Schweiz

Aus Wikipedia
Zur Navigation springen Zur Suche springen
Der Artikl is im Dialekt Donauboarisch gschriem worn.
Schweiz

Schweizerische Eidgenossenschaft (dt.)
Confederation suisse (fra.)
Confederazione Svizzera (ita.)
Confederaziun svizra (rum.gr.)
(Confoederatio Helvetica) (lat.)

Flag of Switzerland (Pantone).svg
Coat of Arms of Switzerland (Pantone).svg
Woispruch: «Unus pro omnibus, omnes pro uno»[1]
Aumtssproch Deitsch, Franzesisch, Italienisch und Rätoromanisch
Hauptstod kane (de jure);
Bundesstod Bern (de facto, Regiarunssitz)
Stootsfoam föderale Republik
Stootsobahaupt Gsamta Bundesrot
As Präsidium im Bundesrot wechselt oiwei jeds Joar.
Regiarungschef Der Bundesrat bildet de facto das kollektive Staatsoberhaupt:[2]
Fläche 41'285[3] km²
Eiwohna 8'306'200[4] (31. Dezember 2015), davon 1'814'800 Ausländer (23 %)
Dichtn 201[3] Einwohner pro km²
Bruttoinlandsprodukt pro Kopf 52'879 US-$ (2005)
Wearung 1 Schweiza Fraunkn = 100 Roppm
Grindung 1848
Unobhängigkeit 1291 nach Legende, Rütlischwur
1499 de facto vom Heiling Remischn Reich Deitscha Nazion (Friedn vo Basl)
1648 aunerkaunnt (Westfählischa Firedn)
1848 modeana Bundesstoot
Nationalhymne Schweizapsoim
Nationalfeiadog 1. August
Zeitzone UTC+1 MEZ
UTC+2 MESZ (Meaz–Oktowa)
Kfz-Kennzeichen CH
Internetz-TLD . ch
Telefonvoawoi +41
Switzerland in Europe.svg
Karte Kantone der Schweiz farbig 1996.png

De Schweiz oda amtle: Schweizerische Eidgenossenschaft is a eiropäischer Binnenstaat zwischn Deitschlaund, Estareich, Italien und Fraunkreich. Im Ostn liegt s fimfte Nochboalaund, Liachtnstoa.

In da Schweiz redt ma Schweizadeitsch, Franzesisch, Italienisch und a bissl Rätoromanisch. Dee Bundesverfassung der Schweizerischen Eidgenossenschaft legt koa Haptstod fest; da Sitz vo de Bundesbehörden (Regierung und Parlament) is de Bundesstod Bern. D'Schweiz besteht aus 26 teilsouveräne Kantone, hot 8,3 Milliona Einwohna (2015) und is a reichs Laund.

D'Schweiz is eascht voa kuazm zua UNO kemma, bei da EU sans net und werns woascheinli a net boid dazuageh. Zoihn duat ma mit Schweiza Fraunkn.

Kantone[Weakln | Am Quelltext weakln]

In da Schweiz gibts 26 Kantone. Traditionej wean de Kantone ois "Stende" (frz.: etats) bezeichnet. De Schweiz kultiviat - im eiropejischn Vagleich - an auspregtn Fedaralismus.

