Sweden
Konungariket Sverige | |
![]() | |
Math | gwladwriaeth sofran, gwlad ![]() |
---|---|
Prifddinas | Stockholm ![]() |
Poblogaeth | 10,409,248 ![]() |
Sefydlwyd | |
Anthem | Du gamla, du fria ![]() |
Pennaeth llywodraeth | Stefan Löfven ![]() |
Cylchfa amser | UTC+01:00 ![]() |
Iaith/Ieithoedd swyddogol | Swedeg ![]() |
Daearyddiaeth | |
Rhan o'r canlynol | Gogledd Ewrop, Kalmar Union, Yr Undeb rhwng Sweden a Norwy ![]() |
Arwynebedd | 528,861.06 km² ![]() |
Gerllaw | Y Môr Baltig, Kattegat ![]() |
Yn ffinio gyda | Y Ffindir, Norwy, Denmarc ![]() |
Cyfesurynnau | 61°N 15°E ![]() |
Gwleidyddiaeth | |
Corff gweithredol | Llywodraeth Sweden ![]() |
Corff deddfwriaethol | Senedd Sweden ![]() |
Swydd pennaeth y wladwriaeth | teyrn Sweden ![]() |
Pennaeth y wladwriaeth | Carl XVI Gustaf o Sweden ![]() |
Swydd pennaeth y Llywodraeth | Prif Weinidog Sweden ![]() |
Pennaeth y Llywodraeth | Stefan Löfven ![]() |
![]() | |
![]() | |
Arian | krona ![]() |
Canran y diwaith | 1.9 %, 3.1 %, 3.3 %, 3.1 %, 2.4 %, 2 %, 1.9 %, 2.2 %, 2.8 %, 2.6 %, 2.5 %, 3.2 %, 4 %, 4.4 %, 3.9 %, 3.6 %, 3.4 %, 2.9 %, 2.5 %, 2.2 %, 2.4 %, 3.9 %, 6.5 %, 10.2 %, 10.6 %, 10 %, 10.7 %, 11 %, 9.3 %, 7.9 %, 6.7 %, 5.9 %, 6 %, 6.6 %, 7.4 %, 7.8 %, 7.1 %, 6.2 %, 6.1 %, 8.4 %, 8.7 %, 7.9 %, 8 %, 8.1 %, 8 %, 7.5 %, 7 %, 6.7 %, 6.4 %, 6.8 %, 8.4 % ![]() |
Cyfartaledd plant | 1.89 ![]() |
Mynegai Datblygiad Dynol | 0.907 ![]() |
Un o wledydd Llychlyn, yng ngogledd Ewrop, yw Teyrnas Sweden neu Sweden (Swedeg, Sverige). Er ei bod yn un o wledydd mwyaf Ewrop o ran arwynebedd, yn mesur 450,000 cilometr sgwâr, mae'r boblogaeth yn gymharol isel ac wedi ei chrynhoi yn y trefi a'r dinasoedd ar y cyfan. Stockholm yw'r brifddinas.
Daearyddiaeth[golygu | golygu cod y dudalen]
![Searchtool.svg](http://webcf.waybackmachine.org/web/20210924013135im_/https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/61/Searchtool.svg/18px-Searchtool.svg.png)
Sweden yw'r fwyaf o wledydd Llychlyn yng ngogledd-orllewin Ewrop. Mae'n ffinio ar Norwy yn y gorllewin ac ar y Ffindir yn y dwyrain. Yn y de-orllewin, mae culforoedd y Kattegat a'r Skagerrak yn ei gwahanu oddi wrth Denmarc.
Mae llawer o dde a dwyrain Sweden yn dir cymharol isel, ond mae'r gorllewin yn fynyddig, yn enwedig o gwmpas y ffîn â Norwy. Y copa uchaf yw Kebnekaise, 2,111 medr uwch lefel y môr. Gorchuddir tua 78% o'r wlad gan fforestydd, ac mae gan y wlad tua 95,700 o lynnoedd; y mwyaf o'r rhain yw Llyn Vänern a Llyn Vättern. Llyn Vänern yw'r trydydd fwyaf yn Ewrop. Mae gan Sweden nifer o ynysoedd; y ddwy fwyaf yw Gotland ac Öland yn y Môr Baltig.
Dinasoedd a threfi mwyaf Sweden yw:
Hanes[golygu | golygu cod y dudalen]
![Searchtool.svg](http://webcf.waybackmachine.org/web/20210924013135im_/https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/61/Searchtool.svg/18px-Searchtool.svg.png)
Cododd Sweden gyfoes o'r Undeb Kalmar a ffurfiwyd yn 1397 ac o uno'r wlad gan y brenin Gustav Vasa yn yr 16g. Yn yr 17fed ganrif, ymledaenodd Sweden ei thiriogaethau i ffurfio'r Ymerodraeth Swedaidd. Yn y 18g, bu rhaid i Sweden ildio'r rhan fwyaf o'r tiriogaethau yr oedd wedi eu goresgyn. Collwyd y Ffindir a'r tiriogaethau a oedd yn weddill tu allan i benrhyn Llychlyn yn gynnar yn y 19g. Yn dilyn diwedd y rhyfel olaf rhyngddynt yn 1814, daeth Sweden yn rhan o undeb gyda Norwy a barhaodd hyd 1905. Ers 1814, mae Sweden wedi bod yn wlad heddychlon gan fabwysiadu bolisi tramor o niwtraliaeth yn ystod cyfnodau o heddwch a rhyfel.
Gwleidyddiaeth[golygu | golygu cod y dudalen]
![Searchtool.svg](http://webcf.waybackmachine.org/web/20210924013135im_/https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/61/Searchtool.svg/18px-Searchtool.svg.png)
Diwylliant yn Sweden modern[golygu | golygu cod y dudalen]
![Searchtool.svg](http://webcf.waybackmachine.org/web/20210924013135im_/https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/61/Searchtool.svg/18px-Searchtool.svg.png)
Pobol[golygu | golygu cod y dudalen]
- Ingmar Bergman; cynhyrchydd y ffilm Summer with Monika
- Arne Mattsson; cynhyrchydd y ffilm One Summer of Happiness
- Anna Whitlock; ffeminist a swffragét (13 Mehefin 1852 - 16 Mehefin 1930)
|