Pinyin

De Biquipedia
Ir a la navegación Ir a la búsqueda
A porola china (國語; Guóyǔ) escrita en chinés tradicional y simplificau, contino romanizacions en Hanyu Pinyin, Gwoyeu Romatzyh, Tongyong Pinyin y Wade-Giles

O pinyin, u más formalment Hanyu pinyin (en chinés 漢語拼音, Hànyǔ Pīnyīn) ye un sistema de romanización de l'idioma mandarín que fa servir l'alfabeto latín. Hanyu fa referencia a la luenga mandarina (literalment "luenga d'os Han"), y pinyin quiere decir "deletreyar sonius".

O pinyin s'emplega como sistema oficial de romanización en a China continental y Taiwan, y arredol d'o mundo t'amostrar o mandarín como segunda luenga. Estió desembolicau por un comité d'a Republica Popular de China y aprebau en 1958. A Organización Internacional t'a Estandarización (ISO) lo trigó como a romanización estandard en 1982, y o gubierno de Taiwan cambeó o suyo sistema de romanización oficial a o pinyin en 2009.

A escritura chinesa se basa en caracters, os quals no han cambeau guaire en os zaguers 2000 anyos. D'atra mán, o chinés, más que no una luenga, ye una familia de luengas, con una gran variación de pronunciacions. Mientres o sieglo XX s'empentón esferents metodos ta homocheneizar as esferents pronunciacions. Un d'ells ye a transcripción fonetica en pinyin, que se basa en l'idioma putonghua (普通话 u mandarín) y en a variant dialectal de Pequín.

El hànyǔ pīnyīn s'ha establíu como o principal sistema de transcripción d'o chinés en a epoca actual, pero no'n ye que un d'os muitos sistemas que bi'n ha:

  • Wade-Giles, obsoleto encara que feito servir en bells ampres como, per eixemplo, Tao y I Ching
  • Tongyong pinyin, parellano a o sistema Hanyu Pinyin, estió o sistema oficial de Taiwan entre 2002 y 2008.
  • Gwoyeu romatzyh, unicament entre sistemas de transcripción d'o chinés, fa servir cambeos de letras ta indicar o tono d'una silaba y no pas signos diacriticos (como o pinyin) u numeros (como o Wade-Giles)
  • Bopomofo (ㄅㄆㄇㄈ), emplegau en Taiwan

Encara que o sistema pinyin ignora de tot l'Alfabeto fonetico internacional, ha resultau estar muito efectivo. Huei día, en ciutatz com Pequín u Xangai se pueden trobar textos escritos en pinyin en muitos puestos publicos, amán d'o chinés, ta fer fácil a lectura d'os forans. Tamién fa honra ta introducir os caracters chineses en ordinadors con teclaus occidentals.

Vinclos externos[editar | modificar o codigo]