Este é un dos 1000 artigos que toda Wikipedia debería ter
1000 12/16

Internet

Na Galipedia, a Wikipedia en galego.
Saltar ata a navegación Saltar á procura

Vista de varias rutas por Internet. Cada liña representa a ligazón de dous enderezos IP. A lonxitude das liñas é proporcional ao atraso entre eses dous nodos. Este gráfico representa menos dun 30% das redes Clase C accesibles por programas de recolleita de datos a comezos do 2005.

Internet é unha rede informática de ámbito planetario, formada con ordenadores dispostos en subredes e que posibilita o intercambio de información. É a evolución da ARPANET, que pretendía poñer en comunicación ordenadores do exército norteamericano posto en funcionamento dende xaneiro de 1983 sobre o protocolo TCP/IP, e en 1984 as redes militares separáronse para formar o MILNET, o que posibilitou que aumentase o número de redes locais de axencias gobernamentais e de universidades conectadas a Internet e que se permitira o acceso á rede aos particulares, aínda que o primeiro só con fins académicos ou de investigación.

Historia[editar | editar a fonte]

A investigación na conmutación de paquetes comezou a primeiros da década de 1960 e as redes de conmutación de paquetes como Mark I no Laboratorio Nacional de Física do Reino Unido,[1] ARPANET, CYCLADES,[2][3] Merit Network,[4] Tymnet, e Telenet, desenvolvéronse a finais da década de 1960 e primeiros anos da década de 1970 usando varios protocolos.

Os primeiros dous nodos do que sería ARPANET interconectáronse o 29 de outubro de 1969 establecéndose unha interconexión entre o Network Measurement Center, dirixido por Leonard Kleinrock, da UCLA e o sistema NLS de Douglas Engelbart no SRI International en Menlo Park, California.[5] Había xa quince sitios conectados á rede ARPANET a fin do ano 1971.[6][7]. O desenvolvemento internacional de ARPANET foi lento, Europa prefería desenvolver redes propias, baseadas no protocolo X.25[8], a primeira conexión de ARPANET fóra dos Estados Unidos foi o NORSAR noruegués en xuño de 1973,[9]

En decembro de 1975 o documento RFC 675[10] - Specification of Internet Transmission Control Program de Vinton Cerf, Yogen Dalal e Carl Sunshine, usou o termo Internet, abreviación de internetworking e posteriormente diversos RFC continuaron a empregar o termo.[11] O acceso a ARPANET aumentou en 1981 cando a National Science Foundation (NSF) desenvolveu oCSNET. En 1982, a TCP/IP estandarizouse e introduciuse o concepto dunha rede mundial de TCP/IP totalmente interconectada so o nome de Internet

T3 NSFNET Backbone, c. 1992

O acceso á rede TCP/IP aumentou de novo en 1986 cando a National Science Foundation Network (NSFNET) deu acceso a superordenadores nos Estados Unidos de organizacións dedicadas á investigación e á educación, primeiro a 56 kbit/s e máis tarde a 1.5 Mbit/s e 45 Mbit/s.[12] Fornecedores de servizo de Internet comerciais comezaron a xurdir a finais da década de 1980 e primeiros da década seguinte. En 1990 desapareceu a ARPANET e en 1995 a NSFNET, desaparecendo as últimas restricións no uso do tráfico comercial en Internet.[13] Internet comezou unha rápida expansión en Europa e Australia a mediados da década de 1980[14][15] e en Asia a finais de 1980 e principios de 1990.[16]

A partir de mediados da década de 1990 Internet tivo un tremendo impacto na cultura e no comercio, favorecido pola comunicación case instantánea que supoña o correo electrónico, a mensaxería instantánea, o Voice over Internet Protocol (VoIP), o Vídeo chat, e a World Wide Web[17] cos seus foros de discusión, blogs, redes sociais e sitios de comercio electrónico.

