1931
1931. urtea | |
---|---|
Kronologia | |
Mendeak | XIX.a • XX.a • XXI.a |
Hamarkadak | 1910(e)koa • 1920(e)koa • 1930(e)koa • 1940(e)koa • 1950(e)koa |
Urteak | 1928 • 1929 • 1930 • 1931 • 1932 • 1933 • 1934 |
Beste egutegi batzuetan | |
Gregoriotar egutegia |
1931 MCMXXXI |
Ab urbe condita | 2684 |
Armeniar egutegia |
1380 ԹՎ ՌՅՁ |
Bahá'í egutegia | 87 – 88 |
Bengaliar egutegia | 1338 |
Berber egutegia | 2881 |
Egutegi budista | 2475 |
Myanmarko egutegia | 1293 |
Bizantziar egutegia | 7439 – 7440 |
Koptoen egutegia | 1647 – 1648 |
Etiopiar egutegia | 1923 – 1924 |
Hebrear egutegia | 5691 – 5692 |
Egutegi hinduak | |
Bikram Samwat | 1987 – 1988 |
Shaka Samvat | 1853 – 1854 |
Kali Yuga | 5032 – 5033 |
| |
Iraniar egutegia | 1309 – 1310 |
Islamiar egutegia | 1349 – 1350 |
Japoniar egutegia |
Shōwa 6 (昭和6年) |
Korear egutegia | 4264 |
Thailandiar eguzki egutegia | 2474 |
Holozeniar egutegia | 11931 |
Gertaerak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- Otsailaren 12a - Vatikano Irratiko lehen emisioak hasi ziren.
- Apirilaren 13a- Espainiako Bigarren Errepublikako bandera lehenbiziko aldiz erabili zuten Eibarren, Errepublika aldarrikatu zuten aurreko egunean.
- Apirilaren 18a- Kataluniako Generalitatea eratu zuten Bartzelonan.
- Ekainaren 14a - Lizarran alkateen biltzarrak estatutu batua eskatu zuen Hego Euskal Herriarentzat.
- Irailaren 18a - Mukdengo istilua, Japoniako ofizial ultranazionalistek trenbidearen gutxieneko sekzio bat lehertu zuten Mantxuriaren okupazioa justifikatzeko.
- Urriaren 17a - Al Capone epaitu zuten eta hamaika urteko zigorra ezarri.
Arte eta kultura[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- Urtarrilaren 28a - Katiuska, la mujer rusa (euskaraz: Katiuska, errusiar emakumea), Pablo Sorozabalen musika eta Emilio González del Castillo eta Manuel Martíren libretoa duen opereta estreinatu zen Bartzelonako Victoria antzokian.
Zientzia eta teknologia[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Kirolak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Jaiotzak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Urtarrila[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- Urtarrilaren 1a - Gianuario Carta, italiar politikari kristau demokrata (h. 2017).
- Urtarrilaren 1a - Yoshio Masui, japoniar biologoa.
- Urtarrilaren 2a - Toshiki Kaifu, Japoniako Lehen Ministroa.
- Urtarrilaren 3a - Joseba Andoni Leizaola, gipuzkoar politikari jeltzalea eta Eusko Legebiltzarreko mahaiburua (h. 2017).
- Urtarrilaren 4a - Javier Berasaluze Markiegi, gipuzkoar futbolari ohia.
- Urtarrilaren 5a - Alvin Ailey, estatubatuar dantzaria (h. 1989).
- Urtarrilaren 5a - Alfred Brendel, austriar piano-jotzailea.
- Urtarrilaren 5a - Robert Duvall, estatubatuar aktorea eta zinema zuzendaria.
- Urtarrilaren 5a - Juan Goytisolo, kataluniar idazlea (h. 2017).
- Urtarrilaren 6a - Jesus Alberdi, Egileor, gipuzkoar bertsolaria (h. 2008).
- Urtarrilaren 6a - E. L. Doctorow, estatubatuar eleberrigilea (h. 2015).
- Urtarrilaren 7a - Ignacio Arozena, donostiar idazlea eta Historia katedraduna Bermeoko Batxilergo Institutuan (h. 2003).
- Urtarrilaren 14a - Eduardo López Albizu, bizkaitar sindikalista eta politikaria, Patxi López lehendakariaren aita (h. 1992).
- Urtarrilaren 14a - Joseph Pérez, frantziar historialaria, Espainiako eta Hispanoamerikako historian aditua.