Woppn Kanton (Kiazl und Autokennzeichn) Stende Beitritt Huptort Log Eihwohna 1 Flechn 2 Dichtn 3 Gmoana 5 Amtssproch(n)
Wappen des Kantons Zürich Zürich (ZH) 1 1351 Zürich Switzerland Locator Map ZH.svg a12726001'351'297
(1)
a00017291'729
(7)
a0000729782
(3)
a0000171171 deitsch
Wappen des Kantons Bern Bern (BE) 1 1353 Bern Switzerland Locator Map BE.svg a0962982974'235
(2)
a00059595'959
(2)
a0000162164
(15)
a0000392392 deitsch, franzesisch
Wappen des Kantons Luzern Luzern (LU) 1 1332 Luzern Switzerland Locator Map LU.svg a0363475<372'964
(7)
a00014931'493
(9)
a0000243250
(9)
a000008888 deitsch
Wappen vom Kanton Uri Uri (UR) 1 01291 6 Altdorf Switzerland Locator Map UR.svg a003498935'335
(24)
a00010771'077
(11)
a000003233
(25)
a000002020 deitsch
Wappen des Kantons Schwyz Schwyz (SZ) 1 01291 6 Schwyz Switzerland Locator Map SZ.svg a0141024144'686
(17)
a0000908908
(13)
a0000155159
(16)
a000003030 deitsch
Wappen des Kantons Obwalden Obwalden (OW) 0,5 01291 6 Sarnen Switzerland Locator Map OW.svg a003399735'032
(25)
a0000491491
(19)
a000006971
(22)
a00000077 deitsch
Wappen des Kantons Nidwalden Nidwalden (NW) 0,5 01291 6 Stans Switzerland Locator Map NW.svg a004028740'794
(22)
a0000276276
(22)
a0000146148
(18)
a000001111 deitsch
Wappen des Kantons Glarus Glarus (GL) 1 1352 Glarus Switzerland Locator Map GL.svg a003823738'479
(23)
a0000685685
(17)
a000005656
(23)
a000002525
3 (ab 2011)
deitsch
Wappen des Kantons Zug Zug (ZG) 1 1352 Zug Switzerland Locator Map ZG.svg a0109141110'890
(18)
a0000239239
(24)
a0000457464
(5)
a000001111 deitsch
Wappen des Kantons Freiburg Freiburg (FR) 1 1481 Freiburg Switzerland Locator Map FR.svg a0263241273'159
(11)
a00016711'671
(8)
a0000158164
(17)
a0000168168 franzesisch, deitsch
Wappen des Kantons Solothurn Solothurn (SO) 1 1481 Solothurn Switzerland Locator Map SO.svg a0250240252'748
(12)
a0000791791
(16)
a0000316320
(7)
a0000125125 deitsch
Wappen des Kantons Basel-Stadt Basel-Stadt (BS) 0,5 1501 Basel Switzerland Locator Map BS.svg a0185227187'898
(15)
a000003737
(26)
a00050065'078
(1)
a00000033 deitsch
Wappen des Kantons Basel-Landschaft Basel-Landschaft (BL) 0,5 1501 Liestal Switzerland Locator Map BL.svg a0269145272'815
(10)
a0000518518
(18)
a0000520527
(4)
a000008686 deitsch
Wappen des Kantons Schaffhausen Schaffhausen (SH) 1 1501 Schaffhausen Switzerland Locator Map SH.svg a007452775'657
(19)
a0000298298
(20)
a0000250254
(8)
a000002727 deitsch
Wappen des Kantons Appenzell Ausserrhoden Appenzell Ausserrhoden (AR) 0,5 1513 Herisau 4 Switzerland Locator Map AR.svg a005265453'043
(21)
a0000243243
(23)
a0000217218
(12)
a000002020 deitsch
Wappen des Kantons Appenzell Innerrhoden Appenzell Innerrhoden (AI) 0,5 1513 Appenzell Switzerland Locator Map AI.svg a001547115'681
(26)
a0000173173
(25)
a000008991
(20)
a00000066 deitsch
Wappen des Kantons St. Gallen St. Gallen (SG) 1 1803 St. Gallen Switzerland Locator Map SG.svg a0465937474'676
(5)
a00020262'026
(6)
a0000230234
(11)
a000008686 deitsch
Wappen des Kantons Graubünden Graubünden (GR) 1 1803 Chur Switzerland Locator Map GR.svg a0188762191'861
(14)
a00071057'105
(1)
a000002727
(26)
a0000190190 deitsch, rätoromanisch,
italienisch
Wappen des Kantons Aargau Aargau (AG) 1 1803 Aarau Switzerland Locator Map AG.svg a0581562600'040
(4)
a00014041'404
(10)
a0000414427
(6)
a0000229229 deitsch
Wappen des Kantons Thurgau Thurgau (TG) 1 1803 Frauenfeld Switzerland Locator Map TG.svg a0238316244'805
(13)
a0000991991
(12)
a0000240247
(10)
a000008080 deitsch
Wappen des Kantons Tessin Tessin (TI) 1 1803 Bellinzona Switzerland Locator Map TI.svg a0328580335'720
(8)
a00028122'812
(5)
a0000117119
(19)
a0000176176 italienisch
Wappen des Kantons Waadt Waadt (VD) 1 1803 Lausanne Switzerland Locator Map VD.svg a0672039701'526
(3)
a00032123'212
(4)
a0000209218
(14)
a0000375375 franzesisch
Wappen des Kantons Wallis Wallis (VS) 1 1815 Sitten Switzerland Locator Map VS.svg a0298580307'392
(9)
a00052245'224
(3)
a000005759
(24)
a0000143143 franzesisch, deitsch
Wappen des Kantons Neuenburg Neuenburg (NE) 1 1815 Neuenburg Switzerland Locator Map NE.svg a0169782171'647
(16)
a0000803803
(15)
a0000211214
(13)
a000005353 franzesisch
Wappen des Kantons Genf Genf (GE) 1 1815 Genf Switzerland Locator Map GE.svg a0438177453'292
(6)
a0000282282
(21)
a00015541'607
(2)
a000004545 franzesisch
Wappen des Kantons Jura Jura (JU) 1 1979 Delemont Switzerland Locator Map JU.svg a006955570'134
(20)
a0000838838
(14)
a000008384
(21)
a000006464 franzesisch
Wappen vo da Schweizerischen Eidgenossenschaft Schweizarische Eidgenossenschaft (CH) 23 01291 6 Bern (Bundesstod) a75934947'785'806 a004128541'285 a0000184189 a00026362'636 deitsch, franzesisch,
italienisch, retoromanisch

Omeakunga:

In Klamman jeweis da Rang
1 Stand: 31. Dezemba 2009[5]
2 km²
3 Einwohna pro km², Stand: 31. Dezemba 2009
4 Sitz vo da Regiarung und vom Parlament; Sitz vo da Justiz und Polizei is Trogen
5 Stand: 5. Aprui 2009
6 Waun da Bundesbriaf vo 1291 ois Grindung vo da Schweiz ognumma wead.

