1893

17 stycznia – ostatnia królowa Hawajów Liliʻuokalani zrzekła się tronu.
1 lutego:
- w Teatro Regio w Turynie odbyła się premiera opery Manon Lescaut Giacomo Pucciniego.
- w West Orange w stanie New Jersey, na terenach laboratoriów Thomasa Alvy Edisona, oddano do użytku pierwsze w świecie komercyjne studio filmowe; ze względu na pokryte czarną farbą ściany i ciasnotę wnętrza zyskało ono nazwę „Black Maria”, będącą nawiązaniem do malowanych na czarno karetek więziennych.
2 lutego – zwodowano brytyjski transatlantyk RMS Lucania.
9 lutego – w mediolańskiej La Scali odbyła się premiera opery Falstaff Giuseppe Verdiego.
18 lutego – Jerzy Tupou II został zaprzysiężony jako król Tonga.
21 lutego – założono Argentyński Związek Piłki Nożnej (Asociación del Fútbol Argentino - AFA).
23 lutego – Rudolf Diesel opatentował silnik wysokoprężny, zwany później od jego nazwiska silnikiem Diesla.
4 marca – Grover Cleveland został 24. prezydentem Stanów Zjednoczonych.
8 marca – francuski astronom Auguste Charlois odkrył planetoidę (358) Apollonia.
11 marca – francuski astronom Auguste Charlois odkrył planetoidy (360) Carlova i (361) Bononia.
16 marca – pierwszy Puchar Stanleya zdobyli hokeiści Montreal Hockey Club.
17 marca:
- astronom Auguste Charlois odkrył planetoidę (363) Padua.
- polityk francuski Jules Ferry został zamordowany przez fanatyka religijnego.
18 marca – Jerzy Tupou II został uroczyście ukoronowany w Nukuʻalofie na króla Tonga.
21 marca – astronom Auguste Charlois odkrył planetoidy (365) Corduba i (366) Vincentina.
4 kwietnia – Charles Dupuy został premierem Francji.
27 kwietnia – Richard Seddon został premierem Nowej Zelandii.
30 kwietnia – oficjalna data założenia Nowosybirska, trzeciego co do wielkości rosyjskiego miasta i nieoficjalnej stolicy Syberii.
2 maja – Emil Stang został po raz drugi premierem Norwegii.
9 maja – Thomas Alva Edison po raz pierwszy zaprezentował kinetoskop.
11 maja – José Mariano Jiménez Wald został po raz drugi premierem Peru.
19 maja – astronom Auguste Charlois odkrył planetoidy (367) Amicitia i (368) Haidea.
12 czerwca – major armii japońskiej Yasumasa Fukushima zakończył 16-miesięczną podróż konną z Berlina do Władywostoku.
17 czerwca – król Hawajów Kamehameha III wydał edykt tolerancyjny, zezwalający na działalność kościoła katolickiego na archipelagu.
21 czerwca – przyszły wielki książę Luksemburga Wilhelm IV ożenił się z Marią Anną Portugalską.
22 czerwca – u wybrzeży Libanu zatonął po kolizji z inną jednostką brytyjski pancernik Victoria, w wyniku czego zginęło 358 członków załogi.
27 czerwca – krach na giełdzie w Nowym Jorku.
28 czerwca – w Hamburgu poświęcono Nową Katedrę Mariacką.
30 czerwca – w kopalni Jägersfontein w Republice Południowej Afryki znaleziono diament Excelsior o masie 995,2 karata.
11 lipca – Kokichi Mikimoto uzyskał pierwszą perłę hodowlaną.
14 lipca – pierwsze tramwaje elektryczne na dzisiejszych ziemiach polskich (Wrocław, ówczesny Breslau).
25 lipca – oddano do użytku Kanał Koryncki, łączący Morze Egejskie z Morzem Jońskim przez Przesmyk Koryncki; przeprowadzenie tej drogi wodnej, eliminującej konieczność opływania Peloponezu, planował już tyran Koryntu Periander w VII w. p.n.e., a w połowie I w. n.e. z rozkazu cesarza Nerona prowadzono prace budowlane.
31 lipca – irlandzki polityk Douglas Hyde (późniejszy Prezydent Irlandii, po uzyskaniu niepodległości przez ten kraj) założył w Dublinie Ligę Gaelicką, zajmującą się propagowaniem języka irlandzkiego.
14 sierpnia – pojawiły się w Paryżu pierwsze na świecie rejestracje samochodowe. Mocowane po lewej stronie auta, zawierały: nazwisko właściciela, jego adres i numery rejestracyjne.
18 sierpnia – modernistyczny pisarz i poeta Stanisław Przybyszewski poślubił w Berlinie norweską pianistkę i literatkę Dagny Juel.
7 września – został założony włoski klub sportowy Genoa Cricket and Football Club.
19 września – Nowa Zelandia, jako pierwsze państwo, przyznała kobietom czynne prawo wyborcze w wyborach do parlamentu (bierne prawo wyborcze uzyskały dopiero w 1919 r.).
28 września – powstał portugalski klub sportowy FC Porto.
3 listopada – w hiszpańskim porcie Santander eksplodował statek SS Cabo Machichaco z ładunkiem dynamitu. Zginęło 590 osób, 525 zostało rannych.
7 listopada – amerykański stan Kolorado: kobiety uzyskały prawa wyborcze.
12 listopada – tzw. Linia Duranda została przyjęta jako granica między brytyjskimi posiadłościami w Indiach a Afganistanem.
16 listopada – powstał czeski klub piłkarski Sparta Praga.
28 listopada – na Nowej Zelandii odbyły się wybory parlamentarne, pierwsze po przyznaniu po raz trzeci na świecie czynnego prawa wyborczego kobietom (po Terytorium Wyoming w 1869 i Wyspie Man w 1881 roku).
2 grudnia – na Placu Czerwonym w Moskwie uroczyście otwarto, znany obecnie pod nazwą „GUM”, pasaż handlowy.
9 grudnia – anarchista Auguste Vaillant dokonał zamachu bombowego we francuskim Zgromadzeniu Narodowym. Rannych zostało około 50 osób.