- Urtarrilaren 15a - Roger Idiart, apaiza eta euskal idazlea (h. 2009).
- Urtarrilaren 16a - Johannes Rau, Alemaniako presidentea (h. 2006).
- Urtarrilaren 17a - Antonio Ansola, euskal herritar futbolaria (h. 2013).
- Urtarrilaren 17a - James Earl Jones, estatubatuar aktorea.
- Urtarrilaren 18a - Chun Doo-hwan, Hego Koreako presidentea.
- Urtarrilaren 20a - David Morris Lee, estatubatuar fisikaria, 1996ko Fisikako Nobel Saria.
- Urtarrilaren 21a - Yoshiko Kuga, japoniar aktorea.
- Urtarrilaren 22a - Sam Cooke, estatubatuar musikaria (h. 1964).
- Urtarrilaren 24a - Lars Hörmander, suediar matematikaria (h. 2012).
- Urtarrilaren 25a - Paavo Haavikko, finlandiar dramaturgo eta poeta, Finlandiako funtsezko egileetako bat (h. 2008).
- Urtarrilaren 26a - Paul-Albert Février, frantziar historialaria (h. 1991).
- Urtarrilaren 27a - Mordecai Richler, quebectar idazlea (h. 2001).
- Urtarrilaren 27a - Angel Sertutxa, bizkaitar futbolaria (h. 2019).
- Urtarrilaren 28a - Lucia Bosè, italiar aktorea (h. 2020).
- Urtarrilaren 29a - Xosé Fernández Ferreiro, galiziar idazlea (h. 2015).
- Urtarrilaren 29a - Gert Hofmann, alemaniar idazlea (h. 1993).
Otsaila[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- Otsailaren 1a - Boris Jeltsin, lehendabiziko Errusiako presidentea (h. 2007).
- Otsailaren 4a - María Estela Martínez de Perón, Argentinako presidentea.
- Otsailaren 5a - Wim van Eekelen, herbehereetar politikari eta legegizona.
- Otsailaren 5a - Drummond Matthews, britainiar geologoa (h. 1997).
- Otsailaren 5a - Vicente Parra, espainiar antzezlea (h. 1997).
- Otsailaren 6a - Rip Torn, estatubatuar aktorea (h. 2019).
- Otsailaren 8a - James Dean, estatubatuar aktorea (h. 1955).
- Otsailaren 9a - Josef Masopust, txekiar futbolaria (h. 2015).
- Otsailaren 9a - Robert Morris, estatubatuar artista bisuala, artista kontzeptuala eta idazlea (h. 2018).
- Otsailaren 12a - Regina Raull, bizkaitar margolaria (h. 2019).
- Otsailaren 15a - Claire Bloom, ingeles aktorea.
- Otsailaren 15a - Joan Hernández Pijuan, kataluniar margolari eta grabatzailea (h. 2005).
- Otsailaren 17a - Yves Pouliquen, frantziar oftalmologoa, Frantses Akademiako kidea (h. 2020).
- Otsailaren 18a - Toni Morrison, estatubatuar idazlea, afro-amerikar literaturaren sustatzaile nagusietakoa eta 1993ko Literaturako Nobel Saria (h. 2019).
- Otsailaren 18a - Lucio Urtubia, nafar igeltseroa eta militante anarkista (h. 2020).
- Otsailaren 18a - Laura Valenzuela, espainiar abeslari, modelo eta aktorea.
- Otsailaren 20a - John Milnor, estatubatuar matematikaria.
- Otsailaren 24a - Uri Orlev, haur literaturako israeldar idazle eta itzultzailea.
- Otsailaren 26a - Claude Piron, belgikar-suitzar psikologoa eta itzultzaile eta idazle esperantista (h. 2008).
Martxoa[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- Martxoaren 1a - Lamberto Dini, Italiako lehen ministroa.
- Martxoaren 1a - Richard Rive, hegoafrikar idazlea, Hego Afrikako kontakizun labur idazle hoberentzat hartua (h. 1989).
- Martxoaren 2a - Mikhail Gorbatxov, Sobietar Batasuneko agintari nagusia.
- Martxoaren 2a - Emma Penella, espainiar zinema, antzerki eta telebistako aktorea (h. 2007).
- Martxoaren 7a - Mady Mesplé, frantziar opera-abeslaria, sopranoa (h. 2020).
- Martxoaren 9a - León Febres-Cordero, Ekuadorgo presidentea (h. 2008).