De zwoabuachstobign Kantonsobkiazunga (Sigel) san vabroadd; zan Beispü sans fia Autokennzeichn vogschriem[6] und wean in da ISO 3166-2:CH vawendt (mitn Präfix «CH-», zum Beispü CH-SZ fian Kanton Schwyz).

Beage[Weakln | Am Quelltext weakln]

In da Schweiz gibts vü hoche Beage, de maunchmoi weit üba 4000 Meta hoch san.

Bild Gipfel Höhe (m ü. M.) Lage Gebirge / Massiv Dominanz (km) Schartenhöhe (m)
MonteRosaWestseite gesehenVomGornergrat.JPG Dufourspitze 4634 Wallis Monte Rosa 78,2
Mont Blanc de Courmayeur
2165
Grosser St. Bernhard
DomTaeschhorn.jpg Dom 4545 Wallis Mischabelgruppe 16,6
Nordend
1046
Neues Weisstor
Liskamm 2.jpg Liskamm 4527 Wallis / Italien Walliser Alpen 2,9
Zumsteinspitze
376
Lisjoch
Weisshorn 2.jpg Weisshorn 4505 Wallis Walliser Alpen 11,1
Dom
1235
Furggjoch
3818 - Riffelberg - Matterhorn viewed from Gornergratbahn.JPG Matterhorn 4478 Wallis / Italien Walliser Alpen 13,7
Liskamm
1031
Col Durand
Dent Blanche picswiss.jpg Dent Blanche 4357 Wallis Walliser Alpen 7,4
Matterhorn
895
Col d'Hérens
Grandcombin.jpg Grand Combin 4314 Wallis Walliser Alpen 26,4
Dent Blanche
1517
Fenêtre de Durand
Finsteraarhorn.jpg Finsteraarhorn 4274 Bern / Wallis Berner Alpen 51,65
Nadelhorn
2280
Zinalrothorn.jpg Zinalrothorn 4221 Wallis Walliser Alpen 4,5
Weisshorn
490
Hohlichtpass
Wallis Alphubel mg-k.jpg Alphubel 4206 Wallis Allalingruppe 2,3
Täschhorn
355
Mischabeljoch

Beleg[Weakln | Am Quelltext weakln]

  1. Dieser Wahlspruch wead de facto als solcher bezeichnet, da er in der Kuppel des Bundeshauses erwähnt wead. Auf rechtlicher Grundlage existiert kein Wahlspruch. Siehe Papier des Bundesgerichtes: La devise traditionnelle «Un pour tous, tous pour un» ne repose sur aucun fondement constitutionnel ou légal.
  2. Die Schweiz hat kein eindeutig bestimmtes Regierungs- oder Staatsoberhaupt. Grundsätzlich ist die Bundesversammlung unter dem Vorbehalt der Rechte von Volk und Ständen die oberste Macht im schweizerischen Staat (Art. 148 Abs. 1 der Schweizerischen Bundesverfassung), der Nationalratspräsident gilt demzufolge im Volksmund als der «höchste Schweizer». Aufgaben eines Staatsoberhauptes (zum Beispiel bei Empfängen für ausländische Staatsoberhäupter) nimmt der Bundespräsident als primus inter pares wahr, der zwar gemäss der protokollarischen Rangordnung das höchste Amt der Schweiz ausübt, aber kein Staatsoberhaupt ist. Der Gesamtbundesrat als Kollektiv erscheint zudem aufgrund seiner Stellung de facto auch als Staatsoberhaupt.
  3. 3,0 3,1 Bundesaumt fir Statistik - "Fläche und Bevökarung noch de Kantonen (in 1000)"
  4. Pressemitteilung: Provisorische Ergebnisse zur Bevölkerungsentwicklung der Schweiz im Jahr 2015@1@2Vorlage:Toter Link/www.bfs.admin.ch (Seite nicht mehr abrufbar; Suche in Webarchiven), Bundesamt für Statistik, abgerufen am 26. April 2015
  5. Ständige Wohnbevölkerung nach Staatsangehörigkeit, Geschlecht und Kantonen, 2009 (XLS), Bundesamt fia Statistik (BFS)
  6. Archivierte Kopie. Archiviert vom Original [1] am 28. Novemba 2009; abgerufen am 27. Dezember 2010.