W Amsterdamie rozegrano pierwsze mistrzostwa świata w łyżwiarstwie szybkim (4 dystanse: 500 m, 1500 m, 5000 m i 10 000 m).
W Wiedniu, na terenie Arsenału, powstał Zakład Aeronautyki Wojskowej oraz pierwsze pole wzlotów dla aerostatów armii Austro-Węgier.

Urodzili się[edytuj | edytuj kod]

5 stycznia:
- Agata od NMP Patronki Cnót Hernández Amorós, hiszpańska karmelitanka miłosierdzia, męczennica, błogosławiona katolicka (zm. 1936)
- Paramahansa Jogananda (dewanagari परमहंस योगानन्‍द), indyjski jogin (zm. 1952)
8 stycznia – Ladislav Hudec, słowacki architekt i budowniczy, czynny głównie w Szanghaju (zm. 1958)
12 stycznia – Hermann Göring, polityk, jeden z przywódców III Rzeszy (zm. 1946)
19 stycznia - Franciszek Korszyński, polski duchowny katolicki, biskup pomocniczy włocławski (zm. 1962)
25 stycznia - Czesław Rydzewski, polski duchowny katolicki, biskup pomocniczy łomżyński (zm. 1951)
29 stycznia – Wacław Jędrzejewicz, polski działacz niepodległościowy, oficer, polityk i dyplomata, historyk (zm. 1993)
30 stycznia – Izaak Meir Lewin (hebr.: יצחק-מאיר לוין), polski i izraelski rabin, działacz społeczny i polityk (zm. 1971)
5 lutego – Roman Ingarden, polski filozof, profesor Uniwersytetu Lwowskiego (zm. 1970)
6 lutego – Muhammad Zafrullah Khan, pakistański prawnik, polityk i dyplomata, minister spraw zagranicznych Pakistanu, przewodniczący sesji Zgromadzenia Ogólnego ONZ, prezes Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości (zm. 1985)
12 lutego – Omar Bradley, amerykański generał na froncie północno-afrykańskim i europejskim w czasie II wojny światowej (zm. 1981)
13 lutego – Władysław Dziadosz, prawnik, polityk, wojewoda kielecki (zm. 1980)
16 lutego:
- Julian Grobelny, polski działacz socjalistyczny, przewodniczący Żegoty (zm. 1944)
- Michaił Tuchaczewski (ros. Михаил Николаевич Тухачевский), radziecki dowódca i teoretyk wojskowy (zm. 1937)
17 lutego – Nicefor od Jezusa i Marii Díez Tejerina, hiszpański pasjonista, męczennik, błogosławiony katolicki (zm. 1936)
21 lutego – Andrés Segovia, gitarzysta i kompozytor hiszpański (zm. 1987)
23 lutego – Alvar Thiel, szwedzki żeglarz, medalista olimpijski (zm. 1973)
26 lutego - Józef Szyfter, polski kapitan pilot, powstaniec wielkopolski (zm. 1940)
4 marca – Karol Polakiewicz, polski prawnik i polityk, wicemarszałek Sejmu (zm. 1962)
11 marca – Gustáv Nedobrý, słowacki działacz turystyczny, taternik i ratownik tatrzański (zm. 1966)
17 marca - Józef Gałuszka, polski poeta, prozaik, dziennikarz, publicysta (zm. 1939)
19 marca
- Wanda Kragen, polska pisarka, poetka, tłumaczka (zm. 1982)
- Wasyl Mudry, ukraiński dziennikarz, polityk, wicemarszałek Sejmu (zm. 1966)
- José María Velasco Ibarra, ekwadorski prawnik, polityk, prezydent Ekwadoru (zm. 1979)
24 marca – Walter Baade, niemiecki astronom (zm. 1960)
27 marca – Karl Mannheim, niemiecki socjolog (zm. 1947)
30 marca – Jan Jaskanis, działacz komunistyczny i związkowy (zm. 1962)