- Martxoaren 9a - Martin Harwit, txekiar-estatubatuar astronomoa eta idazlea.
- Martxoaren 10a - Jose Antonio Arana, bizkaitar ikertzaile, euskalari eta euskaltzaina (h. 2011).
- Martxoaren 11 - Janosch, alemaniar idazle eta ilustratzailea.
- Martxoaren 11 - Rupert Murdoch, australiar enpresa-gizona.
- Martxoaren 14a - Ricardo Echanove, bizkaitar idazle eta politikaria.
- Martxoaren 17a - Jose Maria Orue, euskal herritar futbolaria, 18 urtez Athleticen jokatu zuena (h. 2007).
- Martxoaren 18a - Nicanor Sagardui, Athleticeko futbolaria (h. 1998).
- Martxoaren 21a - Jesus Ilundain, El Tuli, iruindar sanferminzale ezaguna.
- Martxoaren 21a - Jon Oria, nafar historialaria (h. 2016).
- Martxoaren 21a - Richard Ratsimandrava, Madagaskargo presidentea (h. 1975).
- Martxoaren 22a - Burton Richter, estatubatuar fisikaria, 1976ko Fisikako Nobel Saria (h. 2018).
- Martxoaren 22a - Carlos Ferrer Salat, espainiar enpresaburu eta kirolaria (h. 1998).
- Martxoaren 22a - William Shatner, kanadar aktorea.
- Martxoaren 23a - Viktor Kortxnoi, sobietar-suitzar xake jokalaria (h. 2016).
- Martxoaren 25a - Jacques Bens, frantziar eleberrigilea (h. 2001).
- Martxoaren 25a - Ida B. Wells, estatubatuar kazetaria, eskubide zibilen mugimenduko lider aitzindaria eta NAACP erakundearen sortzaileetako bat (j. 1862).
- Martxoaren 26a - Leonard Nimoy, estatubatuar aktore eta zinema-zuzendaria, Star Trek telesailean Mr. Spock pertsonaia antzezteagatik ezaguna (h. 2015).
- Martxoaren 29a - José Ramón Gurrutxaga, bizkaitar apaiz salestarra, Perun apezpiku izandakoa (h. 2017).
Apirila[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- Apirilaren 1a - Rolf Hochhuth, alemaniar idazlea (h. 2020).
- Apirilaren 2a - Reizo Fukuhara, japoniar futbolaria (h. 1970).
- Apirilaren 6a - Ram Dass, estatubatuar unibertsitate-irakasle, idazle eta guru garaikidea, psikotropoekin esperimentatzeagatik ezaguna (h. 2019).
- Apirilaren 9a - Heisuke Hironaka, japoniar matematikaria.
- Apirilaren 11 - Luís Cabral, Ginea Bissauko lehenbiziko presidentea (h. 2009).
- Apirilaren 11 - José María Ruiz-Mateos, espainiar enpresaburua, Rumasa enpresaren jabea (h. 2015).
- Apirilaren 13a - Michel Deville, frantziar zinemagilea.
- Apirilaren 15a - Tomas Tranströmer, suediar idazle, olerkari eta itzultzailea, 2011ko Literaturako Nobel Saria (h. 2015).
- Apirilaren 20a - Louis Pouzin, frantziar informatikaria.
- Apirilaren 21a - Gabriel de Broglie, frantziar historialaria.
- Apirilaren 24a - Bridget Riley, britainiar margolaria, Op Art arte-mugimenduko margolari aipagarrienetako bat.
- Apirilaren 25a - Mariano Puga Concha, Txileko elizbarrutiko apaiza eta giza eskubideen aldeko ekintzailea (h. 2020).
- Apirilaren 28a - Takashi Mizuno, japoniar futbolaria.
- Apirilaren 29a - Frank Auerbach, alemanian jaiotako ingeles margolaria.
- Apirilaren 29a - Lonnie Donegan, eskoziar musikaria, Skiffle musika estiloaren aitzindarietako bat (h. 2002).
Maiatza[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- Maiatzaren 2a - Núria Pompeia Vilaplana i Boixons, kataluniar marrazkigile eta idazlea (h. 2016).
- Maiatzaren 3a - Aldo Rossi, italiar teoriko, margolari eta arkitekto postmodernoa (h. 1997).
- Maiatzaren 5a - Juan María Lasa, gipuzkoar futbolaria (h. 2014).
- Maiatzaren 7a - Ricardo Legorreta, mexikar arkitektoa (h. 2011).