Internet continúa a medrar, con cada volta máis gran cantidade de información, coñecemento, comercio, entretemento e rede social[18] Estimábase a no remate da década de 1990 o tráfico da internet pública medraba un 100% por ano, mentres que o aumento anual no número de usuarios era entre un 20% e un 50%.[19] Atribuíuse este medre á inexistencia dunha administración central, que permite o medre orgánico da rede, así como a natureza aberta non propietaria dos protocolos de Internet, que impide que unha compañía poida exercer demasiado control sobre a rede.[20] En marzo de 2011 estimábase en 2.095 millóns o de usuarios de Internet, ou o 30,2% da poboación mundial.[21]. E se en 1993 a información contida en Internet supoña o 1% da información a través dos sistemas de telecomunicacións en 2000 esta cifra era do 51%, en 2007 máis do 97%.[22]

Expansión[editar | editar a fonte]

Como medio de comunicación comezouse a xeneralizar nos países desenvolvidos a comezos dos anos 90: en 1991 o Centro Europeo de Investigación Nuclear desenvolveu a World Wide Web, en 1993 creou as primeiras páxinas web e en 1995 a rede abriuse aos intereses comerciais. Nese primeiro momento, foron os propios internautas os que fixeron evolucionar Internet, a través da creación de múltiples servizos maioritariamente gratuítos. De tódolos xeitos, desde finais dos anos 90, os servizos de pago e o comercio electrónico teñen unha presenza cada vez maior.

Internet permítenos moitos servizos diferentes. Destacan:

  • Páxinas web
  • Correo electrónico
  • Chat
  • Mensaxería instantánea
  • FTP (descargar/baixar e enviar documentos, servizo para crear as páxinas web, intercambiar programas de distribución libre,...)
  • Webcams (que permiten as videoconferencias, mostrar en directo rúas, eventos...)
  • Redes de intercambio de ficheiros, tamén chamadas P2P ou Peer to peer
  • Grupos de noticias ou de discusións
  • Redes sociais
  • Información: acceso a xornais, radios e televisións tanto os xa presentes tamén nos medios tradicionais como os creadas especificamente para a Internet.

Internet en Galicia[editar | editar a fonte]

Os primeiros recursos galegos en Internet, malia que se fixeron fóra de Galicia, datan de 1994, dese ano é o primeiro foro galego, a rolda de Birmingham, creado polo lectorado galego da Universidade de Birmingham e a primeira páxina web en galego, dedicada á lingua é cultura galega e que fixo Xabier Canosa dende a universidade galesa de Aberystwyth.[23][24]

Segundo o Instituto Galego de Estatística (IGE) no ano 2007 51,6 por cento dos fogares galegos contaban polo menos cun ordenador, un 32,3 por cento dispuña de conexión a Internet e un 25,7 por cento tíñano con conexión de banda larga. Por provincias, os galegos das provincias atlánticas eran os que máis empregaban Internet, facéndoo o 34,7 dos coruñeses e o 34,6 por cento dos pontevedreses. Polo contrario, as porcentaxes son inferiores nas provincias de Lugo e Ourense, cun 25,6 e un 25,5 por cento, respectivamente.[25]

O peche de internet[editar | editar a fonte]

No comezo do śeculo XXI cada vez se fixo máis patente o peche, censura ou bloqueo permanente de internet por algúns gobernos, como o da China, co seu sistema 'gran Muralla', que tende a ser imitado por outros países,[26] ou de xeito puntual en determinadas situacións.

Notas[editar | editar a fonte]