31 marca – Zofia Vetulani, polska urzędniczka państwowa (zm. 1981)
3 kwietnia - Jan Spychalski, polski malarz, biograf, publicysta (zm. 1946)
8 kwietnia – Wilhelm Hörl, oficer zawodowy piechoty, odznaczony Virtuti Militari (zm. 1940 – zamordowany w Charkowie)
9 kwietnia – Aimé Cassayet-Armagnac, francuski rugbysta, medalista olimpijski (zm. 1927)
16 kwietnia - Stefan Dękierowski, polski reżyser, realizator i operator filmowy (zm. 1975)
20 kwietnia:
- Harold Lloyd, amerykański aktor komediowy epoki kina niemego (zm. 1971)
- Edna Parker, jedna z rekordzistów długowieczności (zm. 2008)
- Joan Miró, hiszpański malarz i rzeźbiarz (zm. 1983)
25 kwietnia – Serafin Koda, albański franciszkanin, męczennik, błogosławiony katolicki (zm. 1947)
26 kwietnia – Björn Bothén, szwedzki żeglarz, olimpijczyk (zm. 1955)
29 kwietnia – Harold Clayton Urey, amerykański chemik (zm. 1981)
30 kwietnia – Joachim von Ribbentrop, jeden z głównych przywódców III Rzeszy, minister spraw zagranicznych Rzeszy (zm. 1946)
6 maja - Hugon Almstaedt, żołnierz Legionów Polskich, prezydent Sosnowca (zm. 1958)
11 maja – Robert Girardet, francuski żeglarz, medalista olimpijski (zm. 1977)
16 maja – Iwan Wyszniegradski, rosyjski kompozytor i teoretyk muzyki (zm. 1979)
23 maja – Kamen Wiczew, bułgarski asumpcjonista, męczennik, błogosławiony katolicki (zm. 1952)
6 czerwca – Henryk Gliszczyński, oficer zawodowy piechoty, odznaczony Virtuti Militari (zm. 1940 – zamordowany w Charkowie)
27 czerwca – Toti dal Monte, włoska śpiewaczka operowa, sopranowa (zm. 1975)
30 czerwca - Marianne Zoff, austriacka aktorka, śpiewaczka operowa (zm. 1984)
4 lipca – Reidar Marthiniussen, norweski żeglarz, medalista olimpijski (zm. 1968)
7 lipca – Symeon Łukacz, biskup greckokatolicki, błogosławiony katolicki (zm. 1964)
8 lipca
- Władysław Baczyński, polski polityk komunistyczny, poseł na Sejm RP (zm. 1937)
- Marceli Nowotko, działacz ruchu robotniczego (zm. 1942)
15 lipca – Włodzimierz Antoniewicz, archeolog polski pochodzenia ormiańskiego, rektor Uniwersytetu Warszawskiego, członek PAN (zm. 1973)
16 lipca – Władysław Imielski, działacz polskiego i francuskiego ruchu komunistycznego (zm. 1973)
19 lipca – Władimir Majakowski, poeta radziecki (zm. 1930)
21 lipca – Aleksander Glücksburg, król Grecji (zm. 1920)
23 lipca - Michał Klepacz, polski duchowny katolicki, biskup łódzki (zm. 1967)
28 lipca – Alfred Eluère, francuski rugbysta, medalista olimpijski (zm. 1985)
29 lipca – Marian Koczwara, polski botanik, specj. z zakresu farmakognozji, prof. Uniwersytetu Jagiellońskiego (zm. 1970)
31 lipca
- Antoni Pająk, polski polityk, premier RP na uchodźstwie (zm. 1965)
- Ragnar Vik, norweski żeglarz, medalista olimpijski (zm. 1941)
5 sierpnia – Sydney Camm, brytyjski konstruktor lotniczy (zm. 1966)
6 sierpnia – Guthrie McClintic, amerykański reżyser filmowy i teatralny oraz producent (zm. 1961)
14 sierpnia – Alfred Alessandrescu, kompozytor rumuński (zm. 1959)