- Maiatzaren 7a - Gene Wolfe, estatubatuar ingeniari eta eleberrigilea (h. 2019).
- Maiatzaren 10a - Ettore Scola, italiar gidoilaria eta zinegilea (h. 2016).
- Maiatzaren 13a - Jim Jones, Herriaren Tenplua sektaren sortzaile eta burua, Guyanako Jonestown herrian sektakideen suizidio masiboa agindu zuena (h. 1978).
- Maiatzaren 19a - Alfred Schmidt, alemaniar filosofoa (h. 2012).
- Maiatzaren 20a - Georgios Vasiliou, Zipreko presidente ohia.
- Maiatzaren 23a - José Luis Coll, espainiar aktore, umorista eta idazlea, Tip y Coll umorista bikotea osatzeagatik ezaguna (h. 2007).
- Maiatzaren 24a - Michael Lonsdale, britainiar jatorriko frantziar aktorea (h. 2020).
- Maiatzaren 26a - Luis Iriondo, gipuzkoar aktore eta musikagilea (h. 2017).
- Maiatzaren 30a - Vizma Belševica, letoniar olerkaria, idazlea eta izultzailea (h. 2005).
- Maiatzaren 30a - Antonio Gamoneda, espainiar olerkari berritzailea.
- Maiatzaren 31 - John Robert Schrieffer, estatubatuar fisikaria, 1972ko Fisikako Nobel Saria (h. 2019).
Ekaina[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- Ekainaren 3a - Raúl Castro, Kubako presidentea eta Fidel Castroren anaia gazteena.
- Ekainaren 4a - D. M. Jayaratne, Sri Lankako lehen ministroa (h. 2019).
- Ekainaren 5a - Jacques Demy, frantziar zinemagilea (h. 1990).
- Ekainaren 5a - José Joaquín Puig de la Bellacasa, bizkaitar diplomazialari ohia.
- Ekainaren 6a - Víctor Mora, kataluniar idazle, itzultzaile eta komiki-gidoilaria (h. 2016).
- Ekainaren 6a - Roger Saubot, lapurtar arkitektoa (h. 1999).
- Ekainaren 7a - Malcolm Morley, britainiar artista (h. 2018).
- Ekainaren 10a - João Gilberto, brasildar musikagilea (h. 2019).
- Ekainaren 15a - Budd Hopkins, estatubatuar margolari eta eskultorea (h. 2011).
- Ekainaren 18a - Fernando Henrique Cardoso, Brasilgo presidentea.
- Ekainaren 23a - Urs Jaeggi, suitzar idazle, soziologo eta margolaria.
- Ekainaren 23a - Ola Ullsten, Suediako lehen ministroa (h. 2018).
- Ekainaren 25a - Jack Beal, estatubatuar margolaria (h. 2013).
- Ekainaren 27a - Grant Weatherstone, eskoziar errugbilaria (h. 2020).
- Ekainaren 29a - Jorge Edwards, txiletar idazle, kazetari, literatura kritikari eta diplomazialaria.
Uztaila[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- Uztailaren 1a - Seyni Kountché, Nigerko presidentea (h. 1987).
- Uztailaren 4a - Stephen Boyd, iparrirlandar aktorea (h. 1977).
- Uztailaren 5a - Miel Sasieta, gipuzkoar arkeologoa (h. 2019).
- Uztailaren 6a - Emily Nasrala, libanoar idazle eta emakumeen eskubideen aldeko aktibista (h. 2018).
- Uztailaren 8a - Arawa Kimura, japoniar futbolaria (h. 2007).
- Uztailaren 8a - Jürgen Trumpf, Europar Batasuneko Kontseiluko idazkari nagusia.
- Uztailaren 10a - Abilio Barbero, gipuzkoar historialaria (h. 1990).
- Uztailaren 10a - Alice Munro, kanadar idazlea, 2013ko Literaturako Nobel Saria.
- Uztailaren 15a - Isidoro Bastarrika, euskal idazlea (h. 1992).
- Uztailaren 16a - Ignacio Egibar, gipuzkoar arraunlari ohia.
- Uztailaren 17a - Remigio Mendiburu, gipuzkoar eskultorea (h. 1990).
- Uztailaren 18a - Walter Vidarte, uruguaiar aktorea (h. 2011).
- Uztailaren 22a - Iñaki Alustiza Izagirre, bizkaitar futbolaria (h. 2008).
- Uztailaren 22a - Guido de Marco, Maltako presidentea (h. 2010).
