Management

Management (Engels leenwoord) of bedrijfsvoering, is het besturen van een bedrijf of andere organisatie zoals non-profit of overheid. Het doel van management is het (her)formuleren en bereiken van de ondernemingsdoelstellingen in de gegeven (soms sterk veranderende) context. Om de doelstellingen te bereiken zijn van belang: bepaling van de strategie, financieel beheer, inzet van productiefactoren marketing, innovatie en personeelsbeleid. In de praktijk kunnen managers echter zowel overheadtaken (bv. coördinatie) als primaire taken verrichten. Management wordt vaak gezien als onderdeel van de overhead van een organisatie.

Voor een managementfunctie bestaan aparte opleidingen zoals bedrijfskunde en MBA.

Geschiedenis

In de negentiende eeuw is, als gevolg van industrialisatie, welvaartsgroei en globalisering, de schaalgrootte van ondernemingen en de druk om te vernieuwen toegenomen. Met het groter worden van een onderneming en met het toenemen van innovatiedruk, veranderde ook de aard en omvang van het ondernemingsbestuur. Waren de meeste bedrijven in de 18e eeuw nog klein genoeg om bestuurd te worden door een directie, specialisten en meewerkend voormannen, tijdens de industriële revolutie ontstond het idee dat hier een bestuurslaag tussen nodig was. Hierdoor ontstond de manager als aparte functie. Belangrijke denkers op het gebied van management waren, Adam Smith, John Stuart Mill, Eli Whitney, James Watt en Matthew Boulton die voor een theoretisch kader zorgden.

Eind 20e eeuw zijn veel overheidsdiensten geprivatiseerd, en in deze semi-publieke sector (bijvoorbeeld in het onderwijs en de medische sector) ontstond net zo goed schaalvergroting waardoor ook hier het aantal managers toenam.

Vanaf het begin van de 21e eeuw wordt het gebruik van management steeds meer ter discussie gesteld. Zo zijn er alternatieven als Agile en TEAL waarbij de mensen op werkvloer de meeste zaken zelf beslissen en het management zich dienend opstelt.

Managementlagen

In het management worden drie hiërarchische lagen onderscheiden die overigens niet in elke organisatie voorkomen.

• De bovenste laag is het senior management (Raad van bestuur) dat zich vooral met de strategische vraagstukken bezig houdt, gericht op de lange termijn. Het is belangrijk dat zij hun visie uitdragen in de rest van de organisatie en draagvlak creëren.
• Hieronder valt het middenkader dat zich meer bezig houdt met de tactische kant van de bedrijfsvoering. Hieronder vallen brand managers en mensen die de leiding hebben over meerdere afdelingen of een vestiging van een bedrijf. Om tactische beslissingen te kunnen nemen is goede informatie voorziening van belang zoals m.b.v. Business intelligence.
• De lijnmanagers of operationeel managers hebben het meeste contact met de werkvloer en sturen de werknemers aan. Ze houden zich onder andere bezig met motivatie en het wegnemen van hindernissen. Operationeel management is vooral gericht op de korte termijn (bijvoorbeeld 1 jaar).

Het aantal lijnmanagers (dus exclusief managers van stafafdelingen) bedraagt in Nederland gemiddeld 4 a 5%. Wel speelt de taak van de manager een rol. Moet deze ook tal van ondersteunende taken verrichten zoals vaak in het onderwijs, dan zijn er meer managers: 5 a 6,5%. Indien sprake is van 'managende professionals' dan is het percentage management circa 3,5%. De manager maakt dan een deel van zijn tijd onderdeel uit van het primair proces en moet zelf productienormen halen. Bijvoorbeeld: aantal rechtszittingen, aantal publicaties of declarabele uren).

Andere betekenis

Het begrip management wordt ook gebruikt om de personen die belast zijn met het management, de bestuurders of leidinggevenden, als collectief aan te duiden. In samenstellingen wordt het begrip vaak gebruikt in de betekenissen beheer, beheersing of beleid. Voorbeelden: accountmanagement (klantbeheer), risicomanagement (risicobeheersing), humanresourcesmanagement (personeelsbeleid).

Het leiden van een specifiek project, met een doel een begin en een einde, valt onder projectmanagement. Veranderingsmanagement is erop gericht om de structuur of werkwijze van een organisatie te veranderen. Zo’n traject heeft vaak een langere looptijd maar ook weer een einddoel. Project- en veranderingsmanagement kennen hun eigen deel-processen en methodieken.

Succesvolle sportmensen of artiesten beschikken soms over een management, waarmee gedoeld wordt op de gedelegeerde organisatie van alles wat niet rechtstreeks met de hoofdactiviteit (sporten, musiceren, acteren of optreden) te maken heeft, zoals: contracten, financieel beheer, tournees en evenementen.