17 sierpnia – Mae West, amerykańska aktorka (zm. 1980)
18 sierpnia – Frank Linke-Crawford, austriacki pilot, as lotnictwa austro-węgierskiego (zm. 1918)
19 sierpnia - Stefan Starzyński, polski major, polityk, ekonomista, publicysta, prezydent Warszawy (zm. 1939)
30 sierpnia
- Feliks Kapłan, działacz komunistyczny i związkowy (zm. 1963)
- Huey Pierce Long, amerykański polityk, senator ze stanu Luizjana (zm. 1935)
6 września - John W. Bricker, amerykański polityk, senator ze stanu Ohio (zm. 1986)
12 września – Frederick William Franz, amerykański działacz religijny, prezes Towarzystwa Strażnica, członek Ciała Kierowniczego Świadków Jehowy (zm. 1992)
25 września – Michał Kozal, polski duchowny katolicki, biskup pomocniczy włocławski, błogosławiony (zm. 1943)
29 września – Nadzieja od Jezusa (María Józefa Alhama Valera), hiszpańska zakonnica, mistyczka, błogosławiona katolicka (zm. 1983)
6 października – Meghnad Saha, indyjski fizyk i astronom (zm. 1956)
7 października – Alan Williams, amerykański inżynier i sportowiec, medalista olimpijski (zm. 1984)
16 października – Tadeusz Zwoliński, polski kartograf, autor przewodników, speleolog, fotograf (zm. 1955)
18 października - Piotr Kałwa, polski duchowny katolicki, biskup lubelski (zm. 1974)
29 października – Paschalis Carda Saporta, hiszpański duchowny katolicki, męczennik, błogosławiony (zm. 1936)
9 listopada – María Amparo Carbonell Muñoz, hiszpańska salezjanka, męczennica, błogosławiona katolicka (zm. 1936)
22 listopada - Maria Keller, austriacka lekkoatletka, sprinterka, skoczkini w dal (zm. 1990)
25 listopada:
- Maria Julia Ivanišević, chorwacka zakonnica ze Zgromadzenia Córek Bożej Miłości, męczennica, błogosławiona katolicka (zm. 1941)
- Peter Schlütter, duński żeglarz, medalista olimpijski (zm. 1959)
27 listopada – María del Carmen Viel Ferrando, hiszpańska działaczka Akcji Katolickiej, męczennica, błogosławiona katolicka (zm. 1936)
29 listopada
- Edward Bogusz, polski legionista, polityk, poseł na Sejm RP (zm. 1986)
- María Orosa, filipińska chemiczka, działaczka niepodległościowa i społeczna (zm. 1945)
10 grudnia – Jerzy Stempowski, polski eseista, krytyk literacki, tłumacz (zm. 1969)
11 grudnia – Alceu Amoroso Lima, brazylijski pisarz, krytyk literacki i katolicki przywódca religijny (zm. 1983)
12 grudnia – Janina Misiewicz, polska lekarka-ftyzjatra, profesor uczelni nauk medycznych, dyrektor Polskiego Instytutu Przeciwgruźliczego (zm. 1958)
13 grudnia
- Jerzy Paciorkowski, polski prawnik, polityk, wojewoda kielecki (zm. 1957)
- Stanisław Szukalski, polski rzeźbiarz i malarz (zm. 1987)
17 grudnia – James Baird, nowozelandzki rugbysta (zm. 1917)
18 grudnia – Josef Rufer, austriacki teoretyk muzyki, krytyk muzyczny i pedagog (zm. 1985)
25 grudnia – Maria Żelańska, polska działaczka komunistyczna (zm. 1960)
26 grudnia:
- Halfdan Schjøtt, norweski żeglarz, medalista olimpijski (zm. 1974)
- Mao Zedong, przywódca Chin komunistycznych, dyktator (zm. 1976)