- Uztailaren 23a - Arata Isozaki, japoniar arkitektoa.
- Uztailaren 24a - Ermanno Olmi, italiar zinema zuzendari eta gidoilaria (h. 2018).
- Uztailaren 24a - Éric Tabarly, bretainiar itsasgizona (h. 1998).
- Uztailaren 26a - Edward Zacca, Jamaikako jarduneko Gobernadore Orokorra (h. 2019).
- Uztailaren 30a - Dominique Lapierre, frantziar idazlea.
- Uztailaren 31 - Ivan Rebroff, alemaniar abeslaria, aparteko ahots tartean abesteko gai zena (h. 2008).
Abuztua[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- Abuztuaren 1a - Seán Ó Riada, irlandar musikagilea eta musika taldeko zuzendaria (h. 1971).
- Abuztuaren 2a - Takashi Takabayashi, japoniar futbolaria (h. 2009).
- Abuztuaren 5a - Alec Reid, irlandar apaiza, Ipar Irlandako eta Euskal Herriko bake prozesuen bultzatzailea (h. 2013).
- Abuztuaren 6a - Ignazio Arregi, gipuzkoar erlijio-gizon eta kazetaria.
- Abuztuaren 8a - Roger Penrose, britainiar fisikaria eta matematikaria, 2020ko Fisikako Nobel Saria.
- Abuztuaren 12a - William Goldman, estatubatuar eleberrigile, antzerki-idazle, eta gidoigilea (h. 2018).
- Abuztuaren 16a - Alessandro Mendini, italiar arkitekto eta diseinatzailea (h. 2019).
- Abuztuaren 16a - Kakuichi Mimura, japoniar futbolaria.
- Abuztuaren 18a - Hans Tietmeyer, alemaniar ekonomialaria, nazioarteko finantzetako pertsonalitaterik garrantzitsuenetakoa (h. 2016).
- Abuztuaren 21a - Manuel Larrabeiti, bizkaitar futbolaria (h. 2018).
- Abuztuaren 22a - Ruy Guerra, brasildar zinemagile, idazle eta aktorea.
- Abuztuaren 23a - Hamilton Smith, estatubatuar mikrobiologoa, 1978ko Medikuntzako Nobel Saria.
- Abuztuaren 24a - Luis Arraiago, Xegama, nafar frantziskotar fraidea eta baratzezaina (h. 2020).
- Abuztuaren 26a - Miguel Castells, bizkaitar abokatua eta politikaria.
- Abuztuaren 28a - José Agustín Ganuza, nafar apaiza.
- Abuztuaren 28a - Shunichiro Okano, japoniar futbolaria (h. 2017).
- Abuztuaren 30a - Jack Swigert, estatubatuar astronauta eta militarra, Apollo 13 misioan Houston, arazo bat daukagu esaldi famatua esan zuena (h. 1982).
Iraila[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- Irailaren 1a - Arturo Pomar, espainiar xake jokalaria (h. 2016).
- Irailaren 3a - Samir Amin, egiptoar ekonomialari marxista (h. 2018).
- Irailaren 4a - Xabier Aranburu Sagarzazu, hondarribiar idazlea eta kazetaria (h. 2014).
- Irailaren 4a - Anthony de Mello, indiar apaiz jesuita eta psikoterapeuta (h. 1987).
- Irailaren 7a - Fausto Iza, bizkaitar txirrindulari ohia.
- Irailaren 7a - Josep Lluís Núñez, kantabriar enpresaburua eta Bartzelona Futbol Klubeko presidente ohia (h. 2018).
- Irailaren 9a - Waldemar Świerzy, poloniar marrazkigilea (h. 2013).
- Irailaren 12a - Ian Holm, ingeles aktorea (h. 2020).
- Irailaren 12a - Roger Planchon, frantziar antzerki-zuzendaria eta antzerkigilea (h. 2009).
- Irailaren 17a - Anne Bancroft, estatubatuar aktorea (h. 2005).
- Irailaren 18a - Xabier Exposito, gipuzkoar futbolari ohia eta entrenatzailea.
- Irailaren 19a - Hiroto Muraoka, japoniar futbolaria (h. 2017).
- Irailaren 21a - Larry Hagman, estatubatuar aktorea (h. 2012).
- Irailaren 22a - Fay Weldon, ingeles idazlea.
- Irailaren 23a - Ignatius Kutu Acheampong, Ghanako estatuburua (h. 1979).
