1934

1934
Descobridor o inventaire
Data de descobèrta
Contrari
Color
Simbòl de quantitat
Simbòl d'unitat
Proprietat de
Fondador
Compren
Data de debuta
Data de fin
Precedit per
Seguit per
Coordenadas
Ans : 1931 1932 1933  1934  1935 1936 1937 Decennis : 1900 1910 1920  1930  1940 1950 1960 Sègles : Sègle XIX  Sègle XX  Sègle XXI Millennis : Millenni I  Millenni II  Millenni III Cronologia mesadièra : Gen - Feb - Mar - Abr - Mai - Junh Julh - Ago - Set - Oct - Nov - Dec Cronologias tematicas : Aeronautica • Arquitectura • Automobila • Benda dessenhada • Camins de fèrre • Cinèma • Drech • Economia • Fotbòl • Literatura • Musica • Santat e medecina • Sciéncia • Sociologia • Espòrt • Teatre • TV Autres calendièrs : Roman • Chinés • Gregorian • Ebrieu • Indó • Musulman • Persan • Republican

Aquesta pagina concernís l'an 1934 del calendièr gregorian.

Eveniments

Euròpa

• 3 de genièr - Boèmia: un accident dins una mina causa 134 mòrts.
• 30 de genièr - Alemanha: supression de la representacion populara dins lo govèrn dels Länder
• 2 d'abril - Espanha: se fonda lo partit Izquierda Republicana.
• 18 de julhet - Polonha: d'inondacions causan 150 mòrts.

Reiaume Unit

Bechuanaland

Adopcion d'una lèi que reconoissèt lei lèis e lo poder dei tribüs localas.

Turquia

Extension totala dau drech de vòte e de candidatura ai fremas. D'efèct, aqueu drech existiá ja mai èra encara l'objècte de plusors restriccions.

Union Sovietica

Fotografia de Serguei Kírov en 1934.

Assassinat de Serguei Kírov lo 1^èr de decembre. Segond personatge dau Partit après Stalin e personalitat fòrça populara, sa mòrt marquèt lo començamnet dei grandei purgas e dei Grands Procès de Moscòu (1936-1938) còntra leis adversaris e leis opausants supausats ò vertadiers de la politica dau cap sovietic.

Mond

• 2 de febrièr - Nicaragua: Augusto César Sandino es assassinat.
• Octobre - Començament de la Longa Marcha dels comunistas en China.

America

Cuba

Extension ai fremas dau drech de vòte.

Estats Units d'America

Au començament de l'annada, après una annada d'esitacions entre politica economica classica e intervencionista, lo president Franklin Delano Roosevelt decidèt d'orientar sa politica vèrs la senèstra e de començar la construccion d'un estat sociau protectiu (Estat-providéncia). Aquela decision recebèt lo sostèn de la populacion que li donèt una majoritat larga ais eleccions legislativas.

L'objectiu d'aquela politica economica novèla, d'inspiracion keynesiana, foguèt de redreiçar lo país gràcias a la consumacion que s'èra totalament afondrada. Per aquò, la politica de grands trabalhs contunièt ambé la creacion de l'Administracion cargada de l'avançament dei trabalhs (Works Progress Administration) que foguèt cargada de dirigir la construccion de rotas, de pònts, de bastiments publics... etc. De mai, per defugir una crisi novèla, leis activitats financieras e borsieras foguèron d'ara endavant susvelhadas ambé la creacion de la Comission dei títols financiers e dei borsas (Securities and Exchange Commission). Eficaç, aqueu sistèma anava protegir l'economia mondiala fins a la fin dau sègle XX.

Regardant la politica estrangiera, Rossevelt contunièt sa politica de melhorament dei relacions ambé lei país vesins. En particular, abandonèt l'emendament Pratt que permetiá ais Estats Units d'intervenir dins leis afaires intèrnes de Cuba.

Sciéncias e tecnicas

Astronomia

Carta de Mercuri dessenhada per Eugène Antoniadi.

Publicacion de la carta de la superficia de Mercuri dessenhada per l'astronòm francogrèc Eugène Antoniadi dins de condicions fòrça perilhosas car menèt seis observacions dins lo corrent de la jornada. Venguèt la carta de referéncia de la planeta fins a son exploracion per la sonda Mariner 10. En particular, Antoniadi capitèt de demostrar l'inexisténcia dei canaus que sa preséncia èra estada supausada dempuei 1896.

Fisica

Publicacion d'un desvolopament important de sa teoria sus lo raionament beta per Enrico Fermi. I mencionèt per lo premier còp l'existéncia dei neutrinos — que son existéncia èra estada postulada en 1930 per Wolfgang Pauli — e de la fòrça nucleara febla.