data dzienna nieznana:
- Johann Franz, spiskoniemiecki przewodnik tatrzański (zm. 1915)
- Paweł Lang Fu, chiński męczennik, święty katolicki (zm. 1900)

Zmarli[edytuj | edytuj kod]

5 stycznia – Karol od św. Andrzeja, holenderski pasjonista, święty katolicki (ur. 1821)
17 stycznia – Rutherford Hayes, dziewiętnasty prezydent USA (ur. 1822)
3 lutego – Teofil Lenartowicz, polski poeta, etnograf, rzeźbiarz (ur. 1822)
7 lutego – Anna Maria Adorni, włoska zakonnica, błogosławiona katolicka (ur. 1805)
18 lutego
- Jerzy Tupou I, założyciel królestwa Tonga (ur. 1797)
- Norbert Bonczyk, ksiądz katolicki, poeta, bojownik o zachowanie czystości mowy polskiej na Górnym Śląsku w okresie Kulturkampfu (ur. 1837)
24 lutego – Józefa Naval Girbès, hiszpańska tercjarka karmelitańska, błogosławiona katolicka (ur. 1820)
17 marca – Jules Ferry francuski polityk, twórca obowiązkowego, bezpłatnego i laickiego szkolnictwa. Zamordowany przez fanatyka religijnego (ur. 1832)
27 marca – Alphonse Beau de Rochas, francuski inżynier, projektant silnika czterosuwowego (ur. 1815)
4 kwietnia – Alphonse Louis Pierre Pyrame de Candolle, szwajcarski botanik (ur. 1806)
8 kwietnia – August Franciszek Czartoryski, polski salezjanin, błogosławiony katolicki (ur. 1858)
29 kwietnia – Józef Bliziński, komediopisarz pozytywistyczny (ur. 1827)
23 maja – Aćim Medović, serbski lekarz polskiego pochodzenia, autor pierwszego podręcznika medycyny sądowej w języku serbskim (ur. 1815)
15 czerwca – Ferenc Erkel, węgierski kompozytor, ojciec węgierskiej opery narodowej (ur. 1810)
6 lipca:
- Guy de Maupassant, pisarz francuski (ur. 1850)
- Józef Stolarczyk, polski ksiądz, pierwszy proboszcz Zakopanego, taternik (ur. 1816)
13 lipca – Ferdynand Maria Baccilieri, włoski duchowny katolicki, błogosławiony (ur. 1821)
23 sierpnia – Michał Elwiro Andriolli, polski rysownik, ilustrator i malarz (ur. 1836)
20 października – Philip Schaff, szwajcarski teolog protestancki i historyk chrześcijaństwa (ur. 1819)
30 października – John Abbott, kanadyjski polityk, premier Kanady (ur. 1821)
1 listopada – Jan Matejko, polski malarz (ur. 1838)
6 listopada – Piotr Czajkowski, rosyjski kompozytor (ur. 1840)
17 listopada – Aleksander I Battenberg, książę Bułgarii (ur. 1857)

Święta ruchome[edytuj | edytuj kod]

Tłusty czwartek: 9 lutego
Ostatki: 14 lutego
Popielec: 15 lutego
Niedziela Palmowa: 26 marca
Pamiątka śmierci Jezusa Chrystusa: 30 marca
Wielki Czwartek: 30 marca
Wielki Piątek: 31 marca
Wielka Sobota: 1 kwietnia
Wielkanoc: 2 kwietnia
Poniedziałek Wielkanocny: 3 kwietnia
Wniebowstąpienie Pańskie: 11 maja
Zesłanie Ducha Świętego: 21 maja
Boże Ciało: 1 czerwca

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

1893

Spis treści

Wydarzenia w Polsce[edytuj | edytuj kod]

Wydarzenia na świecie[edytuj | edytuj kod]

Urodzili się[edytuj | edytuj kod]

Zmarli[edytuj | edytuj kod]

Święta ruchome[edytuj | edytuj kod]

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Menu nawigacyjne

Szukaj