- Irailaren 24a - Tom Adams, Barbadosko lehen ministroa (h. 1985).
- Irailaren 29a - James Cronin, estatubatuar fisikaria, 1980ko Fisikako Nobel Saria (h. 2016).
- Irailaren 29a - Anita Ekberg, suediar aktore eta modeloa (h. 2015).
- Irailaren 30a - Angie Dickinson, estatubatuar aktorea.
Urria[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- Urriaren 3a - Denise Scott Brown, hegoafrikar arkitekto eta urbanista.
- Urriaren 3a - Julen Gimon, euskal politikari eta abokatua (h. 2001).
- Urriaren 6a - Riccardo Giacconi, italiar fisikaria, 2002ko Fisikako Nobel Saria (h. 2018).
- Urriaren 6a - Nikolai Txernikh, sobietar eta ukrainar astronomoa (h. 2004).
- Urriaren 7a - Ryuzo Hiraki, japoniar futbolaria (h. 2009).
- Urriaren 7a - Desmond Tutu, hegoafrikar apezpiku anglikanoa eta apartheidaren aurkako ekintzailea.
- Urriaren 12a - Bixente Etxeandia, gipuzkoar futbolaria, Deportivo Alavésen historian gol gehien sartu dituen hirugarren jokalaria izandakoa (h. 2019).
- Urriaren 13a - Raymond Kopa, frantziar futbolaria (h. 2017).
- Urriaren 14a - Ramón Reparaz, euskal aktorea (h. 2006).
- Urriaren 18a - Lukas Dorronsoro, gipuzkoar itzultzailea eta euskal idazlea.
- Urriaren 19a - Manolo Escobar, espainiar abeslaria eta aktorea (h. 2013).
- Urriaren 19a - John le Carré, britainiar idazlea.
- Urriaren 20a - Mickey Mantle, estatubatuar beisbol jokalaria, Liga Handietako jokalari ospetsuenetariko bat (h. 1995).
- Urriaren 21a - Hugh Thomas, britainiar hispanista (h. 2017).
- Urriaren 25a - Annie Girardot, frantziar antzezlea (h. 2011).
- Urriaren 25a - María de Macedo, portugaldar biolontxelista eta pedagogoa.
- Urriaren 27a - Nawal el Saadawi, egiptoar idazle feminista.
Azaroa[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- Azaroaren 3a - Monica Vitti, italiar aktorea.
- Azaroaren 4a - Bernard Francis Law, estatubatuar kardinala (h. 2017).
- Azaroaren 5a - Charles Taylor, kanadar filosofoa.
- Azaroaren 6a - Mike Nichols, estatubatuar zinemagilea (h. 2014).
- Azaroaren 7a - Matxin Labaien, gipuzkoar margolari eta idazlea, paisaietan espezializatua.
- Azaroaren 8a - George Maciunas, lituaniar-estatubatuar artista, galeria jabea eta publizitate-eragilea (h. 1978).
- Azaroaren 8a - Paolo Taviani , italiar zinema zuzendaria.
- Azaroaren 10a - Marjory Gordon, erizaintzaren teoriko estatubatuarra (h. 2015).
- Azaroaren 11 - Adolfo Sarasketa, gipuzkoar futbolaria (h. 2015).
- Azaroaren 13a - Ponciano Arbelaitz, gipuzkoar txirrindularia (h. 2008).
- Azaroaren 13a - José María Liborio Camino, bizkaitar apaiz katolikoa, Presidente Prudenteko gotzain emeritua.
- Azaroaren 15a - Mwai Kibaki, Kenyako presidentea.
- Azaroaren 15a - Pascal Lissouba, Kongoko Errepublikako presidentea (h. 2020).
- Azaroaren 17a - Pierre Nora, frantziar historialaria.
- Azaroaren 18a - Roberto Goizueta, euskal jatorriko kubatar-estatubatuar enpresaburua, The Coca-Cola Companyko zuzendaria (h. 1997).
- Azaroaren 20a - Josep Fontana, kataluniar historialari eta Pompeu Fabra Unibertsitateko irakaslea (h. 2018).
- Azaroaren 20a - Felix Markaida, Athletic Clubeko futbolaria (h. 2008).
- Azaroaren 20a - Lorenzo Ondarra, nafar organo-jotzailea eta musikagilea (h. 2012).
- Azaroaren 22a - José María González Barea, Currito, bizkaitar sukaldaria (h. 2004).