  1. ↑ Ward, Mark (29 de outubro de 2009). "Celebrating 40 years of the net". BBC News. 
  2. ↑ "A Technical History of CYCLADES". Technical Histories of the Internet & other Network Protocols (Computer Science Department, University of Texas Austin). 11 June 2002. Arquivado dende o orixinal o 01 de setembro de 2013. Consultado o 04 de marzo de 2014. 
  3. ↑ Zimmermann, H. (August 1977). "The Cyclades Experience: Results and Impacts". Proc. IFIP'77 Congress (Toronto): 465–469. 
  4. ↑ A Chronicle of Merit's Early History Arquivado 07 de febreiro de 2009 en Wayback Machine., John Mulcahy, 1989, Merit Network, Ann Arbor, Michigan
  5. ↑ "Roads and Crossroads of Internet History" por Gregory Gromov. 1995
  6. ↑ Katie Hafner (1998). Where Wizards Stay Up Late: The Origins Of The Internet. Simon & Schuster. ISBN 0-684-83267-4. 
  7. ↑ Ronda Hauben (2001). "From the ARPANET to the Internet". Consultado o 28 de maio 2009. 
  8. ↑ "Events in British Telecomms History". Events in British TelecommsHistory. Arquivado dende o orixinal o 05 de abril de 2003. Consultado o 25 November 2005. 
  9. ↑ "NORSAR and the Internet". NORSAR. Arquivado dende o orixinal o 17 de decembro de 2012. Consultado o 04 de marzo de 2014. 
  10. ↑ RFC 675
  11. ↑ Barry M. Leiner, Vinton G. Cerf, David D. Clark, Robert E. Kahn, Leonard Kleinrock, Daniel C. Lynch, Jon Postel, Larry G. Roberts, Stephen Wolff; Cerf; Clark; Kahn; Kleinrock; Lynch; Postel; Roberts; Wolf (2003). "A Brief History of Internet". p. 1011. Bibcode:1999cs........1011L. arXiv:cs/9901011. Consultado o 28 de maio de 2009. 
  12. ↑ NSFNET: A Partnership for High-Speed Networking, Final Report 1987-1995 Arquivado 10 de febreiro de 2015 en Wayback Machine., Karen D. Frazer, Merit Network, Inc., 1995
  13. ↑ Harris, Susan R.; Gerich, Elise (April 1996). "Retiring the NSFNET Backbone Service: Chronicling the End of an Era". ConneXions 10 (4). Arquivado dende o orixinal o 17 de agosto de 2013. Consultado o 04 de marzo de 2014. 
  14. ↑ Ben Segal (1995). "A Short History of Internet Protocols at CERN". 
  15. ↑ Réseaux IP Européens (RIPE)
  16. ↑ "Internet History in Asia". 16th APAN Meetings/Advanced Network Conference in Busan. Arquivado dende o orixinal o 01 de febreiro de 2006. Consultado o 25 December 2005. 
  17. ↑ How the web went world wide, Mark Ward, Technology Correspondent, BBC News. 24 de xaneiro de 2011
  18. ↑ "Brazil, Russia, India and China to Lead Internet Growth Through 2011". Clickz.com. Arquivado dende o orixinal o 04 de outubro de 2008. Consultado o 28 de maio de 2009. 
  19. ↑ Coffman, K. G; Odlyzko, A. M. (2 October 1998). "The size and growth rate of the Internet" (PDF). AT&T Labs. Consultado o 21 de maio de 2007. 
  20. ↑ Comer, Douglas (2006). The Internet book. Prentice Hall. p. 64. ISBN 0-13-233553-0. 
  21. ↑ "World Internet Users and Population Stats". Internet World Stats. Miniwatts Marketing Group. 22 de xuño de 2011. Consultado o 23 de xuño de 2011. 
  22. ↑ Hilbert, Martin; López, Priscila (April 2011). "The World's Technological Capacity to Store, Communicate, and Compute Information" (PDF). Science 332 (6025). pp. 60–65. Bibcode:2011Sci...332...60H. PMID 21310967. doi:10.1126/science.1200970. 
  23. ↑ Daniel Romero e Isabel Vaquero Da periferia á rede. Internet en Galicia. Lingua e contidos. Xerais, 2001, pp 138-139
  24. ↑ Vinte anos da primera web en galego da historia, obra dun filólogo coristanqués [sic]
  25. ↑ Innova.- Sólo el 25,7% de los hogares gallegos cuenta con internet de banda ancha, mientras que en España son el 39,2%
  26. ↑ Goel, Vindu (2019-02-14). "India Proposes Chinese-Style Internet Censorship". The New York Times (en inglés). ISSN 0362-4331. Consultado o 2019-02-15. 

Véxase tamén[editar | editar a fonte]

Outros artigos[editar | editar a fonte]

Ligazóns externas[editar | editar a fonte]

Traído desde "https://gl.wikipedia.org/w/index.php?title=Internet&oldid=5853520"