 Benghazi | 30 Wadi Al Hayaa | |
15 Bani Walid | 31 Wadi Al Shatii | |
16 Darnah | 32 Yafran |
Ƙasashen Afirka |
Afirka ta Tsakiya | Aljeriya | Angola | Benin | Botswana | Burkina Faso | Burundi | Cabo Verde | Cadi | Côte d'Ivoire | Eritrea | eSwatini | Ethiopia | Gabon | Gambiya | Ghana | Gine | Gine Bisau | Ginen Ekweita | Jibuti | Kameru | Kenya | Komoros | Kwango (JK) | Kwango (JDK) | Laberiya | Lesotho | Libya | Madagaskar | Mali | Moris | Muritaniya | Misra | Morocco | Mozambik | Namibiya | Nijar | Nijeriya | Ruwanda | Saliyo | Sao Tome da Prinsipe | Senegal | Seychelles | Somaliya | Sudan | Sudan ta Kudu | Tanzaniya | Togo | Tunisiya | Uganda | Zambiya | Zimbabwe |