- Azaroaren 26a - Adolfo Pérez Esquivel, argentinar eskultorea, 1980ko Bakearen Nobel Saria.
- Azaroaren 28a - Tomi Ungerer, frantziar marrazkilari eta ilustratzailea (h. 2019).
Abendua[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- Abenduaren 1a - George Maxwell Richards, Trinidad eta Tobagoko laugarren presidentea (h. 2018).
- Abenduaren 3a - Franz Josef Degenhardt, alemaniar idazlea eta musikagilea (h. 2011).
- Abenduaren 11 - Rita Moreno, puertoricotar aktore, dantzari eta abeslaria.
- Abenduaren 16a - Sabino Andonegi, gipuzkoar futbolari eta entrenatzailea (h. 2015).
- Abenduaren 19a - Iñaki Linazasoro, gipuzkoar idazlea (h. 2004).
- Abenduaren 24a - Mauricio Kagel, argentinar musikagilea, orkestra-zuzendaria eta zinema-zuzendaria (h. 2008).
- Abenduaren 28a - Guy Debord, frantziar filosofo marxista, idazle eta zinemagilea (h. 1994).
Egun ezezaguna edo zehaztugabea[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- Agustina Otaola, gipuzkoar erraketista.
- Alberto Cañada Juste, nafar ingeniari eta historialaria, Iruñeko Erresumaren sorreran eta Banu Qasi leinuaren historian aditua.
- Imanol Oruemazaga, bizkaitar apaiz, kultur eragile, politikari eta historialaria (h. 2017).
- Iñaki Larrañaga Iglesias, gipuzkoar margolaria, Gorutz taldearen sortzailetariko bat.
- Johañe Epherre, zuberoar euskaltzale eta elizgizona (h. 2004).
- Luciano Rincón, bizkaitar kazetaria (h. 1993).
- Mikel Isasi, bizkaitar politikaria, EAJko Euskadi Buru Batzarreko lehendakaria (h. 1996).
- Rafa Albisu, ETA erakundearen sortzaileetako bat (h. 2012).
- Carmen Giralt, espainiar aktorea (h. 2010).
- David Cooper, hegoafrikar psikiatra, anti-psikiatriaren teorikoa (h. 1986).
- Daniel Sueiro, espainiar eleberrigilea (h. 1986).
- Emiliano Piedra, espainiar zinema-ekoizlea (h. 1991).
- Franz Hinkelammert, alemaniar ekonomialari eta teologoa.
- Ahmed Dlimi, Marokoko errege indar armatuko jenerala (h. 1983).
Heriotzak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Urtarriletik ekainera[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- Urtarrilaren 1a - Martinus Beijerinck, herbeherar botanikaria eta zitopatologoa (j. 1851).
- Urtarrilaren 1a - Hjalmar Bergman, suediar idazlea (j. 1883).
- Urtarrilaren 3a - Joseph-Jaques-Césaire Joffre, Frantziako mariskala (j. 1852).
- Urtarrilaren 4a - Enrique Allende, bizkaitar enpresaburu eta politikaria (j. 1887).
- Urtarrilaren 23a - Anna Pavlova, errusiar ballet-dantzaria (j. 1881).
- Otsailaren 26a - Otto Wallach, alemaniar kimikaria, 1910eko Kimikako Nobel Saria (j. 1847).
- Martxoaren 11 - F.W. Murnau, alemaniar zinema zuzendaria (j. 1888).
- Martxoaren 23a - Bhagat Singh, Indiako askatasunaren aldeko iraultzaile nagusietako bat (j. 1907).
- Apirilaren 2a - Katharine Tynan, irlandar poeta eta idazlea (j. 1859).
- Apirilaren 8a - Erik Axel Karlfeldt, suediar poeta, 1931n hilondoko Literaturako Nobel Saria (j. 1864).
- Apirilaren 10a - Khalil Gibran, libanoar poeta, margolari, elaberrigile eta entsegugilea (j. 1883).
- Apirilaren 11 - Teresa Claramunt i Creus, kataluniar buruzagi anarkosindikalista (j. 1862).
- Apirilaren 26a - George Herbert Mead, estatubatuar soziologo, gizarte-psikologo eta filosofoa (j. 1863).
- Maiatzaren 9a - Albert Abraham Michelson, alemaniar jatorriko estatubatuar fisikaria, 1907ko Fisikako Nobel Saria (j. 1852).
- Ekainaren 4a - Hussein bin Ali, Mekako xerifea eta Emirra (j. 1853/54).
