دەڤک

دەڤکئا نکوو دەڤۆک، بئە نگلیزی سوبدالەجت دەڤۆک اخفتنێن جورائێ ن د هوندورئوو د ناڤا سینۆرێ زاراڤایان دە کو تێنئا خفتن تێنە سەر زمان. مناق، د زاراڤایێ کورمانجی دە دەڤۆکا بۆتکی، دەڤۆکائا لیکی، دەڤۆکا سەرهەدکی، دەڤۆکائۆ مەرکیئوو هود، هەبوونا دەڤۆکان تێنە سەر زمان.

• -لانگواگە =ئە انکو زمان، بۆ مینەک زمانێ کوردیئا نئا ربیئا ن فارسی.

• -دالەجت =ئا نکو زاراڤا،زاراڤا بچووکتر ژ زمان، بۆ میناک زاراڤێ کورمانجیئا ن زازاکیئا ن سۆران.

• -سوبدالەجت =ئا نکو دەڤۆک، دەڤۆک بچووکتر ژ زاراڤای، بۆ میناک سەرهەد کیئا ن بادینیئا نئە فرینی.

{{{ باهدینی دەڤۆکەکە ژ زاراڤایێ کورمانجی سەر ب زمانێ کوردی ڤە}}}

ئاستا دئا خفتنێ دە یا د بن زاراڤا رە کو هەیا ب گۆتنا دەڤۆکێ تێ سەر زمان. وەکەئا ستاکائا خفتنا جودا دەڤۆک تێن دیتن. وەکەئا ستاکائا خفتنێ یا ل سەر دەڤۆکان رە د زمان دە زاراڤا تێن دیتن. پشترە ژی، زمان تێ سەر زمان.

ل کوردستانێ، ب سەرەکە کو دئا ستا زاراڤایان دە تێ زمان، ب سەرەکە چەند زاراڤایێن سەرەکە هەنە. مناق، کورمانجی، زازاکی، سۆرانی گۆرانی، حەورامی، کەلهۆری، لۆریئوو هود. حێ زاراڤایێن دن کو مرۆڤ وان ب ناڤی بێنە سەر زمان هەنە. د تەهەرە پێشکەتنا زمێن دە، پێشی دەڤۆک دافرن. پشترەئە و دەڤۆک کو پەرگالییا خوە هەرێمکی چێکرن وێ بنا زاراڤائوو ب بەر زمانتییێ ڤە هەرن. پشترە ژی، ب پێشکەتنێن کو د خوە دە ب پەرگالیئوو گراماتکی ددە چێکرن، وەکە زمان تێ سەر زمان. د زاراڤایێ کورمانجی دە، هن دەڤۆکێن کو مرۆڤ کارێ وان بێنە سەر زمانئە ڤ ن:

دەڤۆکێن زاراڤایێن کوردی

کورمانجی

• تۆری
• خەرزی
• فارقینکی
• دەڤۆکا ناڤەندی (ئامەدی)
• بەهدینی
• حەکاری
• سورچی
• شەنگالی
• حەرکی
• شیکاکی

سۆرانی

• ئەردەلانی
• موکری

کەلهووری

• گەرروسی
• لوری
• شێخبزنی

لەکی

• خەجەوەنی

حەورامی

• شەبەکی
• سارلی

کرمانجکی (زازاکی)

• گنی
• کرمانجکی

زاراڤا

• کورمانجی
• سۆرانی
• حەورامی
• لەکی
• زازاکی
• کەلهۆری

زمان

• کوردی

ژ خاینی ڤان دەڤۆک، زاراڤائوو زمان ژی، مرۆڤ کارێ هێ لێ زێدەتر بکە. ب تەیبەتی، ل رۆژهلاتێ کوردستانێ، باکوورێ کوردستانێ، وەکە ناڤەندەکا دەڤۆکئوو زاراڤایێن زمانێ کوردی یا. پشترە، هن ب هن باشوورێ کوردستانێ ژی، بوویا وەکە نەڤەندەک ژی.