Descubèrta per Irène (1897-1956) e Frédéric Joliot-Curie (1900-1958) de la radioactivitat artificiala après una experiéncia que permetèt d'obtenir un isotòp de fosfòr desconegut dins la natura. Recebèron lo Prèmi Nobel de Quimia en 1935.

Naissenças

• 7 de genièr - Tassos Papadopoulos, president de Chipre
• 11 de genièr - Jean Chrétien, primièr ministre de Canadà
• 26 de genièr - Glaudi Barsotti, escrivan e jornalista occitan
• 30 de genièr - Giovanni Bernard, escrivan de lenga occitana
• 7 de febrièr - Edward Fenech Adami, president de Malta
• 13 de febrièr - George Segal, actor american
• 15 de febrièr - Niklaus Wirth, informatician american
• 24 de febrièr - Bettino Craxi, primièr ministre d'Itàlia (m. 2000)
• 5 de març - Daniel Kahneman, economista israelian, Prèmi Nobel
• 9 de març - Iurii Gagarin, astronauta sovietic (m. 1968)
• 31 de març - Carlo Rubbia, fisician italian, Prèmi Nobel
• 24 d'abril - Shirley MacLaine, actritz americana
• 29 d'abril - Pedro Verona Rodrigues Pires, president de Cap Verd
• 21 de mai - Bengt I. Samuelsson, bioquimista suedés, Prèmi Nobel
• 23 de mai - Robert Moog, inventor american
• 6 de junh - Rei Albèrt II de Belgica
• 16 de junh - William Forsyth Sharpe, economista american, Prèmi Nobel
• 1 de julhet - Sydney Pollack, director american de cinèma
• 13 de julhet – Wole Soyinka, escrivan nigerian, Premi Nobel de Literatura
• 3 d'agost - Jonas Savimbi, òme politic angolan, lider d'UNITA (m. 2002)
• 6 d'agost - Gianfrancesco Guarnieri, actor brasilièr (m. 2006)
• 6 d'agost - Cláudio Hummes, cardenal catolic brasilièr
• 23 d'agost - Barbara Eden, actritz americana
• 4 de setembre - Clive Granger, economista escocés, Prèmi Nobel
• 19 de setembre - Brian Epstein, empresari del grop de rock The Beatles (m. 1967)
• 20 de setembre - Sophia Loren, actritz italiana
• 28 de setembre - Brigitte Bardot, actritz e activista francesa
• 13 d'octobre - Nana Mouskouri, cantaira grèca
• 9 de novembre - Carl Sagan, astronòm american (m. 1996)
• 9 de decembre - Junior Wells, musician american (m. 1998)
• 10 de decembre - Howard Martin Temin, genetician american, Prèmi Nobel (m. 1994)
• 15 de decembre - Abdullahi Yusuf Ahmed, president de Somalia
• 24 de decembre - Stjepan Mesić, president de Croàcia
• 28 de decembre - Maggie Smith, actritz britanica
• Cristian Laus, escrivan occitan
• Tim Giago, escrivan e jornalista american d'origina sioux

Decèsses

• 29 de genièr - Fritz Haber, quimista alemand, Prèmi Nobel (n. 1868)
• 17 de febrièr – Rei Albert I de Belgica (n. 1875)
• 6 d'abril - Ismael Nery, pintor brasilièr (n. 1900)
• 30 de junh - Kurt von Schleicher, cancelièr d'Alemanha (n. 1882)
• 4 de julhet - Marie Curie, scientifica francesa, Prèmi Nobel de Fisica e de Quimia (n. 1867)
• 25 de julhet - Engelbert Dollfuss, cancelièr d'Àustria (n. 1892)
• 25 de julhet - Nestor Makhno, revolucionari anarquista ucrainian (n. 1889)
• 2 d'agost - Paul von Hindenburg, general, president d'Alemanha (n. 1847)
• 20 d'agost - Raymond Poincaré, president de França (n.1860)
• 17 d'octobre - Santiago Ramón y Cajal, neuroscientific espanhòl, Prèmi Nobel de Fisiologia o Medecina (n. 1852)
• 8 de novembre - Carlos Chagas, mètge brasilièr (n. 1879)

Prèmi Nobel

• Prèmi Nobel de Fisica : non atribuit
• Prèmi Nobel de Quimia : Harold Clayton Urey
• Prèmi Nobel de Fisiologia o Medecina : George Hoyt Whipple, George Richards Minot, William Parry Murphy
• Prèmi Nobel de Literatura : Luigi Pirandello
• Prèmi Nobel de la Patz : Arthur Henderson