- Ekainaren 8a - Juan Etxebarria, bizkaitar margolari fauvista (j. 1875).
- Ekainaren 8a - Juan Ziorraga, arabar arkitektoa (j. 1836).
- Ekainaren 13a - Santiago Rusiñol, bartzelonar idazle eta margolaria (j. 1861).
- Ekainaren 13a - Kitasato Shibasaburō, japoniar sendagilea eta bakteriologoa, izurri bubonikoa eragiten duen baziloaren aurkitzailea (j. 1841).
- Ekainaren 22a - Armand Fallières, Frantziako presidentea (j. 1841).
- Ekainaren 30a - Léon Pradet-Balade, baxenafar politikaria (j. 1863).
Uztailetik abendura[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- Uztailaren 11 - Giovanni Boldini, italiar genero eta erretratu margolaria (j. 1842).
- Uztailaren 11 - Jean-Louis Forain, frantziar margolari, diseinatzaile eta grabatzailea (j. 1852).
- Uztailaren 15a - Ladislaus Bortkiewicz, poloniar-errusiar ekonomialari eta estatistikaria (j. 1868).
- Uztailaren 16a - Alice Pike Barney, Washington Hiriko margolaria, hiria arteen erdigune bihurtzeko lan egin zuena (j. 1857).
- Uztailaren 18a - Oskar Minkowski, alemaniar fisiologo eta patologoa (j. 1858).
- Uztailaren 22a - Gregorio Muxika, euskal idazle eta kazetaria (j. 1882).
- Uztailaren 26a - Pierre Jauregi, baxenafar errugbilaria (j. 1891).
- Uztailaren 30a - Christophe-Louis Légasse, lapurtar apaiza (j. 1859).
- Irailaren 10a - Joaquín Bárbara, arabar margolari akademizista (j. 1867).
- Irailaren 10a - Dmitri Jegorov, errusiar-sobietar matematikaria (j. 1869).
- Irailaren 13a - Lili Elbe, daniar artista, sexu berresleitze kirurgiari men egin zion lehenengo pertsona (j. 1882).
- Irailaren 14a - Tom Roberts, australiar margolaria (j. 1856).
- Irailaren 19a - David Starr Jordan, estatubatuar iktiologo, hezitzaile, eugenizista eta bakearen aldeko aktibista (j. 1851).
- Irailaren 20a - Ramón Godó, kataluniar enpresaburua, La Vanguardia egunkariaren sortzailea (j. 1864).
- Urriaren 3a - Carl Nielsen, danimarkar musikaria (j. 1865).
- Urriaren 18a - Thomas Alva Edison, estatubatuar negozio-gizon eta asmatzaile oparoa (j. 1847).
- Urriaren 21a - Arthur Schnitzler, austriar dramagilea (j. 1862).
- Urriaren 31 - Jean Barbier, euskal idazlea (j. 1875).
- Azaroaren 4a - Luigi Galleani, estatu batuetan aritu zen italiar anarkista (j. 1861).
- Azaroaren 5a - Ole Edvart Rølvaag, norvegiar eleberrigilea (j. 1876).
- Azaroaren 24a - John Henry Clarke, ingeles mediku homeopata eta idazlea (j. 1853).
- Abenduaren 2a - Vincent d'Indy, frantziar musikagilea eta pedagogoa (j. 1851).
- Abenduaren 7a - Félix Galipaux, frantziar idazlea, antzerkigile, aktore, biolin-jotzailea eta umorista (j. 1860).
- Abenduaren 9a - Antonio Salandra, Italiako Lehen Ministroa (j. 1853).
- Abenduaren 13a - Gustave Le Bon, frantziar medikua, antropologoa, psikologo soziala eta soziologoa (j. 1841).
- Abenduaren 26a - Melvil Dewey, estatubatuar liburuzaina (j. 1851).
Egun ezezaguna edo zehaztugabea[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- Práxedes Diego Altuna, donostiar idazle eta kazetaria (j. 1865).
Nobel saridunak:[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- Fisika: eman gabe
- Kimika: Carl Bosch eta Friedrich Bergius
- Literatura: Erik Axel Karlfeldt
- Medikuntza: Otto Heinrich Warburg
- Bakea: Jane Addams eta Nicholas Murray Butler
Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Denbora unitateak | ||
---|---|---|
attosegundo • femtosegundo • pikosegundo • nanosegundo • mikrosegundo • milisegundo